مناقشه:
فرق قاعده با ضابطه اینکه: فاعده را فروعی از ابواب مختلفه است، و ضابطه را جزاز یک باب فروعی نباشد.
یگانه راه مطمئن و معتمد در شناخت جزئیات و تفاصیل موضوع مکی و مدنی نقل است، طریق اجتهاد یکی از راههای شناخت موضوع است، ولی مطمئن نیست.
استثنای آیات مدنی از سورههای مکی و آیات مکی از سورههای مدنی بستگی به روایات صحیح دارد.
آیات مدنی ناسخ آیات مدنی سابق و هم ناسخ آیات مکی شده میتواند.
گاهی نزول برخی از سورههای قرآنی مدت طولانی را در برگرفته که از آغاز نزول تا پایان یافتن آن چند سورۀ دیگر نازل گردیده است.
علما و دانشمندان علوم قرآن برای تشخیص سورههای مکی از مدنی - علاوه بر طریق روایت، از طریق درایت نیز- خصایص و ویژگیهای تعیین کردهاند که: ما را به شناسائی مکی از مدنی رهبری میکند، و از سوی دیگر همین نوع تفاوتهای موجود، در کمیت و کیفبت آیهها و سورههای مکی و مدنی همۀ اندیشمندان ژرف نگر را به الهی بودن طبیعت مکتب اسلام هدایت مینماید.
***