عبادت و بهداشت روانی
در زندگی صنعتی و یکنواخت امروزی که انسان در محاصره‌ی انواع آلودگی‌های محیطی و عوامل استرس‌زا قرار دارد؛ نقش سازنده‌ی عبادت و ارتباط با خالق قادر و متعالی که تمام هستی در قبضه‌ی قدرت اوست و در جای جای هستی، حکمت و علم بی‌پایانش مشاهده می‌شود، غیرقابل انکار است.
امروز بشر متمدن قرن بیست و یکم به آرامش و سلامت روانی بیشتر از هر چیزی محتاج است. آمارهای سازمان بهداشت جهانی حاکی از وجود ۴۰۰ میلیون بیمار روانی ناشی از مشکلات فردی، اجتماعی و استعمال الکل و مواد مخدر است [سازمان جهان بهداشت؛ ۱۳۸۰؛ ص ۴].
احساس ارتباط و پیوند با منبع جاودانه‌ی قدرت و توکل و اعتماد بر ذات بی‌نظیر خداوندی، آدمی را از تنهایی، احساس بی‌پناهی و سر در گمی می‌رهاند و آرامش روانی حقیقی و پایدار را به او عطا می‌کند. برنامه‌ی منظم و مداوم عبادت، پرهیز از پلیدی‌ها و محرمات، انجام حرکت‌های اجتماعی، دستورات مداوم به اخوت و برادری و امید به رضایت و خشنودی خالق جهان، آرامش و اطمینان قلبی فرد مسلمان را چند برابر می‌کند [شاملو، سعید؛ ۱۳۶۶؛ ص ۳۵۹].
قرآن کریم با توجه به آیه‌ی
﴿وَنُنَزِّلُ مِنَ ٱلۡقُرۡءَانِ مَا هُوَ شِفَآءٞ وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ﴾[الإسراء: ۸۲].
«ما آیاتی از قرآن را فرو می‌فرستیم که مایه‌ی بهبودی و رحمت مؤمنان است».
نه تنها بیماری‌های روحی و روانی را شفا می‌بخشد؛ بلکه در تسکین دردهای جسمی هم مفید و مؤثر است؛ تحقیقات علمی این مطلب را تأیید کرده است.
مطالعات گروهی از روان‌پزشکان در کلینک «آلبر» ایالت فلوریدای آمریکا که با استفاده از پیشرفته‌ترین سیستم‌های کامپیوتری انجام شده است، حاکی از دگرگونی‌های مهم در جهت اصلاح تغییرات امواج الکتروکاردیوگرافی [۲]، الکترومیوگرافی [۳]، الکتروآنسفالوگرافی [۴]شدت جریان خون و ضربان نبض بر اثر شنیدن آیات قرآنی در بیماران ناآشنا به زبان عربی و غیرمسلمان که گرفتار افسردگی بوده‌اند، می‌باشد [اصفهانی، محمدمهدی؛ ۱۳۷۴ نماز نیایش عشق و شفا بخش تن؛ ص ۱۴].
در دهه‌ی گذشته شواهد بسیاری گردآوری شده است که نشان دهنده‌ی تأثیر عوامل محیطی، روانی و اجتماعی بر اعمال سیستم ایمنی بدن از طریق اعصاب مرکزی است و عوامل عاطفی مثبت مثل ایمان قوی، حمایت اجتماعی و سایر استراتژی‌های کاهش فشار عصبی می‌تواند رشد سلول‌های بدخیم را کم یا متوقف کند و این امر در موارد توقف خود به خودی فعالیت سلول‌های سرطانی مشهود است.
اگر چه تأثیر باورهای دینی در تأمین سلامت روانی کمتر مورد توجه عامه و حتی متخصصین قرار گرفته است، مطالعات و بررسی‌های انجام شده حاکی از تأثیر عمیق این باورها در تمامی جنبه‌های زندگی فردی و اجتماعی افراد است.
اعتقادات دینی عامل مهمی در کاهش فشارهای روانی و افسردگی در میان افراد جامعه است و افراد متدین کمتر از سایرین به بزه‌کاری، خودکشی، طلاق، اعتیاد، مصرف الکل و انواع مختلف تجاوز و تعدی به حقوق دیگران، روی می‌آورند [جیمز، ویلیام؛ ۱۳۷۲؛ ص ۵۳-۵۰ و شاملو، سعید؛ ۱۳۶۶؛ ص ۳۵۷-۳۵۴].
«دیل کارنگی» در کتاب معروف «آیین زندگی» دین و عبادت را بهترین وسیله برای حصول آرامش و تمرکز ذکر کرده و از روان‌کاوی بنام «بریل» نقل می‌کند که گفته است: «انسان متدین واقعی هیچ‌گاه دچار بیماری روانی نخواهد شد» [بی‌آزار شیرازی، عبدالکریم؛ ۱۳۷۳؛ ص ۱۶۵].
اسلام که خاتم شریعت‌ها و تکمیل‌کننده‌ی آن‌هاست، با ریشه در وحی الهی و عرضه‌ی الگوی کاملی چون پیامبر جارائه‌دهنده‌ی کامل‌ترین و دقیق‌ترین شیوه‌ی زندگی و آیین بهزیستی است. اقتضای این جامعیت و همه سونگری (Holistic) به کل هستی آدمی و ارتباط با خالق جهان این است که؛ این دین در برگیرنده و تأمین‌کننده‌ی تمام نیازهای مادی و معنوی بشر باشد، آن‌چنان که خداوند آن را می‌ستاید:
﴿ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗا﴾[المائدة: ۳].
«امروز دین شما را برایتان کامل کردم و نعمت خود را بر شما تکمیل نمودم و اسلام را به عنوان آیین خداپسند برای شما برگزیدم».
[۲] electrocardiography [۳] electromyography [۴] electroencephalography