شناخت مکی و مدنی قرآن

الف- تعریف لغوی:

اصطلاح"مکی" و"مدنی" از دو کلمه ترکیب یافته است:

۱- مکی: منسوب به"مکة"، شهر مکه، سرزمین وحی و زادگاه پیامبراسلام جاست.

به اساس قاعدۀ نسبت حرف"ة" از آخر کلمۀ "مکة"حذف وحرف "یای" نسبتی علاوه گردیده است. ابن مالک در همچو مورد می‌‌گوید:

ومثله مما حواه احذف و تا تأنيث أو مدته لا تثبتا [۶]

"و همچنان از آخر کلمه- در حالت نسبت- حرف تا وحرف مد حذف کرده می‌‌شود".

۲- مدنی: منسوب به مدینه، شهر پیامبر جاست.

مدینه: جمع آن: مدن و مداین است، به معنی: شهر، ولی شهر مدینۀ منوره به این نام شهرت دارد.

طبق قاعدۀ نسبت هر اسمی که بروزن "فَعِیلة" باشد، در حالت نسبت، حرف"ی" و"ة" از آن حذف شده، وکسرۀ عین (حرف دوم). به فتحه تبدیل گردیده بر وزن"فَعَلِی"خوانده می‌‌شود، مانند صَحَفِی، َمَدِنی، جَرَشِی و...

وفَعَلِی في فَعِيْلة التزم وفُعَلی في فُعَيلة حتم [۷]

"فعیله درحالت نسبت "فَعَلی" خوانده می‌‌شود، وهمچنان نسبت "فٌعَیله" به طور لازم "فُعَلی" می‌‌باشد"

[۶] شرح ابن عقیل علی ألفیة ابن مالک ج۴ ص۱۵۴. [۷] همان مأخذ ج۴ ص ۱۵۹.