خُمس
س ۱۵۶– خُمس چیست و علمای شیعه در مورد آن چه دیدگاهی دارند؟
ج- خمس مالیات و خراجی است که علمای شیعه ادعا می کنند متعلق به ائمه آنهاست، و روایتی ساخته‌اند که می گوید: «خُمس دادن به ما فرض است» [۸۰۱].
و از جمله اسباب و انگیزه های ابداع و اختراع خُمس از جانب علمای این بود که (با تطمیع) علما و طلاب علوم دینی را فریب دهند و به شیعه بگروند» [۸۰۲].
و از ابو بصیر روایت است که گفت: «در مورد ساده‌ترین چیزی که انسان را به دوزخ می برد سؤال کردم؟ امام گفت: خوردن یک درهم از مال یتیم، و ما یتیم هستیم» [۸۰۳].
و در روایتی آمده: «پراختن خمس کلید روزی شما است» [۸۰۴].
توضیح:
ضریس کنانی از ابو عبدالله روایت کرده که گفت: «آیا می دانی چگونه زنا در میان مردم شایع شد؟ گفتم: فدایت شوم نمی دانم، گفت: از طریق خمس ما اهل بیت، زیرا خمس فقط برای پاکترین شیعیان ما است، و آنان را حلال زاده می کند» [۸۰۵].
و علمای شیعه در کتاب‌های معتبرشان ثابت کرده اند که ائمه ایشان شیعیان خود را از پرداخت خُمس معاف کرده اند [۸۰۶].
ولی علمایشان در آن وقت آن را به زمان غیبت مقید کرده و گفته اند تا وقتی که مهدی از مخفیگاهش بیرون بیاید شیعیان از دادن خمس معاف هستند، ولی مهدی موهوم هرگز نمی آید».
شیخ یحیی حلّی گفته: «برای هیچ کس جایز نیست در خمس بدون اجازه امام در حضور او تصرّف کند، امّا در حال غیبت امام برای شیعیان آن‌ها تصرّف در همه حقوق‌شان، از خمس و ازدواج و تجارت و مسکن و غیره جایز است. و امام صادق گفته: «هر زمینی که در تصرف شیعیان ماست تا زمان قیام قائم ما برایشان حلال است، و این کرم و فضل ایشان است» [۸۰٧].
[۸۰۱] وسائل الشیعه حرعاملی ۴ / ۳۳٧، من لایحضره الفقیه ۱ / ۱۳، الخصال ابن بابویه قمی ۱ / ۱۳٩ و تفسیر عیاشی ٧ / ۳٩، البرهان بحرانی ۲ / ۸۸ . [۸۰۲] ن ک اصول کافی کلینی ۲ / ۲۴۴ . [۸۰۳] وسائل الشیعه ۴ / ۳٧۴، و من لایحضره الفقیه ۱ / ۱۳، مفتاح الکتب الاربعه محمود موسوی ۱۱ ۲۵٩ . [۸۰۴] تهذیب الاحکام ۱ / ۳۸٩، الاستبصار ۲ / ۵٩، وسائل الشیعه ۴ / ۳٧۵، الکافی ۱ / ۵۴٧، مفتاح الکتب الاربعه ۱ / ۲۵٧ . [۸۰۵] کافی ۲/۵۰۲ . [۸۰۶] اصول کافی ج ۲/۲۶۸ و۲۰۲ . [۸۰٧] الجامع للشرائع یحیى حلی ص۱۵۱ (باب الخمس والأنفال وقسمتهما )، و شرائع الإسلام في مسائل الحلال والحرام، اثر نجم الدین حلی ت۶٧۶ ص۱۸۲-۱۸۳ (کتاب الخمس).