سورۀ بقره

۲- ﴿ذَٰلِكَ ٱلۡكِتَٰبُ﴾: قرآن‌کریم.

۲- ﴿لَا رَيۡبَۛ فِيهِۛ﴾: بدون شک این قرآن حق و از جانب پروردگار نازل شده است.

۲- ﴿هُدٗى﴾: از گمراهی و ضلالت به راه راست هدایت می‌کند.

۲- ﴿لِّلۡمُتَّقِينَ﴾: برای آنهایی‌که از گناه اجتناب و اوامر او تعالی را به جا کردند و خود را از عذاب آخرت نگاه داشتند.

۵- ﴿عَلَىٰ هُدٗى﴾: با قلب مطمئن به راه راست و روشن قرار دارند.

۷- ﴿خَتَمَ ٱللَّهُ﴾: خدا مهر نهاده است.

۷- ﴿غِشَٰوَةٞ﴾: پوشش و پرده‌ای است.

۹- ﴿يُخَٰدِعُونَ﴾: منافقان مکارانه با فریب و نیرنگ رفتار می‌کنند.

۱۰- ﴿مَّرَضٞ﴾: شک و نفاق یا تکذیب و انکار است.

۱۴- ﴿خَلَوۡاْ إِلَىٰ شَيَٰطِينِهِمۡ﴾: اهل نفاق نزد بزرگانشان بروند یا با آنها تنها شوند.

۱۵- ﴿يَمُدُّهُمۡ﴾: خدا آنها را زیادت می‌بخشد یا مهلت می‌دهد.

۱۵- ﴿طُغۡيَٰنِهِم﴾: پافشاری در کفر و تجاوز از حد خویش.

۱۵- ﴿يَعۡمَهُونَ﴾: منافقان در جهالت باقی می‌مانند و راه راست را نمی‌یابند یا متحیر و سرگردان می‌شوند.

۱۷- ﴿مَثَلُهُم﴾: حالت شگفت‌انگیز یا صفت آنها.

۱۷- ﴿ٱسۡتَوۡقَدَ نَارٗا﴾: آتش افروخت.

۱۸- ﴿بُكۡمٌ﴾: از بیان حق گنگ هستند.

۱۹- ﴿كَصَيِّب﴾: مانند کسانی هستند که بارانی تند و شدید بر آنها ببارد. صیب: باران در حال باریدن از آسمان، یا ابر بارنده است.

۲۰- ﴿يَخۡطَفُ أَبۡصَٰرَهُمۡ﴾: نور برق بینایی آنها را به سرعت ببرد.

۲۰- ﴿قَامُواْ﴾: متحیر و سرگردان در جای خود متوقف شوند.

۲۲- ﴿ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا﴾: زمین را بستر و فرش جهت استقرار در آن.

۲۲- ﴿ٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ﴾: آسمان را سقف برافراشته یا مانند گنبد مستحکم.

۲۲- ﴿أَندَادٗا﴾: امثال و همتا، از بتها که پرستش می‌کنید.

۲۳- ﴿ٱدۡعُواْ شُهَدَآءَكُم﴾: خدایان یا یاران و یاوران خود را حاضر کنید.

۲۵- ﴿مُتَشَٰبِهٗا﴾: مانند هم، در رنگ و ظاهر با هم شباهت دارند نه در طعم و لذت.

۲۹- ﴿ٱسۡتَوَىٰٓ إِلَى ٱلسَّمَآءِ﴾: خدا قصد و اراده آفرینش آسمان را کرد، قصد راست و درست.

۲۹- ﴿فَسَوَّىٰهُنَّ﴾: پس خلقت آسمان‌ها را به اتمام رساند و آنها را استوار و مستحکم ساخت.

۳۰- ﴿يَسۡفِكُ ٱلدِّمَآءَ﴾: از دشمنی و عداوت دست به خونریزی و ستم می‌زند.

۳۰- ﴿نُسَبِّحُ بِحَمۡدِكَ﴾: تو را از همه بدی‌ها پاک و پاکیزه می‌شماریم و تو را ثنا و ستایش می‌کنیم.

۳۰- ﴿نُقَدِّسُ لَكَ﴾: تو را به بزرگی یاد می‌کنیم و یاد تو را از آنچه سزاوار عظمت و شرفت نیست پاک می‌دانیم.

۳۴- ﴿ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ﴾: به آدم فروتنی کنید، یا سجده تعظیم و احترام نمایید.

۳۵- ﴿رَغَدًا﴾: غذای فراوان یا گوارا و بی‌زحمت.

۳۶- ﴿فَأَزَلَّهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ﴾: شیطان آدم و همسرش را فریب داد و از آن مقام رفیع دور ساخت.

۴۰- ﴿إِسۡرَٰٓءِيلَ﴾: لقب یعقوب.

۴۰- ﴿فَٱرۡهَبُونِ﴾: در پیمان شکنی‌هاتان تنها از من بترسید.

۴۲- ﴿لَا تَلۡبِسُواْ﴾: مخلوط ننمایید یا پنهان نکنید.

۴۴- ﴿بِٱلۡبِرِّ﴾: به طاعت و عبادت بسیار و کارهای نیک.

۴۵- ﴿إِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ﴾: به درستی نماز خیلی دشوار، سخت و سنگین است.

۴۵- ﴿ٱلۡخَٰشِعِينَ﴾: انسانهای متواضع و با تمکین.

۴۶- ﴿يَظُنُّونَ﴾: یقین می‌دانند.

۴۷- ﴿ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾: جهانیان دوران خود شما.

۴۸- ﴿لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ عَن نَّفۡسٖ شَيۡ‍ٔٗا﴾: هیچ کس نمی‌تواند برای دیگری کاری انجام دهد.

۴۸- ﴿عَدۡلٞ﴾: بدیل و جای‌گزین.

۴۹- ﴿يَسُومُونَكُمۡ﴾: به شما می‌چشاندند و شما را به کارهای دشوار می‌گماشتند. ﴿يَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡ﴾: دختران شما را بخاطر خدمت زنده می‌گذاشتند.

۴۹- ﴿بَلَآءٞ﴾: آزمون و امتحانی بود با اعطای نعمت‌ها و گرفتاری به شکنجه و عذاب.

۵۰- ﴿فَرَقۡنَا﴾: شکافتیم.

۵۱- ﴿ٱتَّخَذۡتُمُ ٱلۡعِجۡلَ﴾: گوساله را خدا و معبود قرار دادید.

۵۳- ﴿ٱلۡفُرۡقَان﴾: شریعت را که ممیز حلال و حرام است.

۵۴- ﴿بَارِئِكُمۡ﴾: خالقتان.

۵۴- ﴿فَٱقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ﴾: در میان خود شما نیکوکار باید گناهکار را بکشند.

۵۵- ﴿جَهۡرَةٗ﴾: آشکار.

۵۵- ﴿ٱلصَّٰعِقَةُ﴾: آتش و یا آواز شدید که از سوی آسمان آمد.

۵۷- ﴿ٱلۡغَمَام﴾: ابر سفید نازک.

۵۷- ﴿ٱلۡمَنَّ﴾: ماده صمغی‌که مثل عسل شیرین است.

۵۷- ﴿وَٱلسَّلۡوَىٰ﴾: مرغ مشهور به سمانی.

۵۸- ﴿رَغَدٗا﴾: غذای فراوان یا گوارا و بی‌زحمت.

۵۸- ﴿قُولُواْ حِطَّةٞ﴾: بگویید: پروردگارا، گناهان ما را ببخش.

۵۹- ﴿رِجۡزٗا﴾: عذابی را، گفته شده طاعون است.

۶۰- ﴿فَٱنفَجَرَت﴾: شکافت و فوران کرد.

۶۰- ﴿مَّشۡرَبَهُمۡ﴾: جای آشامیدن خود را.

۶۰- ﴿لَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ﴾: در زمین دست به فساد نزنید.

۶۰- ﴿مُفۡسِدِينَ﴾: فساد همیشگی.

۶۱- ﴿فُومِهَا﴾: گندم و یا سیر.

۶۱- ﴿ضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ﴾: آنها را احاطه کرده یا به آنها چسبیده است.

۶۱- ﴿ٱلذِّلَّةُ﴾: خواری، بی‌عزتی و پستی.

۶۱- ﴿ٱلۡمَسۡكَنَةُ﴾: ناداری و بخل ذاتی.

۶۱- ﴿بَآءُو بِغَضَبٖ﴾: باز هم به قهر و غضب خدا دچار شدند که مستحق آن بودند.

۶۲- ﴿هَادُواْ﴾: یهودی شدند.

۶۲- ﴿ٱلصَّٰبِ‍ِٔينَ﴾: پرستندگان فرشته‌ها یا ستاره پرستان.

۶۳- ﴿مِيثَٰقَكُمۡ﴾: عهد و پیمان شما را به این‌که به تورات عمل می‌کنید.

۶۵- ﴿خَٰسِ‍ِٔينَ﴾: رانده شدگان پست و بی‌ارزش.

۶۶- ﴿فَجَعَلۡنَٰهَا نَكَٰلٗا﴾: این کیفر را شکنجه و عذاب قرار دادیم.

۶۷- ﴿هُزُوٗا﴾: مسخره و ریشخند.

۶۸- ﴿لَّا فَارِضٞ وَلَا بِكۡرٌ﴾: نه کلان سال است و نه جوان نورس.

۶۸- ﴿عَوَانُۢ بَيۡنَ ذَٰلِكَ﴾: میانه سال است.

۶۹- ﴿فَاقِعٞ لَّوۡنُهَا﴾: رنگ آن گاو بسیار زرد است.

۷۱- ﴿لَّا ذَلُولٞ﴾: رام نیست.

۷۱- ﴿تُثِيرُ ٱلۡأَرۡضَ﴾: تا زمین را شخم زند.

۷۱- ﴿ٱلۡحَرۡثَ﴾: کشت یا زمین آماده برای زراعت را.

۷۱- ﴿مُسَلَّمَةٞ﴾: بی‌عیب است.

۷۱- ﴿لَّا شِيَةَ فِيهَا﴾: رنگ دیگری غیر از رنگ زرد در آن وجود ندارد.

۷۲- ﴿فَٱدَّٰرَٰٔتُمۡ فِيهَا﴾: و در باره او به دشمنی و ستیز پرداختید.

۷۴- ﴿يَتَفَجَّرُ﴾: به وفرت جاری می‌شود.

۷۴- ﴿يَشَّقَّقُ﴾: شکاف می‌شود به طول و یا عرض.

۷۵- ﴿يُحَرِّفُونَهُ﴾: گروهی از یهودیان تورات را تحریف یا به باطل تأویل می‌کنند.

۷۶- ﴿خَلَا بَعۡضُهُم...﴾: نزد بزرگانشان بروند یا با آنها تنها بنشینند.

۷۶- ﴿فَتَحَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمۡ﴾: خدا بر شما حکم کرده است یا آن را به شما بیان داشته است.

۷۸- ﴿أُمِّيُّونَ﴾: جاهلند، نمی‌توانند تورات را بخوانند.

۷۸- ﴿أَمَانِيَّ﴾: دروغ‌های‌که از دانشمندان خود آموختند.

۷۹- ﴿فَوَيۡلٞ﴾: نابودی یا حسرت، یا عذاب شدید، یا وادی است در جهنم.

۸۱- ﴿كَسَبَ سَيِّئَةٗ﴾: کفر ورزید.

۸۱- ﴿أَحَٰطَتۡ بِهِ﴾: گناه او را محاصره کرد و بر حسناتش چیره شد.

۸۵- ﴿تَظَٰهَرُونَ عَلَيۡهِم﴾: در ظلم و ستم به آنها، با یکدیگر همکاری می‌کنید.

۸۵- ﴿أُسَٰرَىٰ﴾: اسیران.

۸۵- ﴿تُفَٰدُوهُمۡ﴾: فدیه آنها را می‌دهید و از اسارت رهاشان می‌سازید.

۸۵- ﴿خِزۡيٞ﴾: ذلت، فضیحت، عذاب و شکنجه.

۸۷- ﴿قَفَّيۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ بِٱلرُّسُلِ﴾: پس از او پیامبرانی را پی‌درپی فرستادیم که به شریعت او حکم می‌کردند.

۸۷- ﴿بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ﴾: به روح پاکیزه، جبرئیل÷

۸۸- ﴿قُلُوبُنَا غُلۡفُ﴾: دلهای ما از آفرینش در پرده است.

۸۹- ﴿يَسۡتَفۡتِحُون﴾: به وسیله بعثت او جیاری و کمک می‌خواستند.

۹۰- ﴿ٱشۡتَرَوۡاْ بِهِۦٓ أَنفُسَهُمۡ﴾: خود را به آن فروختند.

۹۰- ﴿بَغۡيًا﴾: از حسادت.

۹۰- ﴿فَبَآءُو بِغَضَبٍ﴾: به غضب دیگر خدا گرفتار شدند که مستحق آن بودند.

۹۲- ﴿ٱتَّخَذۡتُمُ ٱلۡعِجۡلَ﴾: به پرستش گوساله‌ پرداختید.

۹۳- ﴿ٱلۡعِجۡل﴾: محبت گوساله‌ای‌که پرستش کردند.

۹۶- ﴿لَوۡ يُعَمَّرُ﴾: کاش عمرش دراز می‌شد.

۱۰۰- ﴿نَّبَذَهُ﴾: عهد را نقض کرد و بدور انداخت.

۱۰۲- ﴿تَتۡلُواْ ٱلشَّيَٰطِينُ﴾: شیطان‌ها سحر و جادو را می‌خواندند، یا به دروغ می‌گفتند.

۱۰۰- ﴿نَحۡنُ فِتۡنَةٞ﴾: ما از جانب پروردگار برای امتحان شما هستیم.

۱۰۰- ﴿خَلَٰقٖ﴾: بهره از خیر یا قدر و مرتبت.

۱۰۰- ﴿شَرَوۡاْ بِهِ﴾: خود را به آن فروختند.

۱۰۴- ﴿لَا تَقُولُواْ رَٰعِنَا﴾: شما مسلمانان «راعنا» نگویید، این کلمه در زبان یهود دشنام زشت و تحقیر است.

۱۰۴- ﴿قُولُواْ ٱنظُرۡنَا﴾: بگویید: به سوی ما بنگر یا بر ما مهلت بده و به تأنی سخن بگو تا معانی آیات را درک نماییم.

۱۰۶- ﴿مَا نَنسَخۡ مِنۡ ءَايَةٍ﴾: حکم هر آیه یا تعبد به تلاوت آن را که بر داریم.

۱۰۶- ﴿نُنسِهَا﴾: آن را از دل‌ها و حافظه‌ها محو کنیم.

۱۰۷- ﴿وَلِيّٖ﴾: مالک یا سرپرست و ناظر کارهای شما.

۱۰۸- ﴿سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ﴾: راه مستقیم.

۱۱۱- ﴿أَمَانِيُّهُمۡ﴾: خیالات و آرزوهای باطل آنهاست.

۱۱۲- ﴿أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ﴾: به خلوص نیت، خود و طاعت و عباداتش را به خدا تسلیم نماید.

۱۱۴- ﴿خِزۡيٞ﴾: خفت، پستی، مرگ و اسارت.

۱۱۵- ﴿فَثَمَّ وَجۡهُ ٱللَّهِ﴾: همان جهت قبله مورد رضای اوست که شما را به آن امر کرده.

۱۱۶- ﴿سُبۡحَٰنَهُ﴾: خدا از انتخاب فرزند پاک و منزه است.

۱۱۶- ﴿لَّهُۥ قَٰنِتُونَ﴾: فرمانبردار او هستند.

۱۱۷- ﴿بَدِيعُ...﴾: ایجاد کننده.

۱۱۷- ﴿قَضَىٰٓ أَمۡرٗا﴾: اراده ایجاد چیزی را بخواهد یا حتمی و قطعی گرداند.

۱۱۷- ﴿كُن فَيَكُون﴾: ایجاد شو، او فوراً ایجاد می‌‌شود.

۱۲۲- ﴿ٱلۡعَٰلَمِينَ﴾: ملت‌های دوران خودتان.

۱۲۳- ﴿لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ﴾: هیچ کس انجام نمی‌دهد.۱۲۳- عَدْلٌ: بدل و فدیه‌ای.

۱۲۴- ﴿ٱبۡتَلَىٰٓ﴾: آزمود.

۱۲۴- ﴿بِكَلِمَٰتٖ﴾: تکالیف شرعی، اوامر و نواهی.

۱۲۴- ﴿فَأَتَمَّهُنَّ﴾: و او خاص برای خدا همه را انجام داد.

۱۲۵- ﴿مَثَابَةٗ لِّلنَّاسِ﴾: پناهگاه یا محل اجتماع یا موضع کسب ثواب انسان.

۱۲۵- ﴿عَهِدۡنَآ﴾: سفارش کردیم یا امر کردیم یا وحی فرستادیم.

۱۲۵- ﴿بَيۡتِيَ﴾: کعبه شریف به مکه.

۱۲۶- ﴿أَضۡطَرُّهُۥ﴾: او را روانه می‌کنیم.

۱۲۸- ﴿مُسۡلِمَيۡنِ لَكَ﴾: فرمانبردار، فروتن و مخلص به خودت.

۱۲۸- ﴿أَرِنَا مَنَاسِكَنَا﴾: مقررات اعمال و افعال حج را به ما بیاموز.

۱۲۹- ﴿يُزَكِّيهِمۡ﴾: آنها را از ناپاکی شرک و گناه پاک نماید.

۱۳۰- ﴿مَن يَرۡغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ﴾: کیست که از دین روشن ابراهیم روگردان ‌شود.

۱۳۰- ﴿سَفِهَ نَفۡسَهُ﴾: خود را به جهالت افکنده یا سبک و خوار کرده یا خود را تباه نموده است.

۱۳۱- ﴿أَسۡلِمۡ﴾: فرمانبردار باش یا خالص و بی‌ریا مرا عبادت کن.

۱۳۲- ﴿ٱلدِّينَ﴾: اسلام، برگزیده ادیان را.

۱۳۴- ﴿خَلَت﴾: گذشتند و رفتند.

۱۳۵- ﴿حَنِيفٗا﴾: از باطل روگردان مایل به دین حق.

۱۳۶- ﴿ٱلۡأَسۡبَاطِ﴾: فرزندان یا نبیرگان یعقوب ÷.

۱۳۸- ﴿صِبۡغَةَ ٱللَّهِ﴾: از دین یا فطرت خدا حتماً پیروی کنید.

۱۴۲- ﴿ٱلسُّفَهَآءُ﴾: افراد کم عقل، یهود و امثال ایشان در انکار از تحویل قبله.

۱۴۲- ﴿مَا وَلَّىٰهُمۡ﴾: چه چیز آنها را برگردانید؟

۱۴۲- ﴿عَن قِبۡلَتِهِمُ﴾: از بیت المقدس.

۱۴۳- ﴿أُمَّةٗ وَسَطٗا﴾: ملت برگزیده یا ملت عادل.

۱۴۳- ﴿يَنقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ﴾: هنگام تحویل قبله به‌سوی کعبه، از اسلام بر می‌گردد.

۱۴۳- ﴿لَكَبِيرَةً﴾: بر اشخاص سخت و دشوار است.

۱۴۳- ﴿لِيُضِيعَ إِيمَٰنَكُمۡ﴾: خدا هرگز نمازهای شما را که به سوی بیت المقدس ادا کرده‌اید، باطل نمی‌کند.

۱۴۴- ﴿شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ﴾: به‌سوی کعبه.

۱۴۷- ﴿ٱلۡمُمۡتَرِينَ﴾: شک کنندگانی‌که با آگاهی از حق آن را می‌پوشانند.

۱۵۱- ﴿يُزَكِّيكُم﴾: شما را از شرک و گناه پاک می‌سازد.

۱۵۱- ﴿ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ﴾: قرآن، سنت و دانش در امور دین را.

۱۵۵- ﴿لَنَبۡلُوَنَّكُم﴾: شما را آزمایش می‌کنیم با این که از همه احوال‌تان آگاهیم.

۱۵۷- ﴿صَلَوَٰتٞ مِّن رَّبِّهِمۡ﴾: رحمت یا مغفرت و ‌آمرزش از سوی پروردگارشان.

۱۵۸- ﴿شَعَآئِرِ ٱللَّهِ﴾: نشانه‌های دین خداست در حج و عمره.

۱۵۸- ﴿ٱعۡتَمَرَ﴾: کعبه معظمه را به وجه مشروع زیارت کند.

۱۵۸- ﴿فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِ﴾: هیچ گناهی بر او نیست.

۱۵۸- ﴿يَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ﴾: سعی بین آن دو را انجام دهد.

۱۵۹- ﴿يَلۡعَنُهُمُ ٱللَّهُ﴾: پروردگار آنها را از رحمت خود دور می‌کند.

۱۶۲- ﴿لَا هُمۡ يُنظَرُونَ﴾: عذاب آنها به تأخیر نمی‌افتد.

۱۶۴- ﴿بَثَّ فِيهَا﴾: با تولید مثل در زمین پراکنده ساخت.

۱۶۴- ﴿تَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ﴾: در تغییر جهت دادن وزش و احوال بادها از سردی، گرمی، تندی و ملایمت.

۱۶۵- ﴿أَندَادٗا﴾: همتا که او را پرستش می‌کنند.

۱۶۶- ﴿تَقَطَّعَتۡ بِهِمُ ٱلۡأَسۡبَابُ﴾: پیوند‌های نژادی، دوستی و تعهداتی‌که در دنیا بین آنها وجود داشت از هم بپاشد.

۱۶۷- ﴿كَرَّةٗ﴾: باز گشتی به دنیا.

۱۶۷- ﴿حَسَرَٰت﴾: پشیمانی‌های شدید.

۱۶۸- ﴿خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِ﴾: راه‌های شیطان، آثار و اعمال او.

۱۶۹- ﴿يَأۡمُرُكُم بِٱلسُّوٓءِ﴾: شیطان شما را به گناه دستور می‌دهد.

۱۶۹-﴿ٱلۡفَحۡشَآء﴾: گناه بسیار زشت.

۱۷۰- ﴿أَلۡفَيۡنَا﴾: یافتیم.

۱۷۱- ﴿يَنۡعِقُ﴾: صدا می‌کند. ﴿بُكۡمٌ﴾: از بیان حق گنگ هستند.

۱۷۳- ﴿أُهِلَّ بِهِۦ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ﴾: حیوانی‌که هنگام ذبح آن نام غیر خدا ذکر شود.

۱۷۳- ﴿ٱضۡطُرَّ﴾: نیازمندی او را ناچار ساخت تا از چیزهای حرام بخورد.

۱۷۳- ﴿غَيۡرَ بَاغٖ﴾: برای کسب لذت در پی حرام نباشد و حالت اضطرار را بارها اختیار نکند.

۱۷۳- ﴿لَا عَادٖ﴾: از حدی که مانع مرگ است تجاوز نکند.

۱۷۴- ﴿ثَمَنٗا قَلِيلًا﴾: بهای اندک.

۱۷۴- ﴿لَا يُزَكِّيهِمۡ﴾: آنها را از پلیدی گناه پاک نمی‌کند.

۱۷۶- ﴿لَفِي شِقَاقِۢ بَعِيدٖ﴾: در نزاع و اختلاف دور از حقیقت قرار دارند.

۱۷۷- ﴿ٱلۡبِرّ﴾: طاعت و کارهای نیک گسترده.

۱۷۷- ﴿وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ﴾: مسافری‌که از خانواده‌اش جدا و توان رسیدن به مال خود را نداشته باشد.

۱۷۷- ﴿فِي ٱلرِّقَابِ﴾: در آزاد کردن بردگان و اسراء.

۱۷۷- ﴿ٱلصَّٰبِرِينَ﴾: اشخاص شکیبا تخصیص صابرین جهت فضیلت بیشتر آنهاست.

۱۷۷- ﴿ٱلۡبَأۡسَآءِ﴾: سختی، بلا، بیماری و رنج.

۱۷۷- ﴿حِينَ ٱلۡبَأۡسِ﴾: وقت شدت جنگ با دشمن.

۱۷۸- ﴿كُتِبَ عَلَيۡكُمُ﴾: بر شما فرض شده است.

۱۷۸- ﴿عُفِيَ لَهُۥ مِنۡ أَخِيهِ﴾: ولی مقتول قصاص را رها کند.

۱۸۰- ﴿تَرَكَ خَيۡرًا﴾: مال فراوان بجا گذاشت.

۱۸۲- ﴿جَنَفًا﴾: عدول از حق ناآگاهانه.

۱۸۲- ﴿إِثۡمٗا﴾: آگاهانه ستمی را مرتکب شده است.

۱۸۴- ﴿يُطِيقُونَه﴾: توانش را دارند، این حکم به اثر آیه ۱۸۵ بقره منسوخ است.

۱۸۴﴿تَطَوَّعَ خَيۡرٗا﴾: به دلخواه خویش خیری افزون انجام دهد، یعنی به فدیه بیفزاید.

۱۸۵- ﴿لِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ﴾: تا خدا را حمد و ستایش کنید.

۱۸۷- ﴿ٱلرَّفَثُ﴾: آمیزیش جنسی.

۱۸۷- ﴿هُنَّ لِبَاسٞ لَّكُمۡ﴾: زنها برای شما مایه آرامش یا مانع از حرامند.

۱۸۷- ﴿حُدُودُ ٱللَّهِ﴾: ممنوعات و محرمات الهی است.

۱۹۱- ﴿ثَقِفۡتُمُوهُم﴾: مشرکان را یافتید.

۱۹۱- ﴿ٱلۡفِتۡنَةُ﴾: شرک به خدا در حالی‌که در حرم قرار دارند.

۱۹۱- ﴿عِندَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ﴾: در همه جای حرم.

۱۹۴- ﴿ٱلۡحُرُمَٰتُ﴾: آنچه حفظ حرمتش واجب است.

۱۹۵- ﴿ٱلتَّهۡلُكَة﴾: ترک جهاد و عدم مصرف مال در آن راه مایه هلاکت و تباهی است.

۱۹۶- ﴿أُحۡصِرۡتُمۡ﴾: بعد از احرام مانعی شما را از اتمام حج جلو گیری کرد.

۱۹۶- ﴿فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ﴾: آنچه به آسانی آماده شود.

۱۹۶- ﴿مِنَ ٱلۡهَدۡيِ﴾: چارپایی‌که برای قربانی به کعبه برند.

۱۹۶- ﴿لَا تَحۡلِقُواْ رُءُوسَكُمۡ﴾: با تراشیدن سر از احرام خارج نشوید.

۱۹۶- ﴿يَبۡلُغَ ٱلۡهَدۡيُ مَحِلَّهُ﴾: قربانی به جای وجوب ذبحش، حرم برسد یا هر جا که از رفتن به کعبه منع شوید، حرم یا بیرون حرم.

۱۹۶- ﴿فَفِدۡيَةٞ﴾: هرکه سر خود را بتراشد باید فدیه بدهد.

۱۹۶- ﴿نُسُكٖ﴾: قربانی و اینجا گوسفند مراد است.

۱۹۶- ﴿مِنَ ٱلۡهَدۡيِ﴾: مراد قربانی حج تمتع است.

۱۹۷- ﴿فَرَضَ﴾: با گرفتن احرام بر خود فرض کرد.

۱۹۷- ﴿فَلَا رَفَثَ﴾: آمیزش جنسی یا گفتار زشت جایز نیست.

۱۹۷- ﴿لَا جِدَالَ فِي ٱلۡحَجِّ﴾: خصومت، ستیز و جدال در حج جایز نیست.

۱۹۸- ﴿جُنَاحٌ﴾: گناهی.

۱۹۸- ﴿فَضۡلٗا﴾: منافع تجارتی و کسب در موسم حج.

۱۹۸- ﴿أَفَضۡتُم﴾: دسته جمعی کوچ کردید و رفتید.

۱۹۸- ﴿ٱلۡمَشۡعَرِ ٱلۡحَرَامِ﴾: همه جای مزدلفه یا کوه قزح.

۲۰۰﴿مَّنَٰسِكَكُمۡ﴾: اعمال حج را.

۲۰۰- ﴿خَلَٰق﴾: سهمی از خیر یا قدر و عزت.

۲۰۰- ﴿فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ﴾: نعمت، عافیت و توفیق در دنیا.

۲۰۰- ﴿فِي ٱلۡأٓخِرَةِ حَسَنَةٗ﴾: رحمت، احسان و نجات در آخرت.

۲۰۴- ﴿أَلَدُّ ٱلۡخِصَامِ﴾: سرسخت‌ترین دشمنان، در راه باطل مجادله می‌کند.

۲۰۵- ﴿ٱلۡحَرۡثَ﴾: کشت را.

۲۰۶- ﴿أَخَذَتۡهُ ٱلۡعِزَّةُ بِٱلۡإِثۡمِ﴾: تکبر و نخوت او را به گناه می‌کشاند.

۲۰۶- ﴿فَحَسۡبُهُۥ جَهَنَّمُ﴾: دوزخ برای او جزای کافی است.

۲۰۶- ﴿لَبِئۡسَ ٱلۡمِهَادُ﴾: جهنم جایگاه بدی است.

۲۰۷- ﴿يَشۡرِي نَفۡسَهُ﴾: با بذل جان در طاعت و عبادت خود را به خدا فروخته‌اند.

۲۰۸- ﴿فِي ٱلسِّلۡمِ كَآفَّةٗ﴾: در اسلام و همه احکام آن.

۲۰۸- ﴿خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِ﴾: راه‌ها، آثار و کارهای شیطان.

۲۰۹- ﴿زَلَلۡتُم﴾: منحرف شدید و حقیقت را گم کردید.

۲۱۰- ﴿ظُلَلٖ مِّنَ ٱلۡغَمَامِ﴾: سایه بانهایی از ابرهای سفید نازک.

۲۱۲- ﴿بِغَيۡرِ حِسَابٖ﴾: آنچه او تعالی می‌بخشد پایان ناپذیر و سخاوت‌مندانه است.

۲۱۳- ﴿بَغۡيَۢا﴾: از حسادت، حرص به دنیا و انحراف از حق.

۲۱۴- ﴿مَّثَلُ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ﴾: حالت مؤمنانی‌که درگذشته‌اند.

۲۱۴- ﴿ٱلۡبَأۡسَآءُ وَٱلضَّرَّآءُ﴾: سختی، بلا، تنگدستی، بیماری و رنج.

۲۱۴- ﴿زُلۡزِلُواْ﴾: از بسیاریی بلاها شدیداً مضطرب شدند.

۲۱۶- ﴿كُرۡهٞ لَّكُمۡ﴾: در حالی‌که بر شما دشوار است.

۲۱۷- ﴿كَبِيرٞ﴾: گناهی بزرگ است.

۲۱۷- ﴿ٱلۡفِتۡنَةُ﴾: تشویق مردم به کفر و شرک به خدا.

۲۱۷- ﴿حَبِطَتۡ﴾: باطل و بر باد می‌رود.

۲۱۹- ﴿ٱلۡمَيۡسِرِ﴾: قمار.

۲۱۹- ﴿ٱلۡعَفۡوَ﴾: آنچه افزون بر نیاز شماست.

۲۲۰- ﴿لَأَعۡنَتَكُمۡ﴾: همانا کارهای دشوار را به شما می‌سپرد.

۲۲۲- ﴿أَذٗى﴾: آلوده و زیان‌آور است.

۲۲۳- ﴿حَرۡثٞ لَّكُمۡ﴾: محل کشت نسل شما هستند.

۲۲۳- ﴿أَنَّىٰ شِئۡتُمۡ﴾: به هر روش که خواستید، در محل تناسل.

۲۲۴- ﴿عُرۡضَةٗ لِّأَيۡمَٰنِكُمۡ﴾: مانع از خیر، قسم بخورید که کار نیک انجام نمی‌دهید.

۲۲۵- ﴿بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ﴾: قسم لغو آن است که شخص بر چیزی قسم بخورد به باور‌ این‌که آن چیز راست است، در حالی‌که حقیقت خلاف آن باشد یا بدون این‌که قصد سوگند داشته باشد، کلمات سوگند بر زبانش بیاید.

۲۲۶- ﴿يُؤۡلُونَ مِن نِّسَآئِهِمۡ﴾: قسم می‌خورند که با همسران خود مقاربت نمی‌کنند.

۲۲۶﴿تَرَبُّصُ﴾...: انتظار بکشند...

۲۲۶- ﴿فَآءُو﴾: در مدتی‌که قسم خورده‌اند، رجوع کنند.

۲۲۸- ﴿ثَلَٰثَةَ قُرُوٓءٖ﴾: سه حیض، گفته شده سه پاکی است.

۲۲۸- ﴿بُعُولَتُهُنَّ﴾: شوهرهاشان.

۲۲۸- ﴿دَرَجَة﴾: منزلت و برتری به سبب این‌که مرد عهده‌دار اداره خانواده و نفقه است.

۲۲۹- ﴿ٱلطَّلَٰقُ مَرَّتَانِ﴾: طلاق رجعی دو بار است.

۲۲۹- ﴿تَسۡرِيحُۢ بِإِحۡسَٰن﴾: جدایی با ادای حقوق و بدون زیان و ضرر.

۲۲۹- ﴿تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ﴾: اینها احکام و فرایض الهی هستند.

۲۳۱- ﴿فَبَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ﴾: به آخرین روز‌های عده خود رسیدند.

۲۳۱- ﴿لَا تُمۡسِكُوهُنَّ ضِرَارٗا﴾: به قصد آزار، به آنها رجوع نکنید.

۲۳۱- ﴿لَا تَتَّخِذُوٓاْ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗا﴾: احکام خدا را مسخره نکنید با سهل انگاری و مخالفت.

۲۳۱- ﴿ٱلۡكِتَٰبِ وَٱلۡحِكۡمَةِ﴾: قرآن و سنت.

۲۳۲- ﴿فَلَا تَعۡضُلُوهُنَّ﴾: مانع آنها نشوید.

۲۳۲- ﴿أَزۡكَىٰ لَكُمۡ﴾: برای شما بهتر و مفیدتر است.

۲۳۳- ﴿وُسۡعَهَا﴾: به اندازه توانایی خود.

۲۳۳- ﴿عَلَى ٱلۡوَارِثِ﴾: بر وارث کودک یتیم.

۲۳۳- ﴿أَرَادَا فِصَالًا﴾: پدر و مادر بخواهند کودک را پیش از دو سالگی از شیر بگیرند.

۲۳۵- ﴿عَرَّضۡتُم﴾: به اشاره و کنایه وانمود کنید.

۲۳۵- ﴿أَكۡنَنتُمۡ﴾: نهان داشتید.

۲۳۵- ﴿ولَّا تُوَاعِدُوهُنَّ﴾: ولی با آنها در خفا و تنهایی با صراحت پیشنهاد ازدواج نکنید.

۲۳۵- ﴿يَبۡلُغَ ٱلۡكِتَٰبُ أَجَلَهُ﴾: عده آنها به پایان برسد.

‍۲۳۶- ﴿فَرِيضَة﴾: مهر.

۲۳۶﴿مَتِّعُوهُنّ﴾: چیزی‌که به آنها سودمند است برای‌شان بدهید.

۲۳۶- ﴿ٱلۡمُوسِعِ﴾: توانگر.

۲۳۶- ﴿قَدَرُهُ﴾: به اندازه توان خود.

۲۳۶- ﴿ٱلۡمُقۡتِرِ﴾: تنگدست.

۲۳۸- ﴿وَٱلصَّلَوٰةِ ٱلۡوُسۡطَىٰ﴾: و خصوصاً نماز عصر را، این نماز را بخاطر فضیلت بیشتر آن نماز میانه گویند.

۲۳۸- ﴿قَٰنِتِينَ﴾: فروتن و فرمانبردار.

۲۳۹- ﴿فَرِجَالًا﴾: پس در حال پیاده روی نماز بخوانید.

۲۴۱- ﴿لِلۡمُطَلَّقَٰتِ مَتَٰعُۢ﴾: لازم است برای زنان طلاق شده متعه یا در روزهای عده نفقه بدهید.

۲۴۵- ﴿قَرۡضًا حَسَنٗا﴾: مال خود را از طیب خاطر برای رضای خدا مصرف کند.

۲۴۵- ﴿يَقۡبِضُ وَيَبۡصُۜطُ﴾: گروهی را تنگدست و گروهی را بی‌نیاز می‌گرداند.

۲۴۶- ﴿ٱلۡمَلَإِ﴾: بزرگان قوم.

۲۴۶- ﴿عَسَيۡتُمۡ﴾: شاید شما.

۲۴۷- ﴿أَنَّىٰ يَكُونُ﴾: چگونه می‌شود؟

۲۴۷- ﴿زَادَهُۥ بَسۡطَةٗ﴾: خدا به او توانایی بیشتر، قامت بلند و برتری بخشیده است.

۲۴۸- ﴿يَأۡتِيَكُمُ ٱلتَّابُوتُ﴾: صندوق تورات نزد شما خواهد آمد.

۲۴۸- ﴿فِيهِ سَكِينَةٞ﴾: درآن اطمینان و آرامش دلهای شماست.

۲۴۹- ﴿فَصَلَ طَالُوتُ﴾: طالوت با سپاه خود از بیت المقدس بیرون رفت.

۲۴۹- ﴿مُبۡتَلِيكُم﴾: خدا شما را امتحان می‌کند در حالی‌که از همه چیز شما آگاه ا ست.

۲۴۹- ﴿ٱغۡتَرَفَ...﴾: با کف خود آ‌ب بر دارد، به دهان از نهر آب نخورد.

۲۴۹- ﴿طَاقَةَ لَنَا﴾: ما قدرت و توان نداریم.

۲۵۰- ﴿فِئَة﴾: جماعه‌ای از مردم.

۲۵۰- ﴿بَرَزُواْ﴾: به میدان آمدند.

۲۵۱- ﴿ٱلۡحِكۡمَةَ﴾: نبوت را.

۲۵۳- ﴿بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ﴾: به وسیله جبریل.

۲۵۴- ﴿لَا خُلَّةٞ﴾: نه دوستی است و نه یاوری.

۲۵۵- ﴿ٱلۡحَيُّ﴾: زنده جاوید و فنا ناپذیر.

۲۵۵- ﴿ٱلۡقَيُّومُ﴾: همیشه مدبر و حافظ امور آفرینش.

۲۵۵- ﴿سِنَةٞ﴾: خواب سبک و کوتاه.

۲۵۵- ﴿لَا يَ‍ُٔودُهُۥ﴾: بر او دشوار نیست.

۲۵۶- ﴿تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ﴾: هدایت و ایمان مشخص شده است.

۲۵۶- ﴿مِنَ ٱلۡغَيِّۚ﴾: از گمراهی و کفر.

۲۵۶- ﴿بِٱلطَّٰغُوتِ﴾: غیر از خدا هر چه مورد پرستش قرار گیرد طاغوت است از بت، شیطان و مانند اینها.

۲۵۶- ﴿بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ﴾: به عقیده ثابت و استوار.

۲۵۶- ﴿لَا ٱنفِصَامَ لَهَا﴾: هرگز گسسته نمی‌شود و از بین نمی‌رود.

۲۵۸- ﴿ٱلَّذِي حَآجَّ إِبۡرَٰهِ‍ۧمَ﴾: ستم پیشه سرکش نمرود بن کنعان با ابراهیم ÷به جدال و گفتگو برخاست.

۲۵۸- ﴿فَبُهِتَ﴾: مغلوب و متحیر گردید، دلایل او تمام شد.

۲۵۹- ﴿خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا﴾: دیوار‌های آن بر سقفهای فروریخته‌اش افتاده بود.

۲۵۹- ﴿أَنَّىٰ يُحۡي﴾: چگونه یا کی زنده می‌کند.

۲۵۹- ﴿لَمۡ يَتَسَنَّهۡ﴾: با گذشت سالها هیچ تغییر نیافته است.

۲۵۹- ﴿نُنشِزُهَا﴾: استخوان‌ها را از زمین بلند و اجزای پراکنده آنها را با هم وصل می‌کنیم.

۲۶۰- ﴿فَصُرۡهُنَّ إِلَيۡكَ﴾: آنها را پیش خود ریزه ریزه و مخلوط کن.

۲۶۲- ﴿مَنّٗا﴾: شمردن احسان و نیکویی‌ها و بار منت نهادن.

۲۶۲- ﴿لَآ أَذٗى﴾: به انفاق مال نمی‌نازند و فخر نمی‌فروشند.

۲۶۴- ﴿رِئَآءَ ٱلنَّاسِ﴾: برای این‌که مردم ببینند و بشنوند نه به راه خدا.

۲۶۴- ﴿صَفۡوَان﴾: سنگ بزرگ صاف.

۲۶۴- ﴿وَابِلٞ﴾: باران تند با قطره‌های بزرگ.

۲۶۴- ﴿صَلۡدٗا﴾: صاف و بی‌خاک.

۲۶۵- ﴿تَثۡبِيتٗا﴾: با کمال اطمینان و یقین به ثواب انفاق.

۲۶۵- ﴿جَنَّةِۢ بِرَبۡوَةٍ﴾: باغی پر درخت است که به جای بلندی قرار گرفته باشد.

۲۶۵- ﴿أُكُلَهَا﴾: میوه‌هایش را.

۲۶۵- ﴿فَطَلّٞ﴾: باران نرم و ریز.

۲۶۶- ﴿إِعۡصَار﴾: تند بادی، گرد باد.

۲۶۶- ﴿فِيهِ نَارٞ﴾: باد سوزان یا صاعقه.

۲۶۷- ﴿لَا تَيَمَّمُواْ ٱلۡخَبِيثَ﴾: قصد انفاق مال تباه و بد را نکنید.

۲۶۷- ﴿تُغۡمِضُواْ فِيهِ﴾: از بی‌میلی و سهل‌انگاری آن را می‌گیرید.

۲۷۳- ﴿أُحۡصِرُواْ﴾آنها را جهاد از اشتغال به امور دیگر باز داشته است.

۲۷۳- ﴿ضَرۡبٗا﴾: به تجارت و کسب و کار بپردازند.

۱۷۴- ﴿ٱلتَّعَفُّفِ﴾: دوری از سؤال.

۲۷۵- ﴿بِسِيمَٰهُمۡ﴾: از سمایشان که نشانگر فقر و نیازمندی است.

۲۷۶- ﴿إِلۡحَافٗا﴾: سؤال به زاری و التماس.

۲۷۵- ﴿يَتَخَبَّطُهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ﴾: شیطان او را دچار صرع کند و بر زمین بزند.

۲۷۵- ﴿ٱلۡمَسِّ﴾: جنون و زوال عقل.

۲۷۶- ﴿يَمۡحَقُ ٱللَّهُ ٱلرِّبَوٰاْ﴾: خدا مالی‌ را که به او ربا یکجا شود نابود می‌کند.

۲۷۶- ﴿يُرۡبِي ٱلصَّدَقَٰتِ﴾: مالی را که از آن صدقه داده شده می‌افزاید.

۲۷۹- ﴿فَأۡذَنُواْ بِحَرۡبٖ﴾: باور داشته باشیدکه به جنگ برخاسته‌اید.

۲۸۰- ﴿ذُو عُسۡرَةٖ﴾: تنگدست و فقیر.

۲۸۰- ﴿فَنَظِرَة﴾: پس مهلت و تأخیر بر شما واجب است.

۲۸۲- ﴿وَلۡيُمۡلِلِ...﴾: و باید املاء و دیکته کند. . .

۲۸۲- ﴿لَا يَبۡخَسۡ مِنۡهُ﴾: از حقی‌که بر ذمه اوست کم نکند.

۲۸۲- ﴿لَا يَسۡتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ﴾: خود نتواند دیکته کند.

۲۸۲- ﴿لَا يَأۡبَ﴾: امتناع نورزد.

۲۸۲- ﴿لَا تَسۡ‍َٔمُوٓاْ﴾: دلتنگ و ملول نشوید.

۲۸۲- ﴿أَقۡسَط﴾: عادلانه‌تر.

۲۸۲- ﴿أَقۡوَمُ لِلشَّهَٰدَةِ﴾: درست‌تر و مساعدتر به ادای شهادت.

۲۸۲- ﴿أَدۡنَىٰٓ﴾: نزدیکتر.

۲۸۲- ﴿فُسُوقُۢ﴾: خروج از فرمان خدا و ارتکاب اعمال زشت.

۲۸۵- ﴿غُفۡرَانَك﴾: از دربارت آمرزش می‌خواهیم.

۲۸۶- ﴿وُسۡعَهَا﴾: توانش.

۲۸۶- ﴿إِصۡرٗا﴾: بار سنگین، مراد تکالیف شاقه است.

۲۸۶- ﴿لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِ﴾: توان انجام آن را نداریم.