تفسیر و بیان کلمات قرآن

فهرست کتاب

سورۀ حَجّ

سورۀ حَجّ

۱- ﴿زَلۡزَلَةَ ٱلسَّاعَةِ: هول و هراس قیامت و سختی‌های آن.

۲- ﴿تَذۡهَلُ: از شدت ترس به خود گرفتار و غافل می‌شود.

۳- ﴿مَّرِيدٖ: سرکش، نافرمان و کوشا در فساد.

۴- ﴿تَوَلَّاهُ: دوست و پیرو او شود.

۵- ﴿نُّطۡفَةٖ: منی.

۵- ﴿عَلَقَة: پاره خون بسته.

۵- ﴿مُّضۡغَةٖ: قطعه گوشت به ‌اندازه‌ای‌که جویده شود.

۵- ﴿مُخَلَّقَةٖ: دارای شکل که خلقتش شناخته ‌شود.

۵- ﴿لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡ: تا به کمال عقل و قوت خود برسید.

۵- ﴿أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ: زبون‌ترین دوره عمر که عقل از کلانسالی تباه گردد.

۵- ﴿هَامِدَةٗ: خشک و بی‌جان.

۵- ﴿ٱهۡتَزَّتۡ: به جنب و جوش می‌آید.

۵- ﴿رَبَتۡ: رشد و نمو می‌کند.

۵- ﴿زَوۡجِۢ بَهِيجٖ: نوع خوب و تازه.

۹- ﴿ثَانِيَ عِطۡفِهِۦ: با تکبر و غرور سرپیچی می‌‌کند.

۹- ﴿خِزۡيٞ: ذلت و خواری.

۱۱- ﴿عَلَىٰ حَرۡفٖ: شک و اضطراب در دین.

۱۳- ﴿ٱلۡمَوۡلَىٰ: یاور.

۱۳- ﴿ٱلۡعَشِيرُ: هم‌صحبت.

۱۵- ﴿يَنصُرَهُ ٱللَّهُ: خدا رسول خود را کمک خواهد کرد.

۱۵- ﴿بِسَبَبٍ إِلَى ٱلسَّمَآءِ: با ریسمانی به سقف خانه خود.

۱۵- ﴿ثُمَّ لۡيَقۡطَعۡ: و خود را خفه کند تا بمیرد.

۱۵- ﴿كَيۡدُه: کاری‌که به خود انجام داده.

۱۷- ﴿وَٱلصَّٰبِ‍ِٔينَ: پرستندگان فرشته‌ها یا ستاره‌‌‌ها.

۱۸- ﴿يَسۡجُدُۤ لَهُ: فرمانبر او هستند.

۱۸- ﴿حَقَّ عَلَيۡهِ: بر او حتمی شده است.

۱۹- ﴿خَصۡمَانِ: مسلمانان و کفار.

۱۹- ﴿ٱلۡحَمِيمُ: آب جوشان.

۲۰- ﴿يُصۡهَرُ بِهِ: به اثر آن ذوب می‌شود.

۲۱- ﴿مَّقَٰمِعُ: گرزها یا تازیانه‌ها.

۲۴- ﴿صِرَٰطِ ٱلۡحَمِيدِ: راه شایسته، اسلام را به بندگان پسندیده است.

۲۵- ﴿وَٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ: مکه، حرم.

۲۵- ﴿ٱلۡعَٰكِفُ فِيهِ: ساکن و ملازم در آن.

۲۵- ﴿ٱلۡبَادِ: آنهایی‌که از نقاط دیگر می‌آیند.

۲۵- ﴿بِإِلۡحَادِۢ بِظُلۡمٖ: با انحراف از حق و تمایل به باطل.

۲۶- ﴿بَوَّأۡنَا لِإِبۡرَٰهِيمَ: برای ابراهیم آماده کردیم یا آشکار نمودیم.

۲۷- ﴿أَذِّن فِي ٱلنَّاسِ: مردم را دعوت کن و آگاه‌ بساز.

۲۷- ﴿رِجَالٗا: پیاده.

۲۷- ﴿ضَامِر: شتر لاغر از رنج راه.

۲۷- ﴿فَجٍّ عَمِيق: جای دور.

۲۸- ﴿بَهِيمَةِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ: شتر، گاو، گوسفند و بز.

۲۹- ﴿ثُمَّ لۡيَقۡضُواْ تَفَثَهُمۡ: سپس از احرام خارج و چرک و ناپاکی‌ها را از خود دور نمایند یا مناسک حج را ادا کنند.

۳۰- ﴿حُرُمَٰتِ ٱللَّهِ: مناسک حج و غیره.

۳۰- ﴿ٱلرِّجۡسَ: پلیدی، مراد بتهاست.

۳۰- ﴿قَوۡلَ ٱلزُّورِ: سخنی بیهوده و دروغ.

۳۱- ﴿حُنَفَآءَ لِلَّهِ: از باطل روگردان و به دین حق باشید.

۳۱- ﴿تَهۡوِي بِهِ ٱلرِّيحُ: باد تند او را پرتاب می‌کند.

۳۱- ﴿مَكَانٖ سَحِيقٖ: جای دور و کشنده.

۳۲- ﴿شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ: شعایر دینی را، ‌قربانی که به‌کعبه برند.

۳۳- ﴿مَحِلُّهَآ: جای وجوب ذبح آن.

۳۳- ﴿إِلَى ٱلۡبَيۡتِ ٱلۡعَتِيقِ: ساحه حرم.

۳۴- ﴿مَنسَكٗا: ذبح قربانی برای تقرب به خدا.

۳۴﴿بَشِّرِ ٱلۡمُخۡبِتِينَ: به فروتنان در برابر خدا مژده بده.

۳۶- ﴿وَٱلۡبُدۡنَ: شتر یا گاوی است که جهت قربانی به حرم برند.

۳۶- ﴿شَعَٰٓئِرِ ٱللَّهِ: نشانه‌های آئین الهی در حج.

۳۶- ﴿صَوَآفَّ: در صف ایستاده‌اند.

۳۶- ﴿وَجَبَتۡ جُنُوبُهَا: بعد از ذبح بر زمین افتد.

۳۶- ﴿أَطۡعِمُواْ ٱلۡقَانِعَ: به سائل غذا بدهید.

۳۶- ﴿ٱلۡمُعۡتَرَّ: کسی‌که پیش شما می‌آید و سؤال نمی‌کند.

۳۸- ﴿خَوَّانٖ كَفُورٍ: خائن به امانت و منکر نعمت.

۴۰- ﴿صَوَٰمِعُ: عبادتگاه راهبان نصاری.

۴۰- ﴿بِيَعٞ: کنیسه‌های نصاری.

۴۰- ﴿صَلَوَٰت: کنیسه‌های یهود.

۴۰- ﴿مَسَٰجِد: مسجدهای مسلمانان.

۴۴- ﴿أَصۡحَٰبُ مَدۡيَنَ: قوم شعیب ÷.

۴۴- ﴿فَأَمۡلَيۡتُ لِلۡكَٰفِرِينَ: به آنها مهلت دادم و عقوبت‌شان را به تأخیر انداختم.

۴۵- ﴿فَكَأَيِّن مِّن قَرۡيَةٍ: ساکنان بسیاری از آبادیها را.

۴۵- ﴿خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا: دیوارهای آن بر سقف‌های ویرانش افتاده است.

۴۵- ﴿قَصۡرٖ مَّشِيدٍ: قصرهای سر به فلک خالی از سکنه شد.

۴۸- ﴿أَمۡلَيۡتُ لَهَا: به او مهلت دادم.

۵۱- ﴿مُعَٰجِزِينَ: گمان می‌کنند ما را ناتوان می‌سازند و نجات می‌یابند.

۵۲- ﴿تَمَنَّىٰٓ: قرائت کرد.

۵۲- ﴿أَلۡقَى ٱلشَّيۡطَٰنُ فِيٓ أُمۡنِيَّتِهِۦ: شیطان در دل رفقای خود در باره آیات تلاوت شده [برای اغوای آنها] شبه ‌افکند.

۵۴- ﴿فَتُخۡبِتَ لَهُ: به قرآن اطمینان کند و به آن آرامش یابد.

۵۵- ﴿مِرۡيَة: در باره قرآن در شک هستند.

۵۵- ﴿يَوۡمٍ عَقِيم: آخرین روز، قیامت.

۵۹- ﴿مُّدۡخَلٗا: بهشت یا مقام‌های عالی آن.

۶۰- ﴿ثُمَّ بُغِيَ عَلَيۡهِ: سپس بار دوم بر او ستم شود.

۶۱- ﴿يُولِجُ: داخل می‌کند.

۶۷- ﴿مَنسَكًا: شریعت خاصی و عبادتی.

۷۱- ﴿سُلۡطَٰنٗا: دلیلی و بر‌هانی.

۷۲- ﴿ٱلۡمُنكَر: حالت زشت، عبوست و ترش‌رویی.

۷۲- ﴿يَسۡطُون: از خشم و کین بر خیزند و هجوم برند.

۷۴- ﴿مَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ: عظمت و بزرگی خدا را نشناختند.

۷۸- ﴿هُوَ ٱجۡتَبَىٰكُمۡ: او شما را برای عبادت خود و دین خود برگزیده است.

۷۸- ﴿حَرَج: تکلیف شدید و دشوار.

۷۸- ﴿هُوَ مَوۡلَىٰكُمۡ: خدا مالک، ناصر و عهده‌دار امور شماست.