مطالعه ای در معارف اسلامی

مصادر فقه امام:

امام ابن عبدالبر در کتاب (الإنتقاء) از مصادری که امام در فقه خود از آن‌ها استفاده بعمل آورده است چنین می‌گوید:

امام ابو حنیفه رحمه الله تعالی گفته است: من فقه خود را از قرآن مجید استنباط نموده‌ام و مسائل را که در قرآن کریم حکم آن‌ها را نیافته‌ام از احادیث گرانبهای آنحضرت جاستفاده بعمل آورده‌ام واگر درحدیث هم نیافتم از اقوال یاران آنحضرتجاستفاده نموده‌ام، و نیز امام ابو حنیفه فرموده است: کسانی که می‌گویند: امام ابو حنیفه قیاس را بر احادیث مقدم نموده است به خدا قسم است که دروغ گفته و بر ما افتری نموده‌اند. آیا در وقت موجود بودن نص شرعی احتیاج به استفاده از قیاس می‌باشد.

ابن قیم جوزی رحمه الله می‌گوید: همۀ یاران امام ابوحنیفه بر این اجماع نموده‌اند که در مذهب امام عمل نمودن به حدیث ضعیف از عمل کردن به قیاس و آراء اشخاص بهتر و اولی‌تر است. و بر همین اصل ایشان مذهب خود را اساس گذاشته‌اند. امام ابو حنیفه رحمه الله تعالی خودش چنین می‌فرماید:

زمانی که حدیث صحیح را یافتم به آن عمل می‌کنم، و عمل کردن به حدیث صحیح مذهب من است. وامام – رحمة الله علیه – شاگردان خود را از فرا گرفتن علم کلام و فلسفه ممانعت می‌فرمود چنانچه شاگرد شان امام محمد پسر حسن شیبانی رحمه الله می‌گوید: امام ابو حنیفه مایان را به فرا گرفتن علم فقه تشویق می‌نمود و از تعلیم گرفتن علم کلام منع می‌کرد.

خداوند امام ابو حنیفه – رحمة الله علیه – را مورد رحمت خویش قرار دهد ودر جنت الفردوس جای گزین سازد. آمین.

####