۱۱- ريختاندن گناهان
عن أبي هريرةسقال: قال رسول الله ج: «الصلوات الخمس والجمعة إلى الجمعة ورمضان إلى رمضان مكفرات لما بينهن ما اجتنبت الكبائر» رواه مسلم.
ترجمه: از ابو هریرهسروایت شده که آنحضرت جفرمود: «نماز‌های پنجگانه وجمعه تا جمعه ورمضان تا رمضان کفاره‌ای است برای گناهانی که در میان شان واقع شود (مراد گناهان صغیره است) تا مادامی که انسان مرتکب گناهان کبیره نشود».
این حدیث مبارک دلالت بر فضل و کرم بی‌منت‌های خداوند دارد برای اینکه این سه عبادت بسیار پر ارزش را به بندگان خویش ارزانی نموده است، و این عبادت‌ها در نزد خداوند منزلۀ بسیار عالی دارد، و دارای فوائد زیادی است که تحت شمار نمی‌آید.
از جمله فوائد آن‌ها اینست که خداوند این عبادت‌ها را مکمل دین بندگان خویش و اسلام شان گردانیده، و سبب نشو ونمو ایمان شان ساخته است، و درخت ایمان را آب یاری می‌کند. زیرا خداوندأدرخت ایمان را در دل‌های بندگان مؤمن خویش به قدر ایمان شان شانده است و به فضل و مرحمت خود واجبات و سنن را وسیله نمو وآب یاری این درخت‌ها گردانیده است، و آفات را از آن‌ها دفع نموده تا این درخت‌ها نمو کند و میوه‌های خود را در هر وقت و زمان به اجازه پروردگار شان بدهند.
ضرر گناه بسیار عظیم است بحدی که ایمان را کم قوت می‌سازد، و این گفته به همگان معلوم است. کسی که این فرائض سه گانه را اداء می‌کند، و از گناهان کبیره اجتناب می‌ورزد، خداوند گناهان صغیره و خطاهای او را محو و نابود می‌سازد، چنانچه خداوند می‌فرماید: ﴿إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّئَِّاتِۚ﴾[هود: ۱۱۴].
ترجمه: «حسنات، سیئات را می‌زداید». وخداوند به لطف خود اجتناب از کبائر را سبب ریختاندن گناهان صغیره گردانیده است چنانکه خداوند متعال می‌فرماید: ﴿إِن تَجۡتَنِبُواْ كَبَآئِرَ مَا تُنۡهَوۡنَ عَنۡهُ نُكَفِّرۡ عَنكُمۡ سَئَِّاتِكُمۡ وَنُدۡخِلۡكُم مُّدۡخَلٗا كَرِيمٗا٣١﴾[النساء: ۳۱].
ترجمه: «اگر شما از گناهان کبیره ییکه از ارتکاب آن‌ها نهی شده اید اجتناب ورزید، گناهان شما را از شما میزداییم، وشما را به جای کرامی داخل می‌کنیم». اما گناهان کبیره باید از آن‌ها توبه صورت بگیرد. از حدیث مبارک دانسته می‌شود که هر نص که در آن تذکر گردیده است که بعضی از اعمال صالحه گناهان را پاک می‌کند مراد از گناهان، گناهان صغیر بوده بدلیل اینکه این عبادت‌های اساسی زمانی که گناهان کبیره را محو کرده نتواند بالضرور گناهان صغیره را محو می‌کند.
و حدیث شریف دلیل واضح است بر اینکه گناهان بر دو قسم است: کبیره و صغیره. و علماء در رابطۀ فرق میان گناهان کبیره و صغیره مطالب زیادی را ارائه داده‌اند. و بهترین مطلبی که درین مورد بیان شده است اینست که گناه کبیره عبارت از گناهی است که شریعت در مورد آن حدی را در دنیا تعین نموده است، و یا در آخرت بخصوص آن وعیدی آمده است، و یا مرتکب آن گناه مردود لعنت و غضب و مانند آن قرار گرفته است. وما سوی آن‌ها گناهان صغیره گفه می‌شود. و دستۀ از علماء گفته‌اند که گناه کبیره همان گناهی است که به مقاصد تعلق می‌گیرد و گناه صغیره به وسائل و اسباب مانند نظر نمودن به زن اجنبی. و کبیره مانند زنا وصغیره مانند خوردن سود زیادت وکبیره مانند خوردن سود نسیئه. والله اعلم.