شگفتیهای خداوند در بدن انسان

سیگار کشیدن خطرناکترین بیماری واگیردار جهان

تازگیها کتابی با عنوان «سیگار کشیدن خطرناکترین بیماری واگیردار جهان» منتشر شده است. ممکن است کسی بگوید در این عنوان مبالغه شده؛ اما اگر حقیقتهای ذکر شده در این کتاب را ببینید، دیگر آن را مبالغه نخواهد دانست، مجله‌ای چاپ سویس پس از انجام یک آمارگیری دقیق در سال ۱۹۷۸ نوشت «شرکتهای تنباکو به میزان دو نخ سیگار برای هر نفر در جهان تولید می‌کند». جمعیت جهان شش میلیون نفر است، بنابراین شرکتها روزانه دوازده میلیون نخ سیگار تولید می‌کند. مقدار مواد سمی موجود در این اندازه سیگار اگر به یکباره مستقیماً در خون ریخته شود، می‌تواند تمام نژاد بشر را ریشه‌کن سازد، و تأثیری بیشتر و مخربتر از بمب اتم خواهد داشت.

بنابراین گزارش اگر مقدار مواد سمی سیگارها جدا شود و مستقیماً به داخل سیاه‌رگ تزریق گردد، می‌تواند انسان کاملاً تن‌درستی را از پای درآورد.

سازمان بهداشت جهانی نیز گزارش بلند بالایی در سال ۱۹۷۵ منتشر کرد که در بخشی از آن آمده؛ شمار کسانی که بر اثر سیگار می‌میرند یا زندگی خود را تباه می‌کنند، بیشتر از تمام کسانی است که بر اثر طاعون، وبا، آبله، سل، جزام، تیفوئید و تیفوس می‌میرند، و میزان تلفات بر اثر سیگار بیشتر از میزان در گذشتگان براثر تمام بیماریهای واگیردار است، این مطلب در بخشی از گزارش سازمان بهداشت جهانی آمده بود.

از طرفی جمع کل درآمدی که دولت‌های بزرگ از مالیاتهای هنگفت تولید سیگار به دست می‌آورند، بسیار کمتر از هزینه‌هایی است که برای درمان بیماریهای ناشی از آن خرج می‌کنند. میزان مالیاتهایی که از مصرف کنندگان سیگار می‌گیرند هر چه باشد، کمتر از مبلغی است که در راه بیماریهای ناشی از سیگار هدر می‌رود.

یک مجله‌ی پزشکی بریتانیایی در سال ۱۹۷۸ این مطلب را چاپ کرد: «از هر سه نفر سیگاری، یکنفر در اثر آن می‌میرد».

کشورهای بزرگ با نگرانی و اضطراب بسیاری با بیماریهای واگیردار روبه‌رو می‌شوند، اگر وبا در یکی از این کشورها شیوع یابد، مسؤولین بهداشتی از عهده‌ی آن برنمی‌آیند و فرار را برقرار ترجیح می‌دهند. اما چرا در آغاز با این حساسیت با آسیب‌ها و زیان‌های سیگار مبارزه نمی‌کنند؟ پاسخ این است که آثار زیان‌بخش سیگار در آغاز به روشنی خود را نشان نمی‌دهد، مگر پس از بیست و پنج سال، و در واقع خطر این جاست؛ چراکه نشانه‌های ویران‌گر آن با گذشت یک ربع قرن ظاهر می‌گردد، جوانان سیگار می‌کشند و نمی‌دانند چه کار می‌کنند؛ اما بیست سال بعد آثار سهمناک آن بروز می‌کند، و انسان در سرشتش چنان است که باید مستقیماً خطر را ببیند و هشدار به خطرهای آینده راگوش نمی‌دهد.

در بخشهایی از این گزارش آمده که یک نخ سیگار به نسبت عمر سرخ‌رگها و تصلب آن به میزان وقتی که کشیدن سیگار طول می‌کشد، از عمر انسان کم می‌کند. با این حساب اگر انسان روزی بیست نخ سیگار بکشد – نه به حساب ما مسلمان‌ها بلکه براساس نرمی و انعطاف‌پذیری سرخ‌رگها و تصلب آن – پنج سال از عمرش کم می‌شود.

بچه‌های شیرخواری که در اتاقهای پر از دود سیگار بزرگ می‌شوند، نسبت به آنهایی که در اتاقهای تمیز و با هوای سالم زندگی می‌کنند، بیشتر در معرض بیماریهای التهاب ریه و انواع برونشیت قرار می‌گیرند. بر این اساس پدرانی که سیگار می‌کشند، به بچه‌های خردسالشان زیان‌های بزرگی می‌رسانند، این یک اصل پزشکی ثابت شده است.

دولتها، شرکت‌های سیگار را مجبور می‌کنند که بر روی پاکت بنویسند: «سیگارکشیدن برای سلامتی زیان‌آور است». اما سازمان بهداشت جهانی تمام شرکتها را مجبور کرد بنویسند: «سیگار کشیدن موجب سرطان ریه، التهاب مزمن نای و لختگی خون می‌شود».

دانشمندان می‌گویند کاغذهای سیگار حاوی موادی مانند باز سمی و در رأس آن نیکوتین است. مقدار یک گرم نیکوتین می‌تواند بلافاصله و در مدت اندکی یک سگ را بکشد، و یک قطره از آن در چشم موشی بریزند، در حال می‌کشد، هشت قطره از آن را زیر پوست اسب تزریق کنند، در طول چهار دقیقه آن را از پای در می‌آورد، این مطلب، واضح و بدیهی است و هیچ شکی در آن نیست، در پژوهشهایی که سابق بر این انجام شده، این‌ها کشف شده است و این کتاب هم که من این اطلاعات را از آن گرفتم ده سال پیش چاپ شده است.

در سیگار سم دیگری هم وجود دارد که دویست برابر بیشتر از آن است که سازمانهای بهداشت و کمیته‌های بهداشتی در صنایع غذایی مجاز دانسته‌اند. یک نوع سم دیگر هست که کارکرد گلبولهای قرمز خون را ضعیف می‌کند، واین سم اولین اکسید زغال سنگ است که با گلبولهای قرمز متحد می‌شود و شخص را خسته می‌کند. دو نوع گاز سمی سرطان‌آور هم در سیگار وجود دارد که خود حاوی زغال‌سنگ‌های سرطان‌زا است. این پژوهش علمی از موثق‌ترین منابع گرفته شده است.

یک آمار رسمی در آمریکا نشان می‌دهد که روزانه به علت دود سیگار هزار نفر جان می‌دهد، که این آمار هفت برابر آمار کسانی است که در حادثه‌های رانندگی و بر اثر تصادف‌ها کشته می‌شوند. بنابراین سازمان بهداشت جهانی اعلام کرده است که: «سیگار کشیدن یکی از عوامل قطعی بیماریهای مرگبار است».

اکنون یکی یکی سیستم‌های بدن و رابطه‌ی آن با سیگار را که از مقاله‌ای ارزشمند از دکتر نزاردقر گرفته‌ایم، از نظر می‌گذرانیم. این مقاله در مجله‌ی «نهج الاسلام» چاپ شد. [۱۲۴]

مغز و اعصاب: مغز انسان باهوشترین عضو بدن است. صد و چهل میلیارد سلول اساسی که هنوز وظیفه‌اش شناسایی نشده، در آن هست. علاوه بر آن، چهارده میلیارد سلول پوسته‌ای دارد که حوزه‌ی فعالیت فکری انسان است. این عضو زیرک که نتوانسته خود را بشناسد، پیچیده‌ترین عضو بدن انسان ودر واقع پیچیده‌ترین دستگاه هستی است، وکرامت انسان به خاطر این عضو است و به آن بستگی دارد.

اما سیگار چه بلایی بر سر مغز می‌آورد؟ سمهای حل شده در خون وقتی به مغز می‌رسد، مغز آن را به آسانی و با حرص هر چه بیشتر می‌رباید، ودر آن وقت اندکی احساس سستی و بی‌حسی به انسان دست می‌دهد، نیکوتین حل شده در خون که به مغز می‌رسد، گاهی احساس بی‌حسی و خواب‌آلودگی و گاهی احساس سرزندگی و نشاط به شخص دست می‌دهد. بنابراین دود در یک آن هم آرام‌بخش و بی‌حس‌کننده است و هم فعال‌کننده، و راز اعتیاد در همین نکته نهفته است.

این سم در مغز روند تغذیه‌ی اعصاب را ضعیف می‌کند، و در نتیجه دچار التهاب می‌شود. از دیگر آثار آن در اعصاب لرزش استخوانهای پهلو است، و همچنین دست و پاها به لرزه می‌افتد، التهاب مغز به خاطر ضعف گردش خون در آن است، ونیز دچار سردرد و دردهای عصبی دیگر در اطراف می‌شود. دود همچنین حافظه را نیز ضعیف می‌کند، وشخص فراموش کار می‌شود. از جمله علایم عصبی سیگار کشیدن سست شدن فعالیت ذهنی است، و کسی که سیگار نمی‌کشد از آن که می‌کشد باهوش‌تر و حاضر جواب‌تر است. به علاوه حس چشایی سیگاریها بیشر اوقات ضعیف می‌شود.

نتایج یک پژوهش علمی با بررسی شش هزار و هشتصد حالت مختلف نشان می‌دهد که رابطه‌ی آشکاری بین دود سیگار و ضعف هوش هست.

دستگاه تنفس: دانشمندان می‌گویند: زیان‌های سیگار کشیدن در درجه‌ی اول شامل دستگاه تنفس می‌شود، که بیشترین تأثیر بد را از آن می‌گیرد؛ زیرا این دستگاه مانند خوشه‌ی انگور است، که هر دانه‌ای از آن یک کیسه‌ی هوایی است، و کیسه خالی است، ودر آنگاز زغال سنگ با اکسیژن جابه‌جا می‌شود. یک مبادله‌ی زنده و بسیار اساسی، سپس باید پرسید سیگار کشیدن در این کیسه‌های هوایی چه وضعیتی را ایجاد می‌کند؟ به بافتهای مهیا شده برای تارهای ریوی آسیب می‌رساند.

کارهای تنفسی را هم ضعیف می‌سازد و منجر به التهاب مزمن بینی و گلو و التهاب حنجره و نای می‌شود. نسبت سرطان در سیگاریها بیست برابر آن در غیر سیگاریها است. سیگار کشیدن وسایل دفاع از راههای تنفس را با مشکل روبه‌رو می‌کند؛ مثلاً نای که خداوند آن را با خلاقیت‌های شگفتی آفریده، تارهای هوایی آن به طور دایم رو به بالا حرکت می‌کند، و هر چیز که وارد حنجره شود، نمی‌‌تواند در آن بماند؛ بلکه این تارها آن را به سمت بالا هول می‌‌دهد و در قسمت پایینی حنجره جمع می‌شود، از طرف دیگر در دود سیگار سم نیکوتین هست که کار این تارها را سست می‌کند، در نتیجه این خرده‌ها، عفونت‌ها و پس‌مانده‌ها در تارهای هوایی جمع می‌شود؛ زیرا دستگاهی که آن را به سمت بالا می‌فرستد، از کار افتاده، در نتیجه هم ریه وهم نای در معرض ابتلا به بیماریهای عفونی قرار می‌گیرد.

سیگاری‌ها بیشتر از دیگران مبتلا به ذات‌الریه و ورم شش می‌شوند و رابطه‌ی تنگاتنگی بین سیگار کشیدن و سرطان ریه وجود دارد.

طبق یک آمار علمی دقیق در میان هزار سیگاری شصت نفر دچار سرطان ریه می‌شوند در حالی که در هر هزار نفر غیرسیگاری تنها دو نفر مبتلا به این بیماری می‌شوند. بعضی از دانشمندان می‌گویند سمهای داخل دود سبب جهش و جست و خیز سلول می‌شود، و جست و خیز باعث خراش در سلول می‌گردد که خود یکی از عوامل سرطان بافت‌ها است.

قلب و عروق: بخش عمده‌ی بیماریهای کشنده‌ی قلب و رگها، از سیگار کشیدن می‌آید، پزشکان جراحی قلب می‌گویند بیشتر جراحیهای داخلی قلب در اثر زیان‌ها و آسیب‌هایی است که در درجه‌ی اول به سیگار برمی‌گردد. دکتر دیگری متخصص بیماریهای گوش و حلق و بینی، یک بار شخصی مبتلا به سرطان حنجره به پیشش می‌رود، وقتی دست بر سینه‌اش می‌گذارد، متوجه می‌شود که قوطی کبریتی در جیبش هست، به او می‌گوید: سرطان ناشی از این قوطی است. عامل نخست این بیماریهای پرخطر این است که اکسید کربن با رنگ خون یکی می‌شود، واز انجام مهمترین کار در زندگی انسان یعنی جابه‌جایی اکسیژن با گاز زغال سنگ جلوگیری می‌کند.

حقیقت این است که خداوند دانا برای اکرام انسان و به منظور سلامتی او و برای رهایی او از نابودی و هلاکت، دستگاه‌های بسیار پیچیده و مهمی را در بدن او نصب کره است تا در مواقع خطر از او محافظت کند.

اگر کسی موجود ترسناکی – مثلاً افعی – را ببیند، چه می‌شود؟ شکل افعی بر شبکیه‌ی چشم نمایان می‌شود و آن را احساس می‌کند، شبکیه تصویر را از طریق عصب بینایی به مغز می‌رساند تا با توجه به آن چه یاد گرفته، معنای این تصویر را تشخیص دهد. مغز که پادشاه دستگاه عصبی است ملکه‌ی سیستم هورمونی (غده‌ی هیپوفیز) را از طریق یک رابطه که جسم زیرتالاموس است، مورد خطاب قرار می‌دهد.این غده دستور مغز را برای عملکرد درست به منظور حفظ سلامتی دریافت می‌دارد. ملکه است، پس عناصر هورمونی فعالی در اختیار دارد، لذا دستوری به غده‌ی فوق کلیوی می‌فرستد تا پنج هورمون ترشح کند. اولی سرعت ضربان قلب را بالا می‌برد؛ دومی جهش ریه‌ها را زیاد می‌کند؛ سومی رگهای بزرگ را گشاد می‌کند تا خون به عضله‌ها و پوست برود، چهارمی میزان قند خون را بالا می‌برد و پنجمی هورمون لختگی را بیشتر می‌کند. تمام این کارها توسط هورمون آدرنالین که غده‌ی فوق کلیوی ترشح می‌کند، انجام می‌گیرد، و همه‌ی این فعالیت‌ها به سبب تحریک بخشی از دستگاه عصبی خودکار صورت می‌گیرد.

کسی که ترسیده ضربان قلبش بالا می‌رود و جهش ریه‌هایش بیشتر می‌شود، در نتیجه نفس نفس می‌زند. رگهای اصلیش تنگ می‌گردد درنتیجه رنگش به زردی می‌گراید، در این موقع اگر خونش را آزمایش کنیم، متوجه می‌شویم که قند خونش و نیز نسبت عامل لختگی که کبد ترشح می‌کند، بالا رفته، سم نیکوتین دقیقاً همان کار آدرنالین را انجام می‌‌دهد، بنابراین شخص سیگاری همیشه سرعت ضربانش بالا است، جهش ریه‌هایش تند و رگهای بزرگش تنگ است و زردی رنگش از همین جا ناشی می‌شود، مقدار هورمون لختگی در خونش و نسبت قند خون بسیار بالا است. این جاست که چنین کسی هشت برابر بیشتر از غیرسیگاریها در معرض ابتلا به لختگی خون قرار می‌گیرد، و این حقیقت مسلم است.

یکی از علل بیماری موات دود سیگار است، بدین صورت که دود نسبت گران روی خون را بالا می‌برد وگردش و جریان خون در رگهای ظریف و باریک کند می‌شود، در نتیجه خون به خاطر ناروانی از دور و بر دچار موات می‌شود.

علاوه بر آن دود باعث بیماری نادری به نام التهاب انسدادی رگها می‌شود، رگ وقتی ورم می‌کند مجرایش بسته می‌شود، و بسته شدن آن ناشی از ضعف جریان خون است که بیماری موات را نیز در پی دارد.

بیماری دیگری وجود دارد که در مصرف‌کنندگان سیگار دیده می‌شود و از جمله علایم آن سیانوز و سرخ شدن دستها است.

دستگاه گردش خون: دود ماده‌ای را به اطراف می‌پراکند که می‌تواند سرعت ضربان قلب را افزایش داده، رگها را تنگ کرده وباعث پیچیش در آنها می‌شود. دود همچنین باعث حمله‌ی آنژین صدری وسفت شدن رگهای تاجی می‌شود. هر پاکت سیگاری می‌بینید زیرش نوشته: «دود برای دستگاه تنفسی، رگها و قلب ضرر دارد». این یک تذکر علمی است که از هزارن مورد گذشته است. هیأتی از بزرگترین پزشکان در جهان غرب گزارشی سیصد و هفت صفحه‌ای با عنوان «دود و سلامتی» ارایه کردند که در آن به طور قطع خطرهای ویرانگر سیگار کشیدن را مورد تأکید قرار داده‌اند. خداوند بزرگ چیزهای مفید وخوب را برای انسان حلال کرده و هر چیز ناپاک و بد را حرام کرده است، و با دلیل و مدرک محکم ثابت کرده که دود برای سرخ رگها ضرر دارد، قلب و سرخ‌رگهای تاجی را اذیت می‌کند، و باعث تصلب شرایین، افزایش سرعت قلب، التهاب ریه و ضعف دفاع در نایژه‌های هوایی می‌شود، کما این که نایژه‌های سرخنای را از کار می‌اندازد، پس آیا با آگاهی از این همه خطر، باز سیگار بکشیم؟ و با دستان خوداعصاب و مغز خودمان رانابود کنیم؟ و قلبهایمان را تلف کنیم؟ ای آدمیزاد مگر عمر سرمایه‌ی تو نیست؟ و بالأخره سیگار کشیدن برابر است با بستری شدن، سلامتی تاج درخشان سر تندرستان است که تنها شخص بیمار آن را می‌بیند.

چشم: دود باعث ورم در غشای درونی پلک چشم، خشکی پلک‌ها، التهاب در عصب بینایی و کمبود ویتامین (ب ۱۲) می‌شود.

دستگاه گوارش: نود درصداز مبتلایان به سرطان لب سیگاریها هستند، و نیز سرطان زبان و مری، زخم‌های لثه و زبان، ورم غده‌های بزاقی، باد کردگی وآلوده شدن آن و گاهی سختی و دشواری در بلعیدن در میان آنها بیشتر است، گذشته از اینها دود منجر به مسموم شدن سلول‌های کبد، کم شدن یا جمع شدن کبد و بالأخره سرطان کبد می‌شود.

دستگاه تناسلی: دود یکی از بزرگترین عوامل ضعف جنسی و زشتی منی در مردان می‌شود، و در هر دو جنس هم زن وهم مرد منجر به عقیمی می‌شود، رابطه‌ی بین زن و شوهر را ضعیف می‌کند، و بیشتر موارد سقط جنین و مرده به دنیا آمدن، و زایمان زودهنگام و کاهش وزن به سبب دود سیگار است. گاهی مرگ بچه‌ی شیرخوار، بداخلاقیها، مرگ در گهواره، تنگی نفس بچه‌ها و ناشنوایی به خاطر سیگاری بودن مادر است.

اما نکته‌ای که باور کردنی نیست این که بچه‌ی تازه به دنیا آمده این سم کشنده را با شیر مادر می‌خورد. چون شیر آلوده است. لذا استفراغهای پی‌درپی، تشنج و سریع شدن قلب بچه از تأثیرات منفی سمهای دود است که از طریق شیر مادر به بدن بچه می‌رود. کمااین که انبوهی این سمها باعث زخم و خراشهایی بر پستان زن می‌شود، که گاهی به سرطان پستان می‌انجامد.

نکته‌ی مهمتر این است که اگر صد نفر شراب بنوشند احتمال اعتیاد به شراب پانزده درصد است، در حالی که اگر همین تعداد سیگار بکشند، هشتاد وپنج درصد به بیماری ویرانگری به نام اعتیاد به سیگار مبتلا می‌شوند.

بعضی از مردم گمان می‌کنند دود دو نوع است: پاک یا خالص و ناپاک و آلوده، و دود پاک از طریق فیلتر سیگار تصفیه شده؛ اما حقیقت این است که فیلتر تنها از ورود ماده‌ی قطران به ریه‌ها جلوگیری می‌کند و بس، بلکه سمهای موجود در دود به تمامی از فیلتر می‌گذرد. بنابراین تصور این که نوعی دود فیلتر شده وجود دارد، گمانی واهی بیش نیست و هیچ اساس بهداشتی ندارد.

خطرناکترین اثر دود این است که تنها به شخص سیگاری منحصر نمی‌شود، بلکه به اطرافیان نیز، از جمله همسر، فرزندان و دوستان منتقل می‌شود. وقتی کسی به مدت چهار ساعت در اتاقی باشد که یک نفر سیگاری در آن هست مانند این است که ده نخ سیگار کشیده باشد، بنابراین آن شخص در اصطلاح پزشکی یک سیگاری منفی است، او خود سیگار نمی‌کشد، بلکه با یک نفر سیگاری هم‌نشین شده، پس کسی که سیگار می‌کشد و از بوی خوش دود – که هرگز حقیقت ندارد - بهره‌مند می‌شود، ندانسته اطرافیان خود را آزار می‌دهد.

آمار حقیقی در آمریکا نشان می‌دهد که قربانیان سیگار در سطح کشور سیصد و پنجاه هزار نفر در سال است. به عبارت دیگر هر روز هزار سیگاری و سیگاری‌های منفی که خود سیگار نمی‌کشند بلکه پدران ومادران یا دوستان و هم کلاس‌هایشان سیگاری‌اند جان می‌دهند. ودر کل مجموع کسانی که در یک کشور غربی به علت سیگار می‌میرد، چهار صدهزار نفر است یعنی چیزی حدود هزار نفر و بیشتر در روز.

سیگارهای صادره‌‌ی آمریکا بسیار بد و مضر است زیرا نسبت سمهای آن خیلی بالاست و تا ده برابر بیشتر از حد معمول است. خود پاکت، آرم تجاری روی آن و قیمت نشان می‌دهد که سیگاری که به کشورهای جهان سوم در خاورمیانه صادر می‌شود. بسیار نامرغوب است.

پژوهشی در بریتانیا بر روی هشتاد و سه نفر سیگاری انجام شد و نتیجه بیانگر این است که از هر ده نفر سه نفر به زودی به سبب بیماری‌های ناشی از سیگار با مرگ روبرو می‌شوند. و مابقی هم از بیماری‌های مزمنی که به نوعی باسیگار رابطه دارد رنج می‌برند.

اما اگر درباره‌ی خسارت وارده از آتش‌سوزیهای ناشی از ته‌سیگارها بخواهیم بحث کنیم باید بگوییم که بیشتر از تمام سودهای شرکت‌ها و مالیاتهاست که از این صنایع دریافت می‌شود.

در کشور دلربای ما با جنگل‌های بی‌نظیرش یک گردشگر ته‌سیگاری را دور انداخت و دویست و پنجاه هکتار از جنگل‌های سرسبز را به آتش کشید. تمام این خسارت جبران ناشدنی به خاطر یک ته سیگار ناچیز.

برخی از سیگاریها دچار توهمی شده‌اند می‌گویند من هیچ دردی ندارم، راه می‌روم و می‌دوم، از سلامتی خوبی برخوردارم سیگار هم مصرف می‌کنم. باید گفت حقیقت بس مهمی را فراموش کرده است این که زیان‌های سیگار در بدن بر روی هم انباشته می‌شود بدون این که آثارش نمایان گردد مگر با انجام آزمایش‌های دقیق.

بنابراین شخص گمان می‌کند هیچ بیماری و ناراحتی ندارد در حالی که آثار مخرب سیگار انباشته می‌گردد، و یک خط قرمزی وجود دارد، هرگاه تراکم آثار تخریبی به خط قرمز برسد به ناگاه علایم بروز می‌کند و این حالت را شکست خط مقاومت می‌نامند. وقتی کسی پنج کیلوگرم وزن در یک کفه‌ی ترازو می‌گذارد و در کفه‌ی دیگر یک کیلو سپس دو کیلو، سه و چهار هنوز آن کفه سنگین‌تر است، اما چون وزن برابر می‌شود خودبه‌خود کفه‌ی دوم هم حرکت می‌کند و برابر می‌شوند چه چیزی آن را تکان می‌دهد! آیا این اندک چیزی که در آخر اضافه کرد آخرین گرم؟ خیر، بلکه تراکم و انباشتگی پیشین به اضافه‌‌ی این آخرین گرم که کار را تمام کرد آن را تکان داد. یکی از دانشمندان غربی می‌گوید: «شرکتهای تنباکو یعنی شرکتهای کُشتن یا شرکتهایی که با مرگ دادوستد می‌کند. دانشمندان مسلمان در گذشته به خاطر شناخت اندکشان نسبت به زیان‌های سیگار کشیدن فتواهای ضد ونقیضی صادر کرده‌اند، از آن جمله علامه ابن عابدین نویسنده‌ی کتاب «حاشیه در فقه حنفی» که بزرگترین منبع درباره‌ی فقه حنفی است در سخن از سیگار کشیدن می‌گوید: «بعضی از گذشتگان آن را حرام دانسته! برخی مکروه و گروهی آن را مباح دانسته‌اند؛ ازیرا که زیانهایش نمایان نبوده است و در حقیقت در مورد هر چیزی اصل بر این است که مباح است و این که دانشمندان قدیمی سیگار را حلال دانسته‌اند از روی کم‌اطلاعی نسبت به ضرر و زیان‌های آن بوده؛ چراکه اگر حقایق قاطع کنونی درباره‌ی مضرت‌های سیگار برای آن‌ها هم آشکار می‌گشت، قطعاً زودتر و سریع‌تر از ما آن را حرام می‌کردند.

پس از بیان این مقدار زیاد از زیان‌های سیگار دیگر اصلاً جایی برای سخن گفتن از حلال بودن آن باقی نمی‌ماند؛ زیرا پیامبر گرامی از جانب خداوند آمده که خوردنیهای پاک و تمیز را برای بشریت حلال کند و خوردنیهای زیانبخش و ناپاک را حرام.

پس با این وصف آیا می‌توان تصور کرد که انسان عاقلی سیگاری به دست می‌گیرد و آن را دود می‌کند؟ خیر، محال است و این دلیل فطری است به این که سیگار ناپاک است و می‌زیبد که انسان پیش از خوردن غذا و هر چیزی «بسم الله الرحمن الرحیم» و پس از آن «الحمدلله رب العالمین بگوید و از خدا بخواهد نعمتهای خود را بر آن‌ها بیشتر کند. خداوند می‌فرماید:

﴿ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ وَيَضَعُ عَنۡهُمۡ إِصۡرَهُمۡ وَٱلۡأَغۡلَٰلَ ٱلَّتِي كَانَتۡ عَلَيۡهِمۡۚ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ١٥٧﴾[الأعراف: ۱۵۷].

«کسانی که از فرستاده‌ی خدا پیامبر امی پیروی می‌کنند کسی که اسم نوشته شده‌اش را در کتابهای تورات و انجیل پیش خود می‌یابند و آنها را به کارهای خوب وا می‌دارد و از کارهای زشت باز می‌دارد، غذاها و خوردنیهای پاک و مفید را برایشان حلال و ناپاک و مضرها را برایشان حرام می‌کنند و بار گرانشان و زنجیره‌هایی که بر دست و پای آنها بود، از دوش‌شان برمی‌دارد. بی‌گمان آنهایی که به او ایمان آورده‌اند و یار و یاور او شدند و از نوری که در پیشاپیش اوست پیروی کردند، رستگار شدند».

پروردگار عزوجل در جایی دیگر می‌فرماید:

﴿وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا تُلۡقُواْ بِأَيۡدِيكُمۡ إِلَى ٱلتَّهۡلُكَةِ وَأَحۡسِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ١٩٥﴾[البقرة: ۱۹۵].

«در راه خدا بخشش کنید و به دست خود، خودتان را به هلاکت نیندازید، نیکی کنید که خدا نیکوکاران را دوست دارد».

و آن که سیگار می‌کشد باید بداند که خود را در مسیر هلاکت انداخته است».

همچنین می‌فرماید:

﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً عَن تَرَاضٖ مِّنكُمۡۚ وَلَا تَقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُمۡ رَحِيمٗا٢٩﴾[النساء: ۲۹].

«ای کسانی که ایمان آورده‌اید داراییهای خود را در میان خود به ناحق تلف نکنید مگر این که با رضایت خود تجارتی بکنید. همدیگر را به کشتن ندهید و بدانید که خداوند در حق شما بس مهربان است».

اسلام خودکشی را حرام کرده است امروزه نوعی خودکشی وجود دارد که در کمترین زمان انجام می‌شود این چنین که شخصی چاقویی در جایی از بدن خود بزند، این یعنی خودکشی سریع واما یک نوع خودکُشی دیگر که تدریجی است این است که سیگار بکشد.

از ابوهریره روایت شده که پیامبر جفرمودند: «مَنْ تَردّی مِنْ جبلٍ فقتل نفسَهُ، فَهُو فی نارِ جهنّم یتردّی فیهِ خالداً مُخلَّداً فیها أبداً ومَنْ تحسَّی سُمًّا فقَتَلَ نفسَهُ، فَسُمُّهُ فی یَدِهِ یتحسَّاهُ فی نارِ جهنَّم خالِدًا مُخلَّداً فیها أَبداً ومَنْ قتل نفسَهُ بحدیدهٍ، فحدیدتُهُ فی یده یجأُ بِها فی بطنِهِ فی نارِ جهنّمَ خالداً مخلّداً فیها أَبداً» [۱۲۵]. هر‌کسی خود را از کوهی پایین بیندازد و کشته شود، در آتش جهنم خواهد بود و همیشه در آن خواهد ماند، و هر کس زهر بخورد و خود را بکشد، آن زهر در دستش خواهد بود و در میان آتش جهنم تا ابد از آن می‌چشد، و هر کس خود را با تکه آهنی (چاقو یا هر چیز) بکشد، تکه آهن در درون آتش جهنم در دستش خواهد بود و برای همیشه آن را در شکم خود فرو می‌کند.

گذشته از این‌ها پیامبر هرگونه مست و سست‌کننده‌ای را نهی فرمود. از ام سلمه روایت شده که «پیامبر از هر گونه مست و سست کننده‌ای نهی فرموده». [۱۲۶]

هر آدم تنگدستی که سیگار می‌کشد باید بداند که احمق است، و هر ثروتمندی که این عادت را دارد اسراف می‌کند، خداوند می‌فرماید:

﴿إِنَّ ٱلۡمُبَذِّرِينَ كَانُوٓاْ إِخۡوَٰنَ ٱلشَّيَٰطِينِۖ وَكَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ لِرَبِّهِۦ كَفُورٗا٢٧﴾[الإسراء: ۲۷].

«اسراف کنندگان برادر شیطانند و شیطان به راستی که نسبت به پروردگارش بس ناسپاس بود».

اگر سرزمینهای بسیاری که صرف کشت تنباکو می‌شود، حتی چیزهای کم‌ارزشی مانند سبزیجات و میوه‌ها در آن کاشته شود، خیر و برکت همه جا را فرا می‌گیرد، در آمدها افزایش می‌یابد، مردم به سلامت می‌مانند و بی‌گمان انسانیت در حال و وضعی دیگر غیر از این خواهد بود که اکنون دارد.

یکی از دانشمندان بزرگ دولت عثمانی در تحریم تنباکو و سیگار فتوایی صادر کرده و غیر از او بزرگان دیگری مانند علامه ابراهیم لقانی، شیخ سالم سنبوری و مفتی مملکت سعودی، شیخ بدرالدین حسنی، شیخ شام شیخ علی دقر و شیخ محمد حامد نیز چنین فتوایی داده‌اند.

شیخ جاد الحق شیخ دانشگاه الأزهر فتوایی صادر کرده که متن آن از این قرار است: «بس آشکار است که مصرف دخانیات هر نوعی باشد و به هر طریقی مصرف شود، چه در حال یا در آینده زیان بسیار زیادی به جان و مال انسان می‌رساند، او را به بسیاری از بیماریهای گوناگون مبتلا می‌کند. با توجه به این دلایل و زیانهایی که دارد و بنابر آن چه یاد شد، مصرف آن حرام است. بنابراین به هیچ وجه، و به منظور حفظ جان و مال و پرهیز از خسارت و زیان‌هایی که علم پزشکی بیان داشته، برای مسلمان جایز نیست آن را مصرف کند».

مطالب علمی ذکر شده همه از سازمان‌های بهداشت جهانی، دانشگاه‌های بسیار پیشرفته و پژوهش‌های دقیق گرفته شده و حقیقت هم همین است. گروهی از دانشمندان علم پزشکی در غرب گزارشی سیصد و هشتاد و هفت صفحه‌ای با عنوان «سیگار و سلامتی» ارایه کرده که تأکید دارد خطرهای بزرگ و مرگباری در نتیجه‌ی سیگار کشیدن برای انسان پیش می‌آید.

اما پدیده‌ی جدیدی که می‌توان از آن بحث کرد این است که بیماریهای قلب و عروق و بیماریهای خون، معمولاً در سن شصت سالگی به بالا دیده می‌شود که شخص دیگر به آخرهای خط رسیده و رو به زوال است، بلکه اکنون خطر در حالتهای دیگری است، آسم، در سن سی، بیست و پنج و بیست و دو سالگی، مرگ بر اثر سیگار، این پدیده‌ی نوظهوری است که پیشتر نبوده است.

بنیادی‌ترین نیازهای زندگی سه‌تاست، نخست هدایت، دوم سلامتی و سپس لیاقت و شایستگی. و لازم به ذکر است که بدون فراهم بودن سلامتی، لیاقت و شایستگی معنایی ندارد، و بدون هدایت نیز سلاتی بی‌فایده است. بنابراین یکی از ارکان بنیادی زندگی مؤمن، سلامتی است؛ ازیرا که با داشتن سلامتی می‌تواند نقش جانشینی خود بر روی زمین را به خوبی بازی کند و به هدفی که از بهر آن آفریده شد، برسد، و با وجود سلامتی است که می‌تواند به هدایت دست یابد و از مال و سامان بهره‌مند گردد، پس اگر برایش محقق شود که سیگار و دود سلامتیش را با خطر مواجه می‌کند معقول نیست که حتی یک نخ سیگار هم بکشد. خداوند می‌فرماید:

﴿ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ﴾[الأعراف: ۱۵۷].

«آنان که از این فرستاده، پیامبر درس نخوانده – که نام او را نزد خود، در تورات و انجیل نوشته می‌یابند - پیروی می‌کنند، همان پیامبری که آنان را به کار پسندیده فرمان می‌دهد و از کار ناپسند باز می‌دارد، و برای آنان چیزهای پاکیزه را حلال و چیزهای ناپاک را حرام می‌گرداند، آنهایی که از او پیروی کنند غریق رحمت الهی می‌شوند».

خداوند بزرگ و بلندمرتبه خوردنی‌های پاک و سالم را برای ما انسانها حلال شمرده و ناپاکیها را حرام کرده است، بنابراین مؤمن بایدچیزهایی را که برایش سودمند است و آن چه را که برایش زیان‌آور است، خوب بشناسد، و قدر عمر گران مایه‌اش را بداند، و باید بداند که چگونه عمرش را می‌گذراند، پیامبر بزرگوار ما را از هر چیزی که برایمان مضر و زیان‌آور است، باز داشته است. وخداوند بزرگ ما را به ایمان تشویق می‌کند و آن را در دلمان آراسته‌ است، و در مقابل کفر، بدکاری و نافرمانی را برایمان زشت و نادرست دانسته و چون انسان از دستورهای پروردگارش نافرمانی کند، در لغزشگاههای خطرناکی می‌افتد که زندگی و آخرتش را ناامن می‌کند و پرآزار.

[۱۲۴] مجله‌ی «نهج الإسلام» شماره‌ی ۶۷ – ۶۸، سال ۱۹۹۷. [۱۲۵] بخاری (۵۴۴۲)، مسلم (۱۰۹) و ترمذی (۲۰۰۴۳) و دیگران. [۱۲۶] امام احمد (۲۶۶۷۶) و ابوداود (۳۶۸۶).