تفسیر و بیان کلمات قرآن

فهرست کتاب

سورۀ كهف

سورۀ كهف

۱- ﴿لَمۡ يَجۡعَل لَّهُۥ عِوَجَا: هیچ گونه اختلال، اختلاف و انحراف از حق و حکمت را در آن قرار نداره است.

۲- ﴿قَيِّمٗا: مستقیم و یا به مصالح جامعه انسانی.

۲- ﴿بَأۡسٗا: عذاب بامهلت یا بی‌مهلت.

۵- ﴿كَبُرَتۡ كَلِمَةٗ: بزرگترین سخن به زشتی و قباحت.

۶- ﴿بَٰخِعٞ نَّفۡسَكَ: خود را بکشی یا به مشقت اندازی.

۶- ﴿أَسَفًا: از شدت اندوه و خشم برآنها.

۷- ﴿لِنَبۡلُوَهُمۡ: تا آنها را بیازمایم با‌ این‌که از حالشان آگاهیم.

۷- ﴿أَحۡسَنُ عَمَلٗا: نیکوکارتر و شتابنده به طاعت خدا.

۸- ﴿صَعِيدٗا جُرُزًا: خاک بی‌سبزه و گیاه.

۹- ﴿أَمۡ حَسِبۡتَ: آیاپنداشتی.

۹- ﴿ٱلۡكَهۡف: غار وسیع در کوه.

۹- ﴿ٱلرَّقِيم: تخته سنگی‌که در آن نام‌ها و داستان آن‌ها نوشته بود.

۱۰- ﴿أَوَى ٱلۡفِتۡيَةُ: جوانان برای حفظ دین‌شان فرارکردند و پناه بردند.

۱۰- ﴿رَشَدٗا: هدایت به راه حق.

۱۱- ﴿فَضَرَبۡنَا عَلَىٰٓ ءَاذَانِهِمۡ: وآنان را به خواب سنگین فروبردیم.

۱۲- ﴿بَعَثۡنَٰهُمۡ: آنها را از خواب بیدار کردیم.

۱۲- ﴿أَمَدٗا: تعداد سال‌ها را.

۱۴- ﴿رَبَطۡنَا: با شکیبایی قوی و استوار ساختیم.

۱۴- ﴿شَطَطًا: سخن دوراز حق.

۱۶- ﴿مِّرۡفَقٗا: آنچه در زندگی از آن بهره‌ور شوید.

۱۷- ﴿تَّزَٰوَرُ: میل می‌کند.

۱۷- ﴿تَّقۡرِضُهُمۡ: از آنها عدول می‌کند و دور می‌شود.

۱۷- ﴿فَجۡوَةٖ مِّنۡهُ: جای وسیعی از آن غار.

۱۸- ﴿بِٱلۡوَصِيدِ: کنار غار یا آستانه در آن.

۱۸- ﴿رُعۡبٗا: از ترس.

۱۹- ﴿بَعَثۡنَٰهُمۡ: آنان را از خواب طولانی بیدار کردیم.

۱۹- ﴿بِوَرِقِكُم: با سکه‌های خود.

۱۹- ﴿أَزۡكَىٰ طَعَامٗا: غذای حلال یا نیکو.

۲۰- ﴿إِن يَظۡهَرُواْ عَلَيۡكُمۡ: اگر از شما آگاه شوند یا بر شما دست یابند.

۲۱- ﴿أَعۡثَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ: مردم را از حال آنها آگاه ساختیم.

۲۲- ﴿رَجۡمَۢا بِٱلۡغَيۡبِ: از روی گمان و بدون یقین.

۲۲- ﴿فَلَا تُمَارِ فِيهِمۡ: پس درباره آنها و تعدادشان مناقشه نکن.

۲۲- ﴿إِلَّا مِرَآءٗ ظَٰهِرٗا: درباره آنها چیزی را بگو که برایت وحی شد.

۲۴- ﴿رَشَدٗا: هدایت و راه‌نمایی برای انسان.

۲۶- ﴿أَبۡصِرۡ بِهِ: خدا چه بیناست به همه موجودات.

۲۷- ﴿مُلۡتَحَدٗا: پناهگاه.

۲۸- ﴿ٱصۡبِرۡ نَفۡسَكَ: خود را همنوا بساز و ثابت قدم و شکیبا باش.

۲۸- ﴿لَا تَعۡدُ عَيۡنَاكَ عَنۡهُمۡ: توجه خود را از مسلمانان بینوا مگیر.

۲۸- ﴿أَغۡفَلۡنَا قَلۡبَهُۥ: قلب او را غافل کردیم.

۲۸- ﴿فُرُطٗا: اسراف یا ضایع و نابود ساختن.

۲۹- ﴿سُرَادِقُهَا: سرا پرده‌ها یا شعله و دودآن.

۲۹- ﴿كَٱلۡمُهۡلِ: مانند دود روغن یا فلز گداخته.

۲۹- ﴿سَآءَتۡ مُرۡتَفَقًا: دوزخ جایگاه بد است.

۳۱- ﴿جَنَّٰتُ عَدۡنٖ: بهشت‌های محل اقامت دایمی.

۳۱- ﴿سُندُسٖ: دیبای نرم و نازک، حریر.

۳۱- ﴿إِسۡتَبۡرَق: دیبای ضخیم.

۳۱- ﴿ٱلۡأَرَآئِكِ: تخت‌ها در حجله‌ها.

۳۲- ﴿جَنَّتَيۡنِ: دو باغ.

۳۲- ﴿حَفَفۡنَٰهُمَا: اطراف آنها را احاطه کردیم.

۳۳- ﴿أُكُلَهَا: میوه‌های قابل خوردنش را.

۳۳- ﴿تَظۡلِم مِّنۡه: از میوه و محصول آن هیچ کم نگردد.

۳۳- ﴿فَجَّرۡنَا خِلَٰلَهُمَا: درمیان آن دو جاری ساختیم.

۳۴- ﴿ثَمَرٞ: ثروت فراوان و پر درآمد.

۳۴- ﴿أَعَزُّ نَفَرٗا: با داشتن همکاران و خویشان نیرومندترم.

۳۵ - ﴿تَبِيدَ: نیست و نابود و خراب شود.

۳۶ - ﴿مُنقَلَبٗا: جای بازگشت و سرانجام.

۳۸ - ﴿لَّٰكِنَّا۠ هُوَ ٱللَّهُ رَبِّي: ولی من می‌گویم: ذات پاک او تعالی پروردگار من است.

۴۰- ﴿حُسۡبَانٗا: بلایی مانند صاعقه و آفت.

۴۰- ﴿فَتُصۡبِحَ صَعِيدٗا زَلَقًا: و این باغ به ریگستان هراس‌انگیز یا زمین بی‌سبزه و گیاه و لغزنده تبدیل شود.

۴۱- ﴿غَوۡرٗا: در اعماق زمین فرورود.

۴۲- ﴿أُحِيطَ بِثَمَرِهِۦ: اموال و بوستانش نیست و نابود شد.

۴۲- ﴿يُقَلِّبُ كَفَّيۡهِ: دست‌های خود را به هم می‌مالید،کنایه از پشیمانی و حسرت است.

۴۲- ﴿خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا: بر سقف‌های درهم ریخته خود افتاده بود.

۴۴- ﴿ٱلۡوَلَٰيَةُ لِلَّهِ: نصرت و پیروزی تنها از جانب خداست.

۴۴- ﴿خَيۡرٌ عُقۡبٗا: خدا به دوستان خود فرجام نیک می‌دهد.

۴۵- ﴿هَشِيمٗا: خشک و پوسیده بعد از شادابی و زیبایی.

۴۵- ﴿تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُ: بادها آن را می‌برند و با خاک یکسان می‌کنند.

۴۷- ﴿بَارِزَةٗ: آشکار، هیچ چیزی بر روی آن نیست.

۴۸- ﴿مَّوۡعِدٗا: وقتی برای ایفای وعده رستاخیز و پاداش و کیفر.

۴۹- ﴿وُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ: نامه اعمال هرکس به دستش نهاده می‌شود.

۴۹- ﴿مُشۡفِقِينَ: ترسان.

۴۹- ﴿يَٰوَيۡلَتَنَا: ای وای تباه شدیم.

۴۹- ﴿لَا يُغَادِرُ: باقی نمی‌گذارد.

۴۹- ﴿أَحۡصَىٰهَا: آن را به شمار آورده و ثبت کرده است.

۵۰- ﴿ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ: به آدم سجده سلام و احترام کنید نه سجده پرستش.

۵۱- ﴿عَضُدٗا: همکار و یاور.

۵۲- ﴿مَّوۡبِقٗا: محل هلاکت، دوزخ.

۵۳ - ﴿مُّوَاقِعُوهَا: در آن خواهند افتاد.

۵۳- ﴿مَصۡرِفٗا: جایی‌که بروند.

۵۴- ﴿صَرَّفۡنَا: به شیوه‌های مختلف بیان کردیم.

۵۴- ﴿كُلِّ مَثَلٖ: هر گونه مَثَلی، معانی شگفت انگیز و زیبا که در غرابت مانند مَثَل است.

۵۵- ﴿سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ: سرنوشت گذشتگان که ریشه‌کن ساختن است اگر ایمان نیاورند.

۵۵- ﴿قُبُلٗا: گوناگون یا آشکار و رویاروی.

۵۶- ﴿لِيُدۡحِضُواْ: تا باطل نمایند و از بین ببرند.

۵۶- ﴿هُزُوٗا: تمسخر و استهزاء.

۵۷- ﴿أَكِنَّةً...: پرده‌های بسیار، مانع از. . .

۵۷- ﴿وَقۡرٗا: کری و سنگینی سخت در حس شنوایی.

۵۸- ﴿مَوۡئِلٗا: محل نجات و پناهگاه.

۵۹- ﴿لِمَهۡلِكِهِم: برای نابود کردن ایشان.

۶۰- ﴿لِفَتَىٰهُ: به جوان همراه ‌خود، یوشع بن نون.

۶۰- ﴿مَجۡمَعَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ: جای بهم‌پیوستن دو دریا.

۶۰- ﴿أَمۡضِيَ حُقُبٗا: زمان طولانی راه می‌سپرم.

۶۲- ﴿نَصَبٗا: خستگی و رنج بی‌شمار.

۶۳- ﴿أَرَءَيۡت: به من خبر بده یا به خاطر داری.

۶۳- ﴿عَجَبٗا: به طرز شگفت‌آوری.

۶۴- ﴿مَا كُنَّا نَبۡغِ: آنچه ما می‌خواستیم و در جستجویش بودیم.

۶۴- ﴿فَٱرۡتَدَّا عَلَىٰٓ ءَاثَارِهِمَا: به راهی‌که آمده بودند برگشتند.

۶۴- ﴿قَصَصٗا: نشان قدمهای خویش را دنبال می‌کردند.

۶۵- ﴿عَبۡدٗا: خضر ÷.

۶۶- ﴿رُشۡدٗا: راستی و درستی یا به کار خود به خیری دست یابم.

۶۸- ﴿خُبۡرٗا: علم و معرفت.

۷۱- ﴿شَيۡ‍ًٔا إِمۡرٗا: کار بس ناشایست یا عجیب.

۷۳- ﴿لَا تُرۡهِقۡنِي عُسۡرٗا: بر من سخت نگیر و تحمیل نکن.

۷۴- ﴿شَيۡ‍ٔٗا نُّكۡرٗا: کار بسیار ناپسند و زشت.

۷۷- ﴿فَأَبَوۡا: امتناع ورزیدند.

۷۷- ﴿يَنقَضَّ: منهدم شود و به سرعت فروریزد.

۷۸- ﴿بِتَأۡوِيلِ...: نتیجه و سرانجام...

۷۹- ﴿وَرَآءَهُم: پیش روی آنها.

۷۹- ﴿غَصۡبٗا: بدون حق.

۸۰- ﴿يُرۡهِقَهُمَا: آنها را وادار کند یا از فرط محبت از او پیروی کنند.

۸۱- ﴿زَكَوٰةٗ: دور از بدی یا پاک دین و با صلاح.

۸۱- ﴿أَقۡرَبَ رُحۡمٗا: مهربانتر با پدر و مادر و فرمان‌برتر از آن دو.

۸۲- ﴿يَبۡلُغَآ أَشُدَّهُمَا: به کمال عقل و قوت خود برسند.

۸۳- ﴿ذِي ٱلۡقَرۡنَيۡنِ: پادشاه صالحی‌که هم علم داشت و هم حکمت.

۸۴- ﴿سَبَبٗا: علم و راه ریسیدن آن.

۸۵- ﴿فَأَتۡبَعَ سَبَبًا: پس به راهی رفت که او را به مغرب می‌رساند.

۸۶- ﴿تَغۡرُبُ فِي عَيۡنٍ: به نظر می‌رسید که آفتاب در چشمه‌ای غروب می‌کند.

۸۶- ﴿حَمِئَةٖ: گِل آلود، گِل سیاه.

۸۶- ﴿حُسۡنٗا: رویش نیکویی، دعوت به حق و هدایت.

۸۷- ﴿عَذَابٗا نُّكۡرٗا: عذاب هول انگیز و شدید.

۹۰- ﴿سِتۡرٗا: پوششی از قبیل لباس و مسکن.

۹۱- ﴿خُبۡرٗا: آگاهی کامل.

۹۳- ﴿ٱلسَّدَّيۡنِ: دو کوه بسیار بلند.

۹۴- ﴿يَأۡجُوجَ وَمَأۡجُوجَ: دو قبیله از نسل یافث بن نوح.

۹۴- ﴿خَرۡجًا: از اموال خود کمکت کنیم.

۹۴- ﴿سَدّٗا: دیواری‌که نتوانند بر ما دست یابند.

۹۵- ﴿رَدۡمًا: سد محکم و استوار.

۹۶- ﴿زُبَرَ ٱلۡحَدِيدِ: قطعات بزرگ و ضخیم آهن را.

۹۶- ﴿ٱلصَّدَفَيۡنِ: میان آن دو کوه.

۹۶- ﴿قِطۡرٗا: مس گداخته را.

۹۷- ﴿يَظۡهَرُوهُ: از آن بالا بروند.

۹۷- ﴿نَقۡبٗا: سوراخی از جهت سختی و صلابت آن.

۹۸- ﴿جَعَلَهُۥ دَكَّآءَ: با خاک یکسانش می‌کند.

۹۹- ﴿يَمُوجُ: موج می‌زنند و می‌آمیزند.

۹۹- ﴿نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ: نفخه رستاخیز دمیده شود.

۱۰۱- ﴿غِطَآءٍ: پرده ضخیم.

۱۰۲- ﴿نُزُلٗا: منزل یا برای پذیرایی از آنها.

۱۰۵- ﴿وَزۡنٗا: منزلت و اعتباری از جهت بطلان اعمالشان.

۱۰۷- ﴿ٱلۡفِرۡدَوۡسِ: بالاترین و بهترین جای بهشت.

۱۰۸- ﴿حِوَلٗا: انتقال.

۱۰۹- ﴿مَدَدٗا: ماده‌ای است که با آن می‌نویسند.

۱۰۹- ﴿لِّكَلِمَٰتِ رَبِّي: علم و حکمت خدای من.

۱۰۹- ﴿لَنَفِدَ ٱلۡبَحۡرُ: آب دریا به پایان ‌می‌رسد. مَدَدًا: کمک و افزایش.