۱۰- حِضانت (سرپرستی اطفال)
حضانت عبارت است از حفظ، نگهداری و تربیت افرادی که مستقل نیستند و نیاز به کسانی دارند که از آنها مراقبت نمایند.
در امر حضانت زنان به تربیت، ابتدا مادر و سپس جدههای مادری شایستهتر هستند و در صورت عدم وجود آنها، اولویت با پدر است. بعد از پدر، مادرِ پدر و سپس جدههای پدری با توجه به نزدیکی آنها به کودک در این امر تقدم دارند.
احکام فوق دربارهی کودکی است که به سن تمیز نرسیده است؛ اگر بچه به سن تمیز (حدوداً هفت سالگی) رسیده باشد میتواند هر کدام از والدین را انتخاب کند. اگر پسر بچهی ممیز پدر را انتخاب کرد، پدر نمیتواند مادر را از دید فرزند منع کند؛ اما پدر میتواند مانع رفتن دختر بچه نزد مادرش بشود ولی حق منع دیدار مادر با فرزندش را ندارد؛ بنابراین هر چند روز یک بار مادر میتواند دختر بچهی خود را ملاقات نماید.
***
نکات علمی دربارهی احکام فوق را میتوان از شیر مادر و تأثیر فوقالعادهی آن در تأمین سلامت جسمی و روانی کودک و نیز آغوش پر مهر و محبت مادر مورد بحث قرار داد؛ کودک که در آغاز تولد در مسایل عوامل بیماریزای محیطی (میکروبها، قارچها، ویروسها، کمبود موادغذایی، عوامل فیزیکی، عوامل شیمیایی و غیره) عملاً بیدفاع است؛ بعدها به تدریج با خوردن آغوز و شیر مادر و محبتهای حاصل از شیردهی و در آغوش گرفتن، جسم و روانش تقویت میشود [الحبال و العمری، ۱۹۹۷؛ ص ۹۶-۸۳ و محمدیها، حسن؛ ۱۳۶۸؛ ص ۱۶۶].
باید دانست که مادر اولین کسی است که نوزاد با او رابطهی عاطفی برقرار مینماید و اگر در نحوهی ایجاد این رابطه اختلالی حاصل شود، اثرات آن در دوران زندگی کودک یا نوجوان و برقراری مناسبات صحیح با افراد دیگر آشکار خواهد شد؛ بدیهی است اساس و بنای روانی فرد در دوران کودکی پایهریزی میشود [میلانیفر، بهروز؛ ۱۳۷۳؛ ص ۱۱۰].