غایة المرید شرح کتاب توحید

فهرست کتاب

باب (۵۱): در مورد این فرمایش اللهأ: ﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِه[الا

باب (۵۱): در مورد این فرمایش اللهأ: ﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِه[الاعراف: ۱۸۰].

«و براى خدا، نامهاى نیک است; خدا را به آن (نامها) بخوانید! و کسانى را که در اسماء خدا تحریف مى‏کنند (و بر غیر او مى‏نهند، و شریک برایش قائل مى‏شوند)، رها سازید».

ابن ابی‏حاتم نظر ابن عباس را در این مورد اینگونه نوشته است: ﴿يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهیعنی شرک می‌ورزند. همچنین از ایشان منقول است که در تفسیر آن گفته است: اسم بت «لات» را از إله و «عزّا» را از عزیز گرفته‏اند.

و از اعمش در تفسیر آن آمده که: «يُدخِلونَ فِيها ما ليِسَ مِنها». یعنی: «در نامهای الله، اضافه می‌کنند» [۱۹۵].

آنچه در این باب بیان شد:

۱ـ اثبات اسماء الله.

۲ـ نامهای الله، موصوف به حسنی( نیکو) هستند.

۳ـ دستور به اینکه خدا را با آن نامها بخوانیم.

۴ـ ترک انسانهای جاهلی که در نامهای الله، دچار انحراف شده‌اند.

۵ـ تفسیر الحاد در اسماء خدا.

۶ـ وعید کسیکه مرتکب چنین الحادی بشود.

[۱۹۵] ﴿وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰلام، معنی استحقاق را می‌دهد یعنی الله دارای نامهای ویژه و بی‏نهایت زیبا می‌باشد که فقط او شایستۀ آنهاست نه کسی دیگر. ﴿فَٱدۡعُوهُ بِهَاکلمۀ امر است. و هدف از دعا در اینجا ستایش و عبادت و هم سؤال و خواستن می‌باشد. ما متوسل به نامهای زیبای الله می‏شویم و او را ستایش می‏نمائیم و نیازهای خود را از او می‌خواهیم. ﴿ بِهَایعنی بوسیلۀ و با توسل به آنها ﴿وَذَرُواْیعنی بگذارید. و این، بیانگر آنست که باید انسان مؤمن و موحد، از کسانی که درنامهای الله، دچار انحراف شده‌اند، دوری بکند. ﴿يُلۡحِدُونَالحاد یعنی انحراف از حق و حقیقت. از جمله انحراف در اسماء الله، اینست که معبودان باطل به نامهای او، نامگذاری بشوند چنانکه مشرکین، بتان خود را «لات وعزّا» نامیدند که مشتق از نامهای الله؛ «إله وعزيز» بودند. همچنین از جمله انحرافات آنست که برای او فرزندی قرار داده شود، چنانکه نصارا این کار را کردند. همچنین انکار اسماء و صفات الله یا انکار برخی از آنها نیز الحاد و انحراف به شمار می‌رود چنانکه افراطیون جهمیه، این کار را کردند و منکر سایر نامها و صفات الله شدند جز صفت وجود و موجود. و نوعی دیگر از الحاد و انحراف، تأویل و تغییر نامها و صفات الله به معانی غیر حقیقی آنها، می‌باشد چنانکه معتزله و اشاعره و ماتریدیان و گروهای دیگر، مرتکب چنین چیزی شدند. این در حالی است که سلف صالح امت به اتفاق، معتقد بودند که باید نامها و صفات الله را بدون تأویل و تحریف پذیرفت. پس در کل، برخی از الحاد و انحراف، کفر و برخی دیگر مانند تحریف بدعت است.