باب (۵۵): کسیکه بواسطۀ نام الله چیزی می‌خواهد باید به او داد.

از ابن عمر روایت است که رسول الله صفرمود: «وَمَنِ اسْتَعَاذَ بِاللَّهِ فَأَعِيذُوهُ، مَنْ سَأَلَ بِاللَّهِ فَأَعْطُوهُ، وَمَنْ دَعَاكُمْ فَأَجِيبُوهُ، وَمَنْ صَنَعَ إِلَيْكُمْ مَعْرُوفًا؛ فَكَافِئُوهُ, فَإِنْ لَمْ تَجِدُوا مَا تُكَافِئُونَهُ؛ فَادْعُوا لَهُ حَتَّى تَرَوْا أَنَّكُمْ قَدْ كَافَأْتُمُوهُ». (أبوداود ونسائی با سند صحیح).

«هر کس بخاطر الله، خواستار پناهندگی شد، او را پناه دهید. هر کس بخاطر الله، چیزی خواست به او بدهید. هر کس، شما را دعوت کرد بپذیرید. هر کس به شما نیکی کرد، جواب نیکی‌اش را بدهید. اگر نتوانستید، برایش آنقدر دعا بکنید که به گمان خود، حقش را ادا کرده باشید» [۲۰۱].

خلاصه آنچه در این باب بیان شد:

۱ـ پناه دادن به کسیکه به نام الله پناه می‌خواهد.

۲ـ پذیرفتن خواستۀ کسیکه به نام الله چیزی بخواهد.

۳ـ پذیرفتن دعوت.

۴ـ پاداش دادن در جواب نیکی.

۵ـ دعا نیز نوعی پاداش است برای کسیکه چیزی دیگر در بساط ندارد.

۶ـ دعا بقدری باشد که دعا کننده به این نتیجه برسد که پاداش آن شخص را داده ‌است.

[۲۰۱] اگر کسی چیزی خواست و نام اللهأرا واسطه قرار داد، بخاطر تعظیم نام الله نباید، خواستۀ او را رد کرد. شیخ الاسلام ابن تیمیه و بسیاری از علما، می‌گویند: رد کردن سائلی که به نام الله، چیزی و یا کمکی بخواهد و در توان شما باشد، حرام است. و اگر از چند نفر، به نام الله، سؤال کرد، مستحب است که یکی بپذیرد. و حتی گفته‌اند: اگر در اثر گمان غالب چنین بنظر می‌رسید سائل دروغ می‌گوید، باز هم پذیرفتن سخنش بخاطر نام اللهأ، مباح است. و اگر کسی به نام الله، پناهندگی خواست، به او پناه داده شود. زیرا بزرگتر از نام اللهأچیزی وجود ندارد که کسی به آن پناهنده بشود. و فرمود: «دعوت را بپذیرید». مراد از این دعوت، دعوت ولیمه می‌باشد اما پذیرفتن سایر دعوتها، مستحب است. و افزود که اگر کسی به شما نیکی کرد، شما نیز در جواب، به او نیکی بکنید. تا ضمن بر قراری اخوت و محبت، احساس حقارت و کوچکی کنید. و اگر چیزی در بساط نداشتید که جواب نیکی او را بدهید، برایش آنقدر دعا بکنید که قلباً مطمئن باشید که حق وی را ادا کرده‌اید. و اینها از جمله مسائلی است که جز اهل اخلاص و توحید، کسی دیگر، متوجه آنها نمی‌شود. خداوند ما و شما را جزو آنها بگرداند.