حک و اصلاح وحی!
سخنانی که حسینعلی بهاء به عنوان «آیات منزله» به نواحی گوناگون می‌فرستاد، گاهی با یکدیگر اختلاف و تفاوت داشت و به علاوه دارای اغلاط صرفی و نحوی فراونی بود، و از این رو مورد نقد و اعتراض قرار می‌گرفت. ناچار میرزا حسینعلی و پسرش عباس در عکا به حکّ و اصلاح آن‌ها می‌پرداختند و وحی خدایی را – به ادعای خودشان – تکمیل و اصلاح می‌کردند! این موضوع هرچند شگفت‌آور به نظر می‌رسد، ولی عجیب‌تر آن است که عباس افندی خود بدین امر اعتراف نموده و بنابر آنچه میرزا اسدالله مازندرانی (مبلغ بهایی) در کتاب «اسرار الآثار» آورده، می‌نویسد:
«سؤال: آیات منزله بعضی با هم فرق دارد!؟
جواب: بسیاری از الواح نازل شد و همان صورت اولیه – من دون مطابقه و مقابله– به اطراف رفته لذا حسب الأمر به ملاحظۀ آن که معرضین را مجال اعتراض نماند مکرر در ساحت اقدس (یعنی در حضور بهاء) قرائت شد و قواعد قوم (یعنی احکام صرفی و نحوی) در آن اجراء گشت»! [۳۳۴].
معلوم می‌شود بهاءالله به هنگام ساختن آیات منزله چندان حوصله نداشته تا قواعد قوم را رعایت کند و عبارات خود را بدون غلط از قالب درآورد. ولی پس از انتشار سخنانش با دشواری روبرو شده و ناگزیر خود و پسرش در اندیشۀ اصلاح آیات منزله برآمده‌اند! و این امر چندان هم در خور ملامت نیست، زیرا فراگرفتن ادبیات مرسومِ عربی برای جناب بهاءالله کاری بس‌مشکل و طاقت‌فرسا به شمار می‌آمد، چنانکه در یکی از الواحش می‌نویسد:
«إن البيان أبعدني وعلم المعاني أنزلني... والصرف صرفني عن الراحة والنحو محا عن القلب سروري وبهجتي» [۳۳۵].
یعنی: همانا علم بیان مرا (از مقصود) دور کرد و علم معانی مرا (از جایگاهم) پایین آورد... و علم صرف مرا از آسودگی بازداشت و علم نحو شادی و خوشی را از دلم محو کرد»!
[۳۳۴] اسرار الآثار (ر – ق)، تألیف اسدالله مازندرانی، ص ۹۳ (مؤسسۀ ملی مطبوعات امری، ۱۲۹ بدیع). [۳۳۵] مجموعة الواح مبارکه، اثر بهاءالله، ص ۵، چاپ قاهره (۹ ذی القعده، سنة ۱۳۳۸).