شناخت مکی و مدنی قرآن

مناقشه:

منظور از مکی و مدنی بودن سوره، به تبعیت از اکثر آیات و یا به پیروی از آغاز سوره می‌‌باشد.

علما و دانشمندان فن علوم القرآن در اصطلاح مکی و مدنی بودن سوره‌‌ها و آیات قرآنی، سه ملاک و ضابطه دارند که پاره‌‌ای مکان و محل نزول را در نظر گرفته آن را اساس بازشناسی مکی و مدنی قرار داده‌‌اند، و دسته‌‌ای، اشخاص را پایه و اساس تقسیم‌‌بندی قرار داده، و جمعی زمان نزول، ترتیب زمانی و مراحل تدریجی پیشرفت وگسترش اسلام را محور قرار داده‌‌اند.

تعریف سوم قابل ترجیح است؛ زیرا این تعریف جامع و مانع بوده شامل تمام آیه‌‌ها وسوره‌‌های قرآنی است، و هیچ آیه و یا سوره‌‌ای از این تقسیم‌‌بندی خارج نمی‌‌ماند.

چون علم مکی و مدنی سیر تدریجی تعالیم قرآن و بیان معارف اسلامی را بازگو می‌‌کند؛ بنابرآن شناسائی آن در حقیقت شناسائی تاریخ تشریع و حکمت در چگونگی نزول وکشف مراحل مختلفه‌‌ای است که دعوت اسلامی گذرانده است و از سوی دیگر شناخت مکی و مدنی فایدۀ بزرگی در ناسخ و منسوخ دارد.

***