شناخت مکی و مدنی قرآن

سوره نساء:

در بخش سوره‌‌هاى مدنى دلیل نزول این سوره در مدینه بعد از هجرت توضیح گردید.

ابوجعفر نحاس با استناد به سبب نزول آیۀ ۵۸: ﴿۞إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ إِلَىٰٓ أَهۡلِهَا﴾که در بارۀ تسلیم دهی کلید کعبه به عثمان بن ابی طلحه درمکه نازل شده، این سوره را مکى مى‌‌داند. [۳۶۸]ولى این استناد سستى است به دلایل ذیل:

۱- از نزول آیه یا آیاتى در مکه لازم نمى‌‌آید که او آیه یا سوره را مکى نامیده شود؛ زیرا طبق تعبیر صحیح- که قبلاً بیان شد- زمان نزول مدار اعتبار است نه مکان نزول.

۲- در مبحث دوم این بخش توضیح گردید که این قول نه تنها مخالف محتویات این سوره است، بلکه تمام روایات صحیح که در تاریخ و اسباب نزول آیات این سوره وارد شده، جملگى دلیل بر بطلان این ادعا مى‌‌باشد.

تحقیق ومراجعۀ مؤلفات نحاس این حقیقت را ثابت مى‌‌سازد که ابوجعفر نحاس از این قول خود رجوع کرده است، دلیل رجوع وى اینکه در کتاب "الناسخ والمنسوخ" سورۀ انعام را مکى معرفى کرده وسوره‌‌هاى قبل آن را مدنى شمرده است: "وما تقدم من السور مدنيات أعنى سورة البقرة وآل عمران والنساء والمائدة...". [۳۶۹]

[۳۶۸] معانى القرآن ج۲ ص۷. [۳۶۹] الناسخ والمنسوخ ج۲ ص۳۱۷.