شناخت مکی و مدنی قرآن

مناقشه:

• به اساس قوی‌‌ترین قول که در نتیجۀ بررسی آثار و روایات این باب بدست آمده، ترتیب سوره‌‌های مدنی قرار آتی است: مطففین، بقره، أنفال، آل عمران، ممتحنه، نساء، إذا زلزلت، حدید، محمد، طلاق، لم یکن، حشر، نور، احزاب، حج، منافقون، مجادله، حجرات، تحریم، جمعه، صف، تغابن، فتح، مائده، توبه و إذا جاء نصر الله.

• سوره‌‌هاى مدنى نیز از لحاظ نزول به مراحل سه گانه: ابتدائى، میانى وپایانى تقسیم می‌‌گردد که مرحلۀ ابتدائى که درسال‌‌هاى نخست هجرت تاسال پنجم نازل گردیده، پس از شکست چشمگیر قبایل و احزاب در جنگ احزاب (خندق) دور میانى مدینه آغاز می‌‌گردد که سوره‌‌های میانی در این دوره نازل شده است.

• سوره‌‌هاى که پس از فتح مکه نازل گردیده، مرحلۀ سوم یا نهائى نزول وحى در مدینه را تشکیل می‌‌دهند که نزول سوره‌‌هاى: تحریم، جمعه، مایده، توبه ونصر در این مدت بوده است.

• سیوطى در اتقان آیات مدنى که در سوره‌‌هاى مکى وارد شده با دلایل آن ذکرکرده، ولى در بیشتر موارد دلایل این استثنا ضعیف بوده، تنها چند مورد آن با دلایل ثابت است.