کارهای ارادی و غیرارادی تنفس
برخی از دانشمندان می‌گویند وضوح و نزدیکیِ بسیار به حجاب می‌ماند، نشانه‌ی واضح و آشکاری بر عظمت خدا وجود دارد که ما به خاطر نزدیکی و الفت بسیار با آن متوجهش نیستیم؛ این خانه بی‌شک تنفس است. انسان به خوابی عمیق فرو می‌رود در حالی که ریه‌هایش با نظم و ترتیب خاصی کار می‌کند و قلبش نیز با آرامی و نظم می‌تپد، دستگاه گوارش هم به درستی و به دقت کار خود را می‌کند.
پس اگر انجام وظایف دستگاه گوارش، دستگاه گردش خون، قلب و ریه‌ها به ما مربوط می‌شد، آیا کسی بود که بتواند لحظه‌ای بخوابد؟ یا اندکی کار کند؟ یا برای دقیقه‌ای با دوستش بنشیند؟ اینها همه از جمله‌ی کارهای غیرارادی است که به شکلی سرسام‌آور، با دقت و حکمت و تدبیر بی‌نظیری انجام می‌شود.
دانشمندان گفته‌اند: مرکزهایی برای کنترل کارهای غیرارادی وجود دارد که از جمله بر تپش قلب، حرکت ریه‌ها، روند گوارش، ترشح وکارهای زیادی که تنها خدا می‌داند، نظارت می‌کند. همان طور که کار غده‌های درون‌ریز پانکراس، کبد، فوق کلیوی، تیروئید، هیپوفیز، تعادل حرارتی، یکسانی بین مایعات و هماهنگی ضربان قلب و کارهای بسیار دیگری به صورت غیرارادی و زیرنظر این مرکز انجام می‌پذیرد.
همچنین گفته‌اند در پیازچه‌ی واقع در قسمت پایینی مغز چیزی به نام گره زندگی قرار دارد، مرکز تنظیم تنفس و مرکز تنظیم ضربان قلب و نیز مرکزهای رگها که از این مکان تنگ وگشاد می‌شود، در این بخش قرار دارد؛ و همین طور مرکز بلعیدن، جویدن، تعادل قند، مرکز عرق، بزاق، خواب و بیداری، راه رفتن، خاصیت دوران قاعدگی، حرارت بدن، غده‌های جنسی، تمام اینها در بخش زیرین ساقه‌ی مغز قرار دارد و این منطقه را گره زندگی نامیده‌اند و مهمترین و حیاتیترین نقطه‌ی بدن انسان است که اگر خللی در آن ایجاد شود، بلافاصله انسان جان می‌دهد. برای توضیح بیشتر از این میان دستگاه تنفس را انتخاب می‌کنیم.
در این ساقه دو نقطه یکی برای دم‌فروبری و دیگری دم‌برآوری وجود دارد. گاز زغال سنگ موجود در خون این دو پدیده را می‌گرداند. هرگاه مرکز دم فروبری را فعال کند، آن دیگری را از کار باز می‌دارد و بالعکس. اما اگر هر دو با هم به کار واداشته شوند، اوضاع به هم می‌ریزد؛ زیرا در هنگام کارِ یکی دیگری باید خاموش باشد، ظرافتی عجیب و بلکه بسیار حیران‌کننده است.
یک مورد دیگر که باید به آن اشاره کرد تنفس ارادی است؛ انسان می‌تواند با خواست خود دم فرو برد یا دم برآورد. مرکزی برای دم فروبری و دم برآوری ارادی وجود دارد که از مغز پیام می‌گیرد. هر چند انسان از کار این مرکز به کلی غافل است؛ اما خود به خود وبدون نیاز به فکر انسان کار می‌کند. چه چیزی این مرکز را اداره می‌کند؟ در حقیقت این همان گاز زغال سنگ موجود در خون است که هرگاه انباشته گردد ودر خون زیاد شود این دو فرآیند دوچندان می‌گردد. اگر انسان سرش را با پتویی یا هر چیزی بپوشاند و اکسیژن در بستر کاهش یابد و گاز زغال سنگ زیاد شود، اگر دقت کند در این هنگام خش‌خش ریه‌هایش بدون این که احساس کند بیشتر می‌شود. این امر به سبب افزایش گاز زغال سنگ است. این گاز هرگاه در خون زیاده شود به این دو مرکز، مرکز دم فروبری و دم برآوری خبر می‌دهد ومرکزها نیز فعالیتشان را دوبرابر می‌کنند، بدون این که انسان بداند، ما انسانها از این گیرودار به کلی بی‌خبریم و این چشم ناظر است که خوابی ندارد.
دانشمندان بر این باورند که اگر گاز زغال سنگ مقدارِ دو دَهم به اندازه‌ی معمولش در خون افزوده گردد، تنفس بیشتر می‌شود، و اگر به همین مقدار کم شود، تنفس قطع می‌گردد. این چه نوع تعادلی است؟ هرگاه میزان گاز زغال سنگ در خون بالا برود و بدون این که به مراکز تنفسی اطلاع دهد، انسان بی‌هوش می‌شود و اندکی بعد می‌میرد. آنهایی که گاهی در اثر مثلاً سوخت گازی در حمام خفه می‌شوند، چه دلیلی دارد؟ علت این است که نسبت گاز زغال سنگ در هوا و سپس در خون بالا می‌رود، و سرانجام تنفس قطع می‌شود و شخص می‌میرد.
عجیب نظمی در بدن هست؛ تنفس، شش‌ها، انسان می‌خوابد ولی شش‌هایش با نظم خاص خود کار می‌کند، انسان می‌خوابد اما قلب منظم می‌تپد، غده‌های درون‌ریز با آرایش زیبایی کار خود را انجام می‌دهد و دستگاه گوارش نیز با نظم به کار خود ادامه می‌دهد. بدین خاطر است که خداوند فرمود:
﴿وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ٢١﴾[الذاریات: ۲۱].
«در درون خود شما هم نشانه‌هایی بس شگفت هست، اگر بنگرید».