مطالعه ای در معارف اسلامی

علم و دانش امام احمد بن حنبل رحمه الله تعالی:

مهنی ابن یحیی می‌گوید: «من هیچ کسی را کامل و جامع‌تر از نظر علم، زهد، و پرهیزگاری از امام احمد بن حنبل ندیده‌ام».

امام عبد الرزاق ابن همام عالم مشهور یمن از امام احمد چنین توصیف می‌کند:

«احمد بن حنبل اگر زندگی‌اش دوام کند خلف و جای نشین علماء می‌گردد، و من از امام احمد کسی را پرهیزگارتر و عالمتر ندیده‌ام».

شیخ قتیبه می‌گوید: «بهترین اهل زمان خود عبد الله ابن مبارک و امام احمد بن حنبل بوده‌اند. وکسی که امام احمد را دوست داشته باشد از اهل سنت بشمار می‌آید».

امام اسحاق بن راهویه چنین گفته است: «امام احمد حجتی است میان خدا و مخلوق».

امام احمد در راه دین مورد ابتلاء و اذیت قرار گرفت، ابتلاء که هیچ کس تاب تحمل آن را نداشت، درین ابتلاء بزرگ امام و عدۀ انگشت شماری از علماء ثابت قدم مانده‌اند. و امام در رأس این فتنه قرار گرفت. وآن فتنۀ خلق قرآن بود. امام درین رابطه نهایت مورد آزار و اذیت قرار گرفت، شکنجه و تعذیب شد، ودر زندان انداخته شد، و چندین بار در معرض مرگ قرار گرفت، تا از گفتۀ خود بگردد، و گفتۀ اهل بدعت را که می‌گفتند: قرآن مخلوق است، تأیید نماید. اما امام بر عکس درین راه ثبات و استقامت از خود نشان داد، و در راه حق صبر نمود تا اینکه خداوند بفضل و رحمت بی‌کران خویش این مصیبت را رفع نمود، و حق در مقر خود استقرار پیدا کرد، از همان روز به بعد مردم امام احمد بن حنبل را به امام اهل السنت لقب دادند زیرا ایشان جهت تأیید سنت وازالۀ بدعت ثبات و پایداری نمودند.

امام علی بن المدینی رحمه الله می‌گوید: «خداوند دین خویش را به ابوبکر صدیقسدر مقابله با مرتدین در روز ردت، و به امام احمد بن حنبل در برابر بدعت کاران در روز محنت تقویت نمود».

امام احمد بن حنبل اساس مذهب خویش را از قرآن مجید و احادیث رسول خدا جو گفته‌های یاران شان گرفته است. و عمل نمودن به حدیث ضعیف را بر قیاس و آراء مردم مقدم ساخته است. امام احمد از احترام زیادی که به احادیث پیامبر خدا جداشت و آنحضرت جرا دوست می‌داشت منع می‌کرد از اینکه شاگردان و یاران شان مسائل مذهبی خود را از ایشان نوشته نمایند. و به ایشان چنین می‌گفت: «از من و امام مالک و سفیان چیزی را ننویسید شما از جایی مذهب خود را بگیرید که آن‌ها گرفته‌اند». هدفش از این گفته قرآن مجید و احادیث گرانبهای آنحضرت جبود.

علماء و عامۀ مردم امام احمد را زیاد دوست می‌داشتند و در روزیکه امام احمد وفات نمود (۸۰۰) هزار از مردم بغداد به جنازۀ شان شرکت نمودند. دکان‌ها و مارکیت‌های تجارتی کلاً مسدود گردید و همۀ شان در مرگ امام احمد محزون و اندوهگین شدند.

خداوند روح شان را شاد و مشمول رحمت خویش بگرداند، آمین.

####