باب (۵۳): در مورد گفتن «اللَّهم اغفِر لي إن شئت» بار الها! اگر خواستی، مرا ببخش.

از ابوهریره سروایت است که رسول الله صفرمود: «لا يَقُول أَحَدُكُم: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِي إِنْ شِئْتَ، اللَّهُمَّ ارْحَمْنِي إِنْ شِئْتَ. لِيَعْزِمْ الـمسألۀ فَإِنَّ اللَّهَ لا مُكْرِهَ لَهُ». (بخاری).

ولـمسلم: «وَلْيُعَظِّمِ الرَّغْبَةَ فَإِنَّ اللَّهَ لا يَتَعَاظَمُهُ شَيْءٌ أَعْطَاه».

«(وقت دعا) نگوئید: بار الها اگر خواستی، مرا ببخش و اگر خواستی بر من رحم کن. بلکه باید دعا را جدّی گرفت. زیرا کسی نمی‌تواند خدا را مجبور به چیزی سازد و در روایت مسلم چنین آمده که باید در هنگام طلب و امید از خدا چیزهای بزرگ و زیاد را درخواست کنید. زیرا خدا هر چه ببخشد، احساس نمی‌کند که چیز بزرگ و زیادی داده‌است» [۱۹۸].

خلاصه آنچه در این باب بیان شد:

۱ـ نهی از استثنا در دعا.

۲ـ بیان علت نهی.

۳ـ فرمایش رسول الله صکه فرمود: «ليعزم الـمسألة»یعنی در دعا باید، جدیت و اصرار ورزید.

۴ـ همچنین فرمود: در دعا، توقع و طلب را باید بالا، گرفت.

۵ـ بیان علت توقع و طلب زیاد از الله.

[۱۹۸] خواستن به شیوۀ فوق، بیانگر این مطلب است که طلب کننده، نیاز چندانی ندارد و از اینرو با بی‌نیازی و تکبر و بدون اینکه خود را کوچک بکند، می‌گوید: بار الها! اگر خودت می‌خواهی مرا ببخش و بر من رحم بکن، و چنین درخواستی با سرشت توحیدی و آنچه که واجب است بنده نسبت به مقام شامخ ربوبیت و عبودیت الله، ‌بجا آورد، در تضاد می‌باشد. انسان، باید ابراز نیاز کرده، و بداند که چاره‌ای جز اینکه عفو و بخشش و فضل و کرم الله شامل حالش باشد، ندارد. از اینرو رسول الله ص، حتی شیوۀ خواستن را به ما آموزش داده‌اند. و گفته‌اند: در خواستن از الله، اصرار ورزید، دست توقع را بالا بگیرید. و ضمناً اینرا نیز گفته است که کسی نمی‌تواند با قلدری و احساس بی‌نیازی و با زر و زور، چیزی از خدا بگیرد. بلکه با فروتنی و تواضع باید از خداوند در خواست و طلب کرد. اما اینکه رسول الله ص، در عیادت بیماران می‌گفت: «طهور إن شاء الله» دعائی نبود که کسی خیال کند رسول الله ص، دعا را به مشیئت الله، وابسته کرده‌اند. بلکه این جمله، خبری است یعنی: اگر خدا بخواهد، باعث پاکسازی خواهد بود.