تفسیر و بیان کلمات قرآن

فهرست کتاب

سورۀ حِجْر

سورۀ حِجْر

۲- ﴿رُّبَمَا: «رُبَّ» برای تقلیل و «ما» زاید است، چه بسا.

۳- ﴿ذَرۡهُم: به حال خود رهاشان کن.

۴- ﴿لَهَا كِتَابٞ: زمان آن معلوم و در لوح محفوظ نوشته است.

۷- ﴿لَّوۡ مَا تَأۡتِينَا: چرا برای ما نمی‌آوری.

۸- ﴿إِلَّا بِٱلۡحَقِّ: جز به مقتضای حکمت.

۹- ﴿ٱلذِّكۡرَ: قرآن را.

۱۰- ﴿شِيَعِ ٱلۡأَوَّلِينَ: گروه‌های ملت‌های پیشین.

۱۲- ﴿نَسۡلُكُهُ: قرآن را داخل می‌کنیم در حالی‌که به آن استهزا می‌کنند.

۱۳- ﴿خَلَتۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ: این سنت الهی است که هر‌کس پیامبران را تکذیب کند نابود می‌شود.

۱۴- ﴿يَعۡرُجُون: مشرکان صعود کنند و فرشتگان و اشیای شگفت‌انگیز را ببینند.

۱۵- ﴿سُكِّرَتۡ أَبۡصَٰرُنَا: چشم بندی است.

۱۶- ﴿بُرُوجٗا: منازلی برای ستارگان سیار.

۱۷- ﴿رَّجِيمٍ: مطرود یا مرجوم با ستارگان.

۱۸- ﴿ٱسۡتَرَقَ ٱلسَّمۡعَ: دزدیده و پنهانی از عالم بالا چیزی را گوش داد.

۱۸- ﴿فَأَتۡبَعَهُۥ: به او می‌رسد.

۱۸- ﴿شِهَابٞ: شعله آتش که به سرعت از آسمان پایین می‌آید.

۱۸- ﴿مُّبِينٞ: آشکار به چشم بینندگان.

۱۹- ﴿ٱلۡأَرۡضَ مَدَدۡنَٰهَا: زمین را بخاطر بهره‌گیری از آن گسترش دادیم.

۱۹- ﴿رَوَٰسِيَ: کوه‌های پا بر جا تا تکان نخورد.

۱۹- ﴿مَّوۡزُونٖ: اندازه کرده شد به میزان حکمت.

۲۰- ﴿مَعَٰيِشَ: خوردنی‌ها و نوشیدنی‌ها را که وسیله زندگانی شماست.

۲۱- ﴿عِندَنَا خَزَآئِنُهُۥ: ما به ایجاد و تدبیر خزانه‌های ارزاق توانا هستیم.

۲۱- ﴿نُنَزِّلُهُۥ: او را ایجاد می‌کنیم یا عطا می‌نماییم.

۲۱- ﴿بِقَدَرٖ مَّعۡلُومٖ: به اندازه معین به مقتضای حکمت.

۲۲- ﴿ٱلرِّيَٰحَ لَوَٰقِحَ: بادها را که ابر یا آب را می‌‌برند یا درخت‌ها را آبستن می‌کنند.

۲۳- ﴿نَحۡنُ ٱلۡوَٰرِثُون: بعد از نابودی آفرینش ما پاینده و باقی هستیم.

۲۶- ﴿صَلۡصَٰلٖ: گِل خشک مانند سفال.

۲۶- ﴿حَمَإٖ: گِل سیاه و تغییر یافته.

۲۷- ﴿نَّارِ ٱلسَّمُومِ: باد نهایت گرم و کشنده.

۲۹- ﴿سَوَّيۡتُهُ: شکل و صورت او را کامل کردم به جهت دمیدن روح.

۲۹- ﴿سَٰجِدِين: سجده کنید سجده سلام و تحیت نه سجده عبادت.

۳۱- ﴿أَبَىٰٓ: از کبر و سرکشی امتناع کرد.

۳۲- ﴿مَا لَكَ: هدفت چیست یا عذرت چیست.

۳۴- ﴿رَجِيم: از رحمت خدا دوری.

۳۵- ﴿ٱللَّعۡنَةَ: به غضب از خود دور کردن.

۳۶- ﴿فَأَنظِرۡنِيٓ: مهلتم بده و مرگم را به تأخیر انداز.

۳۸- ﴿ٱلۡوَقۡتِ ٱلۡمَعۡلُومِ: وقت نفخه اول.

۳۹- ﴿لَأُغۡوِيَنَّهُمۡ: آنها را گمراه می‌کنم.

۴۰- ﴿ٱلۡمُخۡلَصِينَ: کسانی‌که به طاعت خود برگزیده‌ای.

۴۱- ﴿صِرَٰطٌ عَلَيَّ: راهی است که مراعات آن بر من واجب.

۴۲- ﴿سُلۡطَٰنٌ: تسلط و توانایی بر گمراه کردن.

۴۴- ﴿جُزۡءٞ مَّقۡسُومٌ: گروه معین متمایز از دیگران.

۴۷- ﴿غِلٍّ: کینه، عناد و دشمنی.

۴۸- ﴿نَصَبٞ: هیچ خستگی و رنجی.

۵۱- ﴿ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ: مهمانان او که از فرشتگان بودند.

۵۲- ﴿وَجِلُون: هراسانیم.

۵۵- ﴿ٱلۡقَٰنِطِينَ: نومید از خیر یا فرزند.

۵۷- ﴿فَمَا خَطۡبُكُمۡ: کار مهم شما چیست؟

۶۰- ﴿قَدَّرۡنَآ: دانستیم یا حکم کردیم.

۶۲- ﴿قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ: گروهی ناآشنایید، من شما را نمی‌شناسم.

۶۳- ﴿فِيهِ يَمۡتَرُونَ: در آمدن عذاب شک داشتند و تو را تکذیب می‌کردند.

۶۵- ﴿بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ: به قسمتی از شب یا آخر آن.

۶۵- ﴿ٱتَّبِعۡ أَدۡبَٰرَهُمۡ: از دنبال آنها برو تا از احوال‌شان با خبر باشی.

۶۶- ﴿وَقَضَيۡنَآ إِلَيۡهِ: به لوط وحی فرستادیم.

۶۶- ﴿دَابِرَ هَٰٓؤُلَآءِ: آخرین نفر آنها، جمیع آنها.

۶۶- ﴿مُّصۡبِحِينَ: هنگام صبح.

۷۰- ﴿عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ: از پناه دادن و مهمان کردن مردم.

۷۲- ﴿لَعَمۡرُك: ای محمد، به جان تو سوگند.

۷۲- ﴿سَكۡرَتِهِمۡ: بی‌‌راهی و گمراهی خود.

۷۲- ﴿يَعۡمَهُون: راه راست را نمی‌دیدند یا حیران بودند.

۷۳- ﴿ٱلصَّيۡحَةُ: آواز کشنده از آسمان.

۷۳- ﴿مُشۡرِقِينَ: وقت آفتاب برآمدن.

۷۴- ﴿سِجِّيلٍ: گِل سخت پخته شده با آتش.

۷۵- ﴿لِّلۡمُتَوَسِّمِينَ: به اهل فراست و اندیشه.

۷۶- ﴿لَبِسَبِيلٖ مُّقِيمٍ: بر سر راه معلوم، ثابت و پر رفت و آمد قرار دارد.

۷۸- ﴿أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَيۡكَةِ: باشندگان سرزمین پر درخت و درهم پیچیده، قوم شعیب.

۷۹- ﴿إِنَّهُمَا: شهرهای قوم لوط و ایکه.

۷۹- ﴿لَبِإِمَامٖ مُّبِينٖ: در سر راه آشکار هستند که در آنجا سفر می‌کنند.

۸۰- ﴿ٱلۡحِجۡرِ: دیار ثمود بین مدینه و شام.

۸۳- ﴿مُصۡبِحِينَ: هنگام صبح.

۸۷- ﴿سَبۡعٗا: سوره فاتحه که هفت آیه است.

۸۷- ﴿مِّنَ ٱلۡمَثَانِي: قرائت آن در نماز تکرار می‌شود «مِن» بیانیه است.

۸۸- ﴿أَزۡوَٰجٗا مِّنۡهُمۡ: گروه‌های از کفار.

۸۸- ﴿وَٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ: فروتنی کن و نرمی نما.

۹۰- ﴿ٱلۡمُقۡتَسِمِينَ: تقسیم کنندگان، اهل کتاب.

۹۱- ﴿عِضِينَ: بخش بخش، به قسمتی از قرآن ایمان آوردند و به قسمتی کافر شدند.

۹۴- ﴿فَٱصۡدَعۡ بِمَا تُؤۡمَرُ: رسالت خویش را آشکار کن یا اجرا نما.

۹۹- ﴿ٱلۡيَقِينُ: مرگ ‌که وقوع آن یقینی است.