تجلی حکمت در فلسفه پزشکی احکام

۵-۳- تراشیدن یا کوتاه‌کردن موی سر

تراشیدن یا کوتاه کردن موی سر از ارکان حج است؛ اما به دلیل تقدیم کلمه‌ی «حلق» بر «قصر» در آیه‌ی:

﴿مُحَلِّقِينَ رُءُوسَكُمۡ وَمُقَصِّرِينَ﴾[الفتح: ۲۹].

«(به مسجد الحرام وارد خواهید شد) با موهای (سر) تراشیده و کوتاه شده».

و اجماع علما، تراشیدن سر بهتر است؛ گرچه با کوتاه‌کردن موی سر هم، رکن مذکور انجام می‌شود. در حدیث صحیحی که مسلم و بخاری رحمهما‌الله از حضرت عمر سروایت کرده‌اند که پیامبر جبه این امر اشاره فرموده است: «أنّهُ ج قال: اللهم ارحم المحلّقین، فقال: یا رسول الله! و المقصّرین، فقال: اللهم ارحم المحلّقین، وقال في الرابعة: والمقصّرین». «پیامبر جفرمود: خداوندا، رحم کن به آنان که (برای ادای مناسک حج و عمره) موی سر خود را می‌تراشند. کسانی گفتند: و به آن‌ها که موی سر خود را کوتاه می‌کنند؛ پیامبر جفرمود: خداوندا، رحم کن به آنان که موی سر خود را می‌تراشند و بار چهارم (تکرار دعا) فرمودند: و (رحم کن) به آنان که موی سر خود را کوتاه می‌کنند».

***

رعایت بهداشت مو از جمله مواردی است که همواره مورد تأکید اسلام بوده است و پیامبراکرم جبه اصحاب خود همواره سفارش می‌فرمود که در پاکیزگی موی سر خود بکوشند؛ حال اگر شخص قادر به رعایت بهداشت موی خود نباشد تراشیدن آن‌ها بهترین شیوه در پاکیزه نگه‌داشتن آن‌هاست؛ زیرا محیط مو به ویژه اطراف ریشة آن که همواره بر اثر تعرق مرطوب است مکان مساعدی برای رشد انواع میکروب‌ها و انگل‌هاست.

تأکید پیامبراکرم جبر تراشیدن موی سر در انجام رکن حلق یا تقصیر نشان‌دهنده‌ی توجه ایشان به بهداشت مو و پوست است و انجام این عمل در ایام حج که رعایت بهداشت بسیار ضروری است، یکی از نمونه‌های بارز دستورات بهداشتی اسلام است.