باب (۲۰): سرزنش شدید کسیکه الله را نزد قبری،‌ پرستش بکند تا چه رسد به اینکه خود صاحب قبر را پرستش نماید؟! [۷۶].

از عایشه روایت است که ام سلمه, همسر رسول الله صبرای آن حضرت صاز کلیسائی که در حبشه دیده بود و درآن تصاویر وجود داشت، تعریف می‌کرد. رسول الله صفرمود: «أُولَئِكَ إِذَا مات فيهم الرَّجُلُ الصَّالِحُ أو العبد الصالح بَنَوْا عَلَى قَبْرِهِ مَسْجِدًا, وَصَوَّرُوا فيه تِلكِ الصُّوَرَ, أُولَئِكَ شِرَارُ الْخَلْقِ عِنْدَ اللَّهِ». فهؤلاء جَمَعُوا بين الفتنتين: فتنة القبور وفتنة التّماثيل. (بخاری).

«اینان وقتی از میانشان انسانی صالح فوت می‌کرد، بر قبرش مسجدی می‌ساختند ودر آن تصویرهائی نقاشی می‌کردند. اینها بدترین خلق نزد خدایند. اینها دو نوع فتنه و گناه را با هم مرتکب می‌شدند، یکی قبرپرستی دیگری تمثال و تصاویر» [۷۷].

همچنین از عایشه روایت است که رسول الله صدر بیماری وفات، پارچه شالى بر روی چهره خود کشیده بود، ‌وقتی بیماریش شدت یافت آنرا بر داشت وفرمود: «لَعْنَةُ اللَّهِ عَلَى الْيَهُودِ وَالنَّصَارَى اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ».

«نفرین خدا بر یهود و نصارا که قبرهای انبیاء خود را مسجد قرار دادند».

بخاطر همین بود که قبر رسول الله صرا آشکار نکردند تا مبادا مردم آنرا سجده‌گاه قرار دهند. (بخاری و مسلم) [۷۸].

از جندب بن عبد الله روایت است که پنج روز قبل از وفات رسول الله صازایشان شنید که فرمودند: «إِنِّي أَبْرَأُ إِلَى اللَّهِ أَنْ يَكُونَ لِي مِنْكُمْ خَلِيلٌ فَإِنَّ اللَّهَ تَعَالَى قَدِ اتَّخَذَنِي خَلِيلا كَمَا اتَّخَذَ إِبْرَاهِيمَ خَلِيلا وَلَوْ كُنْتُ مُتَّخِذًا مِنْ أُمَّتِي خَلِيلا لاتَّخَذْتُ أَبَا بَكْرٍ خَلِيلا أَلا وَإِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ كَانُوا يَتَّخِذُونَ قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ أَلا فَلا تَتَّخِذُوا الْقُبُورَ مَسَاجِدَ إِنِّي أَنْهَاكُمْ عَنْ ذَلِكَ».(مسلم).

«من به خدا پناه می‌برم از اینکه یکی از شماها را دوست خویش قرار دهم. زیرا که خداوند، مرا دوست خویش قرار داده ‌است همانطور که ابراهیم را دوست (خلیل) قرار داده بود. و اگر من کسی را از افراد امتم خلیل (دوست) قرار می‌دادم، ابوبکر را بر می‌گزیدم. آگاه باشید! امتهای قبل از شما قبور انیباء خویش را مساجد قرار می‌دادند، مواظب باشید که شما قبور را مساجد نگیرید, من شما را از این کار باز می‌دارم».

بدینصورت رسول الله صدر آخرین روزهای زندگیش، این کار را ممنوع اعلام کرد و کسانی را که چنین کرده‌اند لعن و نفرین نمود. و اگر کسی روی به قبری فقط نماز بخواند بدون اینکه مسجدی بسازد، باز هم مشمول همین حکم و همین لعن و نفرینها می‌شود. زیرا معنی این سخن راوی: «خشي أن يُتَّخذ مسجداً» همین است.

البته ظاهر است که اصحاب شقصد ساخت مسجد روی قبر رسول الله صرا نداشتند. و هر جائی که در آن قصد نماز بکنند، مسجد نامیده می‌شود. چنانکه رسول الله صفرمود: «جُعلت ِلي الأرض مَسجداً و طهوراً».

«در زمین برای من مسجد و وسیلۀ پاکیزگی است».

از ابن مسعود سروایت است که رسول الله صفرمود: «إِنَّ مِنْ شِرَارِ النَّاسِ مَنْ تُدْرِكُهُ السَّاعَةُ وَهُمْ أَحْيَاءٌ وَمَنْ يَتَّخِذُ الْقُبُورَ مَسَاجِدَ». (احمد با سند جید وابوحاتم در صحیح خود).

«از بدترین انسانها هستند کسانی که هنگام بر پائی قیامت زنده باشند و همچنین کسانی که قبرها را مسجد قرار می‌دهند».

بنابر این علما اتفاق دارند که سد راه چیزی که به شرک و به محرمات می‌انجامد فرض است. از اینرو خواندن نماز در مسجدی که روی قبر ساخته شده است جایز نیست.

چنانکه در تعلیقات بخاری روایتی از عمر سمنقول است که ایشان، انس را دید که کنار قبری نماز می‌گزارد، گفت: «القبر, القبر» یعنی مواظب باش آنجا قبری وجود دارد. و این بیانگر آنست که نماز نزد قبرها، جایز نخواهد بود. زیرا این عمل از وسایل و راه‌هائی است که به شرک می‌انجامد.

در این حدیث کسانی که روی قبرها مسجد می‌سازند یا به سوی قبرها نماز می‌خوانند، از بدترین انسانهای روی زمین بشمار رفته‌اند.

با توجه به این حدیث، اندکی به حال مسلمانان کنونی بیندیش و ببین که چگونه در شهرهای اسلامی گنبدهای بزرگ و شامخ روی قبرها می‌سازند و گرد آنها طواف می‌نمایند و نیازهای خود را عرضه می‌دارند. و چه داستانهائی در مورد اینکه قبر فلان بزرگ، مستجاب الدعوات و باب الحوائج و... می‌باشد، بیان می‌کنند، آنگاه غربت و بی‌کسی اسلام برایت آشکار می‌گردد.

بویژه وقتی ببینی که آنها این کارها را به نام اسلام و به نام توحید انجام می‌دهند. واقعاً غربتی که در زمان حاضر دامنگیر اسلام شده در هیچ زمانی دامنگیر آن نشده است. و اگر کسی آنان را از این کار باز دارد، او را متهم به افراط و نادانی و عدم درک اسلام می‌کنند. او آنها را به سوی الله می‌خواند و آنها او را به سوی آتش دوزخ دعوت می‌کنند. از خدا عفو و عافیت می‌طلبیم.

خلاصه آنچه که در این باب بیان شد:

۱ـ ارشاد رسول الله ص، در مورد کسیکه مسجدی نزد قبر انسان صالحی می‌سازد و لو اینکه نیتش درست باشد.

۲ـ ممنوع قرار دادن تصویر و مجسمه سازی و نکوهش شدید این کار.

۳ـ حساسیت رسول الله صنسبت به این امور چنانکه در این مورد سخن گفته بود، سپس تا پنج روز قبل از وفات و همچنین در لحظات پایانی عمر خود، در مورد پرهیز از آن توصیه نمود.

۴ـ حتی در مورد قبر خویش فرمود که آنرا مسجد قرار ندهید.

۵ـ این عمل از اعمال یهود و نصارا در مورد قبور انبیاءشان بوده است.

۶ـ نفرین کردن آنها بخاطر این کار.

۷ـ هدف رسول الله ص، برحذر داشتن امت خویش از این کارها.

۸ـ علت اینکه چرا رسول الله ص، در مقبره عام دفن نگردید.

۹ـ معنی مسجد قرار دادن قبر.

۱۰ـ یکی قرار دادن کسانی که قیامت بر آنها بر پا می‌شود با کسانی که قبور را مساجد قرار می‌دهند. بدینصورت عوامل ایجاد شرک و عواقب آنرا قبل از اینکه شرک بوقوع بپیوندد، بیان فرمود.

۱۱ـ رسول الله صپنج روز قبل از وفات خویش، در واقع اعتقادات دو گروه از اهل بدعت را که عبارت اند از: جهمیه و رافضی، مردود اعلام کرد. این دو گروه را علما، از همان هفتاد و دو گروه باطله دانسته‌اند. رافضیان(که امروزه خود را شیعه می‌نامند و در حقیقت اینها رافضی هستند.مترجم) ترویج دهندگان شرک و قبرپرستی می‌باشند و اولین کسانی هستند که بر روی قبرها مسجد ساختند.

۱۲ـ شدت بیماری رسول الله صهنگام وفات.

۱۳ـ مقام خلّت رسول الله ص(خلیل بودن).

۱۴ـ مقام خلّت از مقام محبت بالاتر است.

۱۵ـ تصریح به اینکه ابوبکر صدیق ساز سایر اصحاب، افضل می‌باشد.

۱۶ـ در این سخن اشاره به خلافت ایشان نیز هست.

[۷۶] این بحث و بحثهای آینده بیانگر آنست که رسول الله صحریصانه می‌کوشید تا امتش را از تمام راه‌ها و وسایلی که به شرک با خدا می‌انجامند، بر حذر بدارد. یکی از راه‌های بارز شرک با خدا، عبادت در کنار قبور است. بخاطر اینکه شما اگر در کنار قبر فلان انسان صالح, خدا را پرستش می‌کنید، یقیناً برای این کارتان انگیزه‌ای دارید و انگیزه‌اش اینست که چون این شخص، اهل تقوا و صلاح بوده است، بی‌تردید عبادت مجاورت قبر او برای شما حامل برکت خواهد بود. این اعتقاد بتدرج در میان سایرین شیوع پیدا می‌کند و آنها زمینهای مجاور قبور صالحین را زمینهائی مبارک و مقدس تصور می‌کنند و بدینصورت وارد مراحل شرک اکبر می‌گردند. پس وقتی عبادت خدا در مجاورت قبور جایز نیست،‌ چگونه عبادت خود قبر جایز خواد بود؟!. قبرپرستان حتی دیوارها و بقول آنان حرم قبر و بناهای اطراف آنرا مقدس و مبارک می‌پندارند و از آنها طلب حاجت می‌کنند و ... [۷۷] مسجد یعنی محل عبادت و مراد عبادتگاهائی است که آنها بالای قبر یا در کنار قبر بزرگانشان ساخته بودند. البته ناگفته پیدا است که این اماکن ابتدا برای عبادت خدا ساخته شده بود. و آن تصویرها نیز بخاطر این بود که مردم بیاد آنان بیفتند و در عبادتشان، خشوع بیشتری نصیبشان بشود. رسول الله صدر مورد آنها فرمود: «شرار الخلق عند الله». یعنی بدترین مخلوق خدا. زیرا آنها زمینۀ شرک به خدا را برای بعدی‌ها فراهم نمودند و دو نوع فتنه ایجاد کردند یکی فتنۀ ساختن مسجد بر قبر، و دیگری فتنۀ تصویر و مجسمه سازی. این حدیث درس بزرگی است برای این امت تا در کنار و روی قبرها مسجد نسازند. [۷۸] این حدیث از مهمترین احادیثی است که در آن از راه‌های منتهی به شرک، و از بنای مسجد بر قبرها و پرستش قبور انبیاء و صالحین شدیداً نکوهش شده است. زیرا رسول الله صدر آخرین روزهای زندگی و در حالی که با مرگ دست و پنجه نرم می‌کرد و پس از عمری که نهال توحید را در دل اصحاب خود غرس نموده بود، باز هم بخاطر اهمیت والای این مسأله از آن غفلت نورزید و امتش و بویژه اصحابش را از آن بر حذر داشت و یهود و نصارا را بخاطر ساختن مسجد روی قبور انبیاء خود نفرین کرد و خاطرنشان ساخت که این کار، از گناهان کبیره است تا مبدا امتش به آن مبتلاء بشود. مسجد قرار دادن قبر سه صورت دارد: ۱ـ اینکه قبر را سجده بکند و این زشترین صورت آن است. ۲ـ اینکه به سوی قبر نماز بخواند و هدفش سجدۀ قبر نباشد بلکه قبر را وسیلۀ قبول شدن نماز بداند. ۳ـ‌ اینکه قبر را داخل مسجد قرار بدهند. در ادامۀ حدیث، عایشه ل می‌گوید: بخاطر همین، قبر رسول الله صرا در انظار و در میان سایر مردم و مردگان بقیع، قرار نداند تا مبادا نسلهای بعدی آنرا سجده‌گاه قرار بدهند. علت دیگری نیز برای این کار وجود داشت و آن حدیثی بود که ابوبکر ساز رسول الله صنقل کرد که پیامبران در هر قطعه زمینی وفات کنند، در همانجا باید دفن شوند. برخی می‌پندارند که قبر رسول الله صداخل مسجد ایشان قرار داده شده است در حالی که چنین نیست بلکه قبر ایشان داخل حجره است که در آنزمان بیرون محوطۀ مسجد بوده است و صحابه شنیز بخاطر همان وصیت رسول الله صکه فرمود: «قبر مرا مسجد قرار ندهید» سه دیوار؛ یکی بعد از دیگری میان قبر و مسجد رسول الله صساختند. و اکنون که مسجد گسترش پیدا کرده ظاهراً اینطور به نظر می‌رسد که قبر آنحضرت صداخل مسجد قرار دارد، در حالی که چنین نیست. حتی اصحاب پیامبر، چند متری از مسجد را با دیوارهائی که بین مسجد و قبر، قرار دادند اشغال کردند و این دلالت به فقه بسیار والای اصحاب پیامبر دارد. این آخرین وصیت رسول الله صبود. ولی متأسفانه این کار در میان امت، انجام گرفت. که ساخت مساجد در کنار قبر و ایجاد قبر در کنار مسجد از راه‌های شرک به خدا می‌باشد. و یقیناً وسیلۀ چیزی منجر به خود آن چیز می‌گردد.