درست نوشیدن
از انس بن مالک روایت شده که: «أَنَّ النبیَّ كانَ یتنفسُ فی الإناءِ ثلاثاً ویقولُ: «هو أَمرأُ وأَروَی» [۷۶]یعنی پیمبر در هنگام نوشیدن یک لیوان آب سه بار نفس میداد و میگفت این چنین گواراتر و زلالتر و سیرابکنندهتر است. به عبارت دیگر آب را در سه جرعه مینوشید و در میان هر دو جرعهای تنفسی میکرد. پس در نوشیدن یک لیوان آب سه بار نفس میکشید و میگفت: «أروی» یعنی بیشتر رفع تشنگی میکند و به سلامت نزدیکتر، و «أمرأ» یعنی گواراتر و در نوشیدن آسانتر است. از ابوهریره نیز روایت شده: «أَنّ النبی كانَ یشربُ فی ثلاثه أنفاسٍ، إذا أدنی إلی فیه الإناءَ سمّی اللهَ فإِذا أَخّرَهُ حَمِدَاللهَ، یفعل ذلك ثلاث مرّات» [۷۷]پیامبر در سه نفس آب را میل میکرد. وقتی لیوان را به دهانش نزدیک میکرد بسم الله و چون مینوشید الحمدلله میگفت، این کار را سه بار تکرار میکرد.
اندام معجزهآسایی در بدن هست که عصب مبهم نام دارد، از یک طرف به معده و از طرف دیگر به قلب مربوط است. غافلگیری سخت به شدت آزارش میدهد. مثلاً آب سرد اگر یک باره و بدون این که ابتدا کمی مزه شود – آن طور که حدیث اشاره کرده – به درون سرازیر گردد، باری این عصب مبهم غافلگیری سختی است که چه بسا او نیز پیام را به قلب میرساند و قلب را از کار باز میدارد. مرگهای ناگهانی زیادی به سبب وارد آمدن این جور غافلگیریها بر سر عصب مبهم رخ داده است که دانشمندان آن را نهی دستگاه عصبی نامیدهاند که منجر به ایست قلبی و گاهی مرگ ناگهانی میشود.
مورد دیگر این که انسان در حالت گرما و خستگی بسیار زیاد نباید زیاد آب بنوشد؛ زیرا آب را حتی اگر بر ماشین آلات فلزی بریزید، زنگ میزند و باعث پوسیدگیش میشود. چه برسد به انسان. خداوند فرمود:
﴿فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِٱلۡجُنُودِ قَالَ إِنَّ ٱللَّهَ مُبۡتَلِيكُم بِنَهَرٖ فَمَن شَرِبَ مِنۡهُ فَلَيۡسَ مِنِّي وَمَن لَّمۡ يَطۡعَمۡهُ فَإِنَّهُۥ مِنِّيٓ إِلَّا مَنِ ٱغۡتَرَفَ غُرۡفَةَۢ بِيَدِهِۦۚ فَشَرِبُواْ مِنۡهُ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُۥ هُوَ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ قَالُواْ لَا طَاقَةَ لَنَا ٱلۡيَوۡمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِۦۚ قَالَ ٱلَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلَٰقُواْ ٱللَّهِ كَم مِّن فِئَةٖ قَلِيلَةٍ غَلَبَتۡ فِئَةٗ كَثِيرَةَۢ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ٢٤٩﴾[البقرة: ۲۴۹].
«آن گاه وقتی طالوت لشکریان خود را جدا کرد به آنها گفت خداوند شما را با رودخانهای میآزماید، بدین ترتیب که هر کسی از آن بنوشد از گروه من نیست و هر کس از آن ننوشد مگر به اندازهی کف دست، از گروه من است. جز شمار اندکی بقیه نوشیدند. و هنگامی که طالوت و کسانی که ایمان آورده بودند از آن گذشتند گفتند امروز توان جنگ و نبرد با جالوت و سربازان آو را نداریم. اما آنهایی که به دیدار خدا ایمان داشتند گفتند چه بسیار گروه اندکی بر لشکر بزرگی به یاری خدا پیروز میشود. و قطعاً خدا همراه و یاور شکیبایان است».
در حالتهای گرمای شدید و خستگی زیاد دقت شود که باید مقدار اندکی آب آن هم با تناوب نوشید نه لاجرعه.
آن چه ذکر افتاد بعضی از راهنماییهای پیامبر برای حفظ سلامتی بود. امیدوارم از آن بهرهمند شویم.
* * *
[۷۶] ترمذی (۱۸۸۴) روایت کرده و ابوعیسی میگوید: حدیث حسن و غریبی است، نسایی هم آن را آورده است. [۷۷] طبرانی در الأوسط (۸۴۴)، الکبیر (۱۰۴۷۵) و سیوطی در الجامع الصغیر (۵۸۶) روایت کردهاند.