تفسیر و بیان کلمات قرآن

فهرست کتاب

سورۀ انْعَام

سورۀ انْعَام

۱- ﴿جَعَلَ: ایجاد کرد.

۱- ﴿بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُون: عبادت بت‌ها را با عبادت خدا برابر می‌کنند.

۲- ﴿قَضَىٰٓ أَجَلٗا: برای مرگ زمانی را معین ساخت.

۲- ﴿أَجَلٞ مُّسَمًّى عِندَهُ: برای رستاخیز مدتی را تعین کرد که علم آن خاصه اوست.

۲- ﴿تَمۡتَرُونَ: به قیامت و رستاخیز شک می‌ورزید یا از وقوع آن انکار می‌کنید.

۳- ﴿وَهُوَ ٱللَّهُ: او جل‌جلالُه معبود یا یگانه است.

۵- ﴿أَنۢبَٰٓؤُاْ: اخبار، مراد عذابی است که به آنها می‌رسد.

۶- ﴿كَمۡ أَهۡلَكۡنَا: بسیار هلاک کردیم.

۶- ﴿قَرۡنٖ: گروهي از مردم.

۶- ﴿مَّكَّنَّٰهُمۡ: به آنها قدرت و توانایی دادیم.

۶- ﴿ٱلسَّمَآءَ: باران را.

۶- ﴿مِّدۡرَارٗا: باران تند و پی‌درپی.

۷- ﴿كِتَٰبٗا فِي قِرۡطَاسٖ: نوشته درکاغذ.

۸- ﴿لَا يُنظَرُونَ: بعد از آمدن فرشته یک لحظه هم به آنها مهلت داده نشود.

۹- ﴿لَلَبَسۡنَا عَلَيۡهِم مَّا يَلۡبِسُونَ: آنگاه بر آنها پوشیده‌تر می‌‌کردیم آنچه را که امروز خود پیچیده ساخته‌اند.

۱۰- ﴿فَحَاقَ: احاطه کرد یا نازل شد.

۱۲- ﴿كَتَبَ: از فضل و احسان واجب و حتمی‌گردانیده است.

۱۲- ﴿خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ: خود را به اثر کفر تباه و متضرر ساخته‌اند.

۱۳- ﴿مَا سَكَنَ: آنچه آرام و قرار گرفته است.

۱۴- ﴿وَلِيّٗا: معبود، یار و یاور.

۱۴- ﴿فَاطِر...: ایجاد کننده. . .

۱۴- ﴿هُوَ يُطۡعِم: به بندگانش رزق می‌دهد.

۱۴- ﴿مَنۡ أَسۡلَمَ: کسی‌که به بندگی او تعالی گردن نهاد.

۱۹- ﴿مَنۢ بَلَغَ: کسانی‌که در همه دورانها قرآن برایشان برسد.

۲۳- ﴿فِتۡنَتُهُمۡ: عذر آنها یا عاقبت شرک آنها.

۲۴- ﴿ضَلَّ عَنۡهُم: از دستشان رفت.

۲۴- ﴿مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ: آنچه به دروغ می‌ساختند، بتها و شفاعت آنها.

۲۵- ﴿أَكِنَّةً: پرده‌های بسیار.

۲۵- ﴿وَقۡرٗا: گوشهایشان کر و سنگین است.

۲۵- ﴿أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ: دروغهای‌‌‌که در کتابهایشان نوشته است.

۲۶- ﴿يَنۡ‍َٔوۡنَ عَنۡهُ: خود نیز از قرآن دوری می‌گزینند.

۲۷- ﴿وُقِفُواْ عَلَى ٱلنَّارِ: از آتش آگاه شوند یا در وسط آتش محبوس شوند.

۳۰- ﴿وُقِفُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ: به حکم پروردگار، برای حساب و جزا بازداشت شوند.

۳۱- ﴿بَغۡتَة: ناگهان.

۳۱- ﴿فَرَّطۡنَا فِيهَا: در دنیا کوتاهی کردیم.

۳۱- ﴿أَوۡزَارَهُمۡ: گناهان و خطاهای‌شان را.

۳۴- ﴿لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِ: آیاتی‌که در آنها وعده یاری و نصرت به پیامبران آمده است.

۳۵- ﴿كَبُرَ عَلَيۡكَ: بر تو سخت و دشوار است.

۳۵- ﴿نَفَقٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ: سوراخی در زمین که در اعماق آن نفوذ ‌کند.

۳۸- ﴿أُمَمٌ أَمۡثَالُكُم: گروه‌های همانند شما هستند و ما آفریدگار و مدبر امور آنها هستیم.

۳۸- ﴿مَّا فَرَّطۡنَا: ترک نکردیم.

۳۹- ﴿فِي ٱلظُّلُمَٰتِ: در تاریکی‌های جهل، عناد و کفر.

۴۰- ﴿أَرَءَيۡتَكُمۡ: مرا از حالت شگفت انگیزتان آگاه بسازید.

۴۲- ﴿بِٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ: به تنگدستی، سختی و بلا.

۴۲- ﴿يَتَضَرَّعُونَ: زاری نمایند و توبه کنند.

۴۳- ﴿جَآءَهُم بَأۡسُنَا: عذاب ما به آنها رسید.

۴۴- ﴿كُلِّ شَيۡءٍ: نعمت‌های فراوان را استدراجاً.

۴۴- ﴿أَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ: به آنها عذاب ناگهانی فرستادیم.

۴۴- ﴿هُم مُّبۡلِسُونَ: از رحمت پروردگار نومید یا اندوهگین شوند.

۴۵- ﴿دَابِرُ ٱلۡقَوۡمِ: آخرین نفر.

۴۶- ﴿نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ: آیات را به روش‌های مختلف بیان می‌کنیم.

۴۶- ﴿هُمۡ يَصۡدِفُونَ: ایشان از آن رو گردانند.

۴۷- ﴿أَرَءَيۡتَكُمۡ: برایم بگویید.

۴۷- ﴿بَغۡتَةً: ناگهان یا در شب.

۴۷- ﴿جَهۡرَة: آشکار یا در روز.

۵۰- ﴿خَزَآئِنُ ٱللَّهِ: نعمت‌ها یا توانایی‌های او جل‌جلالُه.

۵۲- ﴿بِٱلۡغَدَوٰةِ وَٱلۡعَشِيِّ: اول و آخر روز، یعنی همیشه.

۵۳- ﴿فَتَنَّا: امتحان کردیم در حالی‌که از احوال آنها آگاه هستیم.

۵۴- ﴿كَتَبَ رَبُّكُمۡ: پروردگار شما از فضل و احسان خود لازم و حتمی گرانیده است،.

۵۴- ﴿بِجَهَٰلَةٖ: به سفاهت، هر نا فرمان بدکار جاهل است.

۵۷- ﴿يَقُصُّ ٱلۡحَقَّ: حق را روشن و آشکار بیان می‌کند.

۵۷- ﴿خَيۡرُ ٱلۡفَٰصِلِينَ: با حکمت پسندیده حق را از باطل جدا می‌کند.

۵۹- ﴿كِتَٰبٖ مُّبِينٖ: لوح محفوظ یا علم او تعالی.

۶۰- ﴿جَرَحۡتُم بِٱلنَّهَارِ: هر گناهی‌که در روز انجام داده‌اید.

۶۱- ﴿لَا يُفَرِّطُونَ: سستی وکوتاهی نمی‌کنند.

۶۳- ﴿تَضَرُّعٗا: زاری به پیشگاه خدا.

۶۳- ﴿خُفۡيَةٗ: حاجت خود را پوشیده و نهان می‌خواهید.

۶۵- ﴿يَلۡبِسَكُمۡ: شما را در جنگ‌های بزرگ مقابل هم قرار دهد.

۶۵- ﴿شِيَعٗا: گروهای متعدد با خواسته‌های مختلف.

۶۵- ﴿بَأۡسَ بَعۡضٍ: رنج و سختی دیگری را در میدان جنگ.

۶۵- ﴿نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ: آیات و دلایل را به روش‌های مختلف بیان می‌کنیم.

۶۶- ﴿بِوَكِيل: مراقب، کار شما را به من سپرده باشند تا شما را مجازات ‌کنم.

۶۸- ﴿يَخُوضُونَ: به باد استهزاء و طعنه می‌گیرند.

۷۰- ﴿غَرَّتۡهُمُ: آنها را فریفت و به طمع خام افکند.

۷۰- ﴿أَن تُبۡسَلَ نَفۡسُۢ: تا به دوزخ نیفتد یا گرفتار هلاکت نگردد.

۷۰- ﴿تَعۡدِلۡ كُلَّ عَدۡلٖ: هر فدیه‌ای بدهد.

۷۰- ﴿أُبۡسِلُواْ: در دوزخ انداخته شدند یا هلاک گردیدند.

۷۰- ﴿حَمِيمٖ: آب جوشان.

۷۱- ﴿ٱسۡتَهۡوَتۡهُ ٱلشَّيَٰطِينُ: شیاطین او را گمراه کرده و به ویرانه برده است.

۷۱- ﴿أُمِرۡنَا لِنُسۡلِمَ: برای ما دستور است که فرمانبردار باشیم و عبادت را خالصانه انجام دهیم.

۷۳- ﴿ٱلصُّورِ: شاخی‌که اسرافیل در آن می‌دمد.

۷۴- ﴿ازَرَ: لقب پدر ابراهیم ÷یا اسم عموی اوست.

۷۵- ﴿مَلَكُوت...: پادشاهی را، یا آیات یا عجایب...

۷۶- ﴿جَنَّ عَلَيۡهِ ٱلَّيۡلُ: تاریکی شب او را پوشانید.

۷۶- ﴿أَفَلَ: پنهان شد و به دامان افق غروب کرد.

۷۷- ﴿بَازِغٗا: که از کرانۀ آسمان طلوع کرد و روشنی خود را منتشر ساخت.

۷۹- ﴿فَطَرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ...: آسمانها را ایجاد کرده است...

۷۹- ﴿حَنِيفٗا: مایل به دین حق.

۸۰- ﴿حَآجَّهُۥ قَوۡمُهُ: قومش با او در یکتا پرستی دشمنی و ستیز کردند.

۸۱- ﴿سُلۡطَٰنٗا: دلیل روشن.

۸۲- ﴿لَمۡ يَلۡبِسُوٓاْ: مخلوط نکردند.

۸۲- ﴿بِظُلۡم: به شرک و کفر.

۸۷- ﴿وَٱجۡتَبَيۡنَٰهُمۡ: آنها را به نبوت برگزیدیم.

۸۸- ﴿لَحَبِطَ: به یقین باطل و ساقط می‌شد.

۸۹- ﴿وَٱلۡحُكۡمَ: قضاوت میان مردم به حق یا حکمت.

۹۰- ﴿ٱقۡتَدِهۡ: پیروی کن.

۹۱- ﴿مَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ: آنها خدا را نشناختند یا او را به بزرگی نستودند.

۹۱- ﴿قَرَاطِيسَ: صفحات پراکنده.

۹۱- ﴿قُلِ ٱللَّهُ: بگو: تورات را خدا فرستاده است.

۹۱- ﴿خَوۡضِهِمۡ: در باطل وکفر خود.

۹۲- ﴿مُبَارَك: قرآن دارای منافع و فواید بسیار است.

۹۲- ﴿أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ: مکه اهالی آنجا.

۹۲- ﴿مَنۡ حَوۡلَهَا: همه باشندگان روی زمین.

۹۳- ﴿غَمَرَٰتِ ٱلۡمَوۡتِ: سختی‌های مرگ.

۹۳- ﴿أَخۡرِجُوٓاْ أَنفُسَكُمُ: خود را از عذاب رها سازید.

۹۳- ﴿عَذَابَ ٱلۡهُونِ: عذاب حقارت و رسوایی.

۹۴- ﴿مَّا خَوَّلۡنَٰكُمۡ: آنچه از ناز و نعمت به شما بخشیده بودیم.

۹۴- ﴿تَّقَطَّعَ بَيۡنَكُمۡ: پیوند بین شما قطع شد.

۹۵- ﴿فَالِقُ ٱلۡحَبِّ: دانه را می‌شکافد و از آن گیاه می‌رویاند یا خالق دانه است.

۹۵- ﴿فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ: چگونه از عبادت خدا سرپیچی می‌کنید؟

۹۶- ﴿فَالِقُ ٱلۡإِصۡبَاحِ: جدا کنندۀ تاریکی صبح از روشنایی روز یا خالق صبح.

۹۶- ﴿ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ حُسۡبَانٗا: آفتاب و ماه هرکدام در فلک خود به حساب معین در گردشند، به مصالح مردم.

۹۸- ﴿فَمُسۡتَقَرّ: محل استقرار در پشت پدر و گفته شده در رحم و مانند آن.

۹۸- ﴿مُسۡتَوۡدَعٞۗ: در رَحْم و مانند آن به ودیعت گذاشته می‌شود.

۹۹- ﴿خَضِرٗا: تروتازه.

۹۹- ﴿حَبّٗا مُّتَرَاكِبٗا: دانه‌های متراکم مانند خوشه گندم و مانند آن.

۹۹- ﴿طَلۡعِهَا: میوه درخت خرما که اول می‌رسد.

۹۹- ﴿قِنۡوَان: شاخه‌ها و خوشه‌های خرما مانند خوشه انگور.

۹۹- ﴿دَانِيَة: آویزان یا در دسترس میل کننده.

۹۹- ﴿يَنۡعِهِ: به حالت پخته و رسیده.

۱۰۲- ﴿وَكِيلٞ: مراقب و سرپرست.

۱۰۳- ﴿لَّا تُدۡرِكُهُ ٱلۡأَبۡصَٰرُ: دیده و بصیرت نمی‌توانند او را کامل درک کنند.

۱۰۴- ﴿بَصَآئِرُ: آیات و دلایلی‌که به حق هدایت می‌کنند.

۱۰۴- ﴿بِحَفِيظٖ: مراقب که حساب اعمال شما را بگیرم و پاداش بدهم.

۱۰۵- ﴿نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ: آیات خود را به روش‌های مختلف بیان می‌کنیم.

۱۰۵- ﴿دَرَسۡتَ: درس خواندی و از اهل کتاب آموختی.

۱۰۸- ﴿عَدۡوَۢا: از روی تجاوز و ستم.

۱۰۹- ﴿جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ: سوگندهای سخت و مؤکدشان.

۱۱۰- ﴿نَذَرُهُمۡ: آنها را به حال خودشان رها می‌کنیم.

۱۱۰- ﴿طُغۡيَٰنِهِمۡ: سرکشی‌هاشان.

۱۱۰- ﴿يَعۡمَهُون: راه راست را ‌نیابند یا سرگردان ‌شوند.

۱۱۱- ﴿حَشَرۡنَا: جمع می‌کردیم.

۱۱۱- ﴿قُبُلٗا: رویاروی یا گروه گروه.

۱۱۲- ﴿زُخۡرُفَ ٱلۡقَوۡلِ: سخنان بیهوده و به ظاهر آراسته.

۱۱۲- ﴿غُرُورٗا: برای فریب.

۱۱۳- ﴿لِتَصۡغَىٰٓ: تا به این سخنان مزخرف متمایل شود.

۱۱۳- ﴿لِيَقۡتَرِفُواْ: تا کارهای زشت را انجام دهند.

۱۱۴- ﴿ٱلۡمُمۡتَرِينَ: شک کنندگان زیرا اهل کتاب بخوبی می‌دانند که این کتاب را آفریدگار فرستاده است.

۱۱۵- ﴿كَلِمَتُ رَبِّكَ: کلام خدا، قرآن.

۱۱۵- ﴿صِدۡقٗا وَعَدۡلٗا: در راستی وعدالت به وعده‌ها واحکام خدا.

۱۱۶- ﴿يَخۡرُصُونَ: چیزهایی را به دروغ به خدا نسبت می‌دهند.

۱۲۰- ﴿ذَرُواْ: ترک کنید.

۱۲۰- ﴿يَقۡتَرِفُونَ: مرتکب گناه می‌شدند، هر گناهی‌که باشد.

۱۲۱- ﴿َإِنَّهُۥ لَفِسۡقٞ: به یقین خوردن آن گناه است.

۱۲۴- ﴿صَغَارٌ: ذلت شدید و خواری.

۱۲۵- ﴿حَرَجٗا: در نهایت تنگی.

۱۲۵- ﴿يَصَّعَّدُ فِي ٱلسَّمَآءِ: میل دارد به آسمان بالا رود اما نمی‌تواند.

۱۲۵- ﴿ٱلرِّجۡسَ: عذاب یا خواری.

۱۲۸- ﴿ٱسۡتَكۡثَرۡتُم مِّنَ ٱلۡإِنسِ: بسیاری از انسان‌ها را گمراه کرده‌اید.

۱۲۸- ﴿ٱلنَّارُ مَثۡوَىٰكُمۡ: دوزخ جای شماست.

۱۳۰- ﴿غَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ: زندگی دنیا با همه بیهودگی‌هایش آنها را فریفته بود.

۱۳۴- ﴿بِمُعۡجِزِين: از عذاب خدا نمی‌توانید فرار کنید.

۱۳۵- ﴿مَكَانَتِكُمۡ: نهایت توان و استطاعت خود.

۱۳۶- ﴿ذَرَأ: آفریده است. ﴿ٱلۡحَرۡثِ: زراعت.

۱۳۶- ﴿ٱلۡأَنۡعَٰمِ: شتر، گاو،گوسفند و بز.

۱۳۷- ﴿قَتۡلَ أَوۡلَٰدِهِمۡ: زنده به گور کردن دخترانشان را.

۱۳۷- ﴿لِيُرۡدُوهُمۡ: تا آنها را تباه نمایند، با گمراه ساختن.

۱۳۷- ﴿لِيَلۡبِسُواْ عَلَيۡهِمۡ: تا بر آنها مشتبه سازند و با خرافات در آمیزند.

۱۳۷- ﴿يَفۡتَرُونَ: به دروغ می‌بافند.

۱۳۸- ﴿حَرۡثٌ: زراعت.

۱۳۸- ﴿حِجۡرٞ: حرام و ممنوع است.

۱۳۸- ﴿حُرِّمَتۡ ظُهُورُهَا: حیواناتی هستند که بار نهادن و سوار شدن بر آنها حرام است.

۱۳۹- ﴿وَصۡفَهُمۡ: دروغ‌بافی آنها را نسبت به خدا.

۱۴۱- ﴿مَّعۡرُوشَٰتٖ: داربست‌دار مثل تاک انگور و مانند آن.

۱۴۱- ﴿غَيۡرَ مَعۡرُوشَٰتٖ: درختان راست که ضرورت به داربست ‌ندارند مانند درخت خرما.

۱۴۱- ﴿مُخۡتَلِفًا أُكُلُهُۥ: میوه‌های آن در صورت و کیفیت مختلفند.

۱۴۲- ﴿حَمُولَةٗ: بار برنده مثل شتر.

۱۴۲- ﴿فَرۡشٗاۚ: حیوانی‌که برای ذبح بر زمین افکنند.

۱۴۲- ﴿خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِ: راه‌های شیطان، حلال را حرام شمردان و بالعکس.

۱۴۴- ﴿وَصَّىٰكُمُ ٱللَّهُ بِهَٰذَا: خدا شما را به این تحریم دستور داد.

۱۴۵- ﴿طَاعِمٖ يَطۡعَمُهُۥٓ: خورنده هر کس باشد.

۱۴۵- ﴿مَّسۡفُوحًا: جاری، ریخته.

۱۴۵- ﴿رِجۡسٌ: پلید یا نجس و حرام.

۱۴۵- ﴿أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِ: هنگام ذبح آن نام غیر خدا ذکر شود.

۱۴۵- ﴿ٱضۡطُرَّ: نیازمندی مجبورش ساخته تا چیزهای حرام را بخورد.

۱۴۵- ﴿غَيۡرَ بَاغٖ: برای کسب لذت این محرمات را نخواهد یا همواره این حالت را اختیار نکند.

۱۴۵- ﴿لَا عَادٖ: از مقدار سدرمق تجاوز نکند.

۱۴۶- ﴿ذِي ظُفُرٖ: حیوان پنجه دار، چهارپا باشد یا پرنده.

۱۴۶- ﴿شُحُومَهُمَآ: چربی شکمبه و گرده‌ها را.

۱۴۶-﴿مَا حَمَلَتۡ ظُهُورُهُمَآ: چربی پشت این‌ها حلال است.

۱۴۶- ﴿ٱلۡحَوَايَآ: چربی روده‌ها.

۱۴۶- ﴿مَا ٱخۡتَلَطَ بِعَظۡمٖ: دنبه گوسفند حلال است.

۱۴۷- ﴿لَا يُرَدُّ بَأۡسُهُۥ: عذاب او تعالی دفع نمی‌شود.

۱۴۸- ﴿تَخۡرُصُونَ: سخنان دروغ را به خدا نسبت می‌دهید.

۱۴۹- ﴿ٱلۡحُجَّةُ ٱلۡبَٰلِغَةُ: دلیل رسا با فرستادن پیامبران و کتابهای آسمانی.

۱۵۰- ﴿هَلُمَّ شُهَدَآءَكُمُ: شاهدهای خود را بیاورید، مدارک‌تان را بدهید.

۱۵۰- ﴿بِرَبِّهِمۡ يَعۡدِلُونَ: دیگری را در طاعات و عبادات به خدا برابر می‌کنند.

۱۵۱- ﴿أَتۡل...: قراﺋت می‌کنم...

۱۵۱- ﴿إِمۡلَٰقٖ: فقر.

۱۵۱- ﴿ٱلۡفَوَٰحِشَ: گناهان کبیره مانند زنا و امثال آن.

۱۵۱- ﴿وَصَّىٰكُم بِهِۦ: خدا آن ر ا به شما دستور داده و واجب گردانیده است.

۱۵۲- ﴿يَبۡلُغَ أَشُدَّهُ: به کمال قوت و رشد خود برسد.

۱۵۲- ﴿بِٱلۡقِسۡطِ: به عدالت بدون زیادت و نقصان.

۱۵۲- ﴿وُسۡعَهَا: به اندازه توانش.

۱۵۳- ﴿صِرَٰطِي مُسۡتَقِيمٗا: هیچ کجی در دین و راه من نیست.

۱۵۷- ﴿صَدَفَ عَنۡهَا: از آن اعراض کند یا مردم را از آن روگردان سازد.

۱۵۸- ﴿يَأۡتِيَ رَبُّكَ: پروردگارت بیاید، آمدنی‌که سزاوار جلالت اوست.

۱۵۹- ﴿كَانُواْ شِيَعٗا: از گمراهی گروه‌ گروه و حزب حزب شدند.

۱۶۱- ﴿دِينٗا قِيَمٗا: دین ثابت، برپادارنده امور دنیا و آخرت.

۱۶۱- ﴿حَنِيفٗا: از باطل رو گردان و مایل به حق.

۱۶۲- ﴿نُسُكِي: همه عباداتم.

۱۶۴- ﴿إِلَّا عَلَيۡهَا: مگر این‌که عذاب آن گناه بر دوش خود اوست.

۱۶۴- ﴿لَا تَزِرُ وَازِرَةٞ...: هیچ گناه‌کاری بر نمی‌دارد...

۱۶۵- ﴿خَلَٰٓئِفَ ٱلۡأَرۡضِ: برخی از شما در روی زمین جانشین دیگری می‌شود.

۱۶۵- ﴿لِّيَبۡلُوَكُمۡ: تا شما را بیازماید در حالی‌که از تمام امور شما آگاه است.