تفسیر و بیان کلمات قرآن

فهرست کتاب

سورۀ نحل

سورۀ نحل

۲- ﴿بِٱلرُّوحِ: به وحی از جمله قرآن.

۴- ﴿نُّطۡفَةٖ: آب حقیر.

۴- ﴿هُوَ خَصِيمٞ: او حق ستیز است.

۵- ﴿ٱلۡأَنۡعَٰم: شتر، گاو، گوسفند و بز.

۵- ﴿فِيهَا دِفۡءٞ: هنگام سردی خود را به وسیله آن گرم نگاه می‌دارید.

۶- ﴿فِيهَا جَمَالٌ: در آنها تجمل، زینت و وجاهت است.

۶- ﴿حِينَ تُرِيحُونَ: هنگام غروب آنها را به جای شب‌شان می‌آورید.

۶- ﴿حِينَ تَسۡرَحُونَ: بامداد که آنها را به چرا می‌برید.

۷- ﴿تَحۡمِلُ أَثۡقَالَكُمۡ: کالای گران بار شما را برمی‌دارند.

۷- ﴿بِشِقِّ ٱلۡأَنفُسِ: با رنج و مشقت خود.

۹- ﴿قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ: بیان راه راست و هموار.

۹- ﴿مِنۡهَا جَآئِرٞ: برخی از راه‌ها کج هستند.

۱۰- ﴿فِيهِ تُسِيمُونَ: چهار پایان خود را در آن می‌چرانید.

۱۳- ﴿مَا ذَرَأَ لَكُمۡ: آنچه برای منافع شما خلق‌کرده است.

۱۴- ﴿تَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ: از بحر خصوصاً از اقیانوس برون آورید.

۱۴- ﴿مَوَاخِرَ فِيهِ: در دریا روان هستند و آب را به شدت می‌شکافند.

۱۵- ﴿رَوَٰسِيَ: کوه‌های پابرجا.

۱۵- ﴿أَن تَمِيدَ بِكُمۡ: تا شما را نلرزاند و پریشان نکند.

۱۶- ﴿عَلَٰمَٰت: نشانه‌های سر راه که با آنها راه خود را پیدا می‌کنید.

۱۸- ﴿لَا تُحۡصُوهَآ: توان شمردن آن را ندارید که بی‌پایان است.

۲۳- ﴿لَا جَرَمَ: ثابت است یا ناچار یا در حقیقت.

۲۴- ﴿أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ: چیزهای باطل‌که به کتب آنها نوشته است.

۲۵- ﴿أَوۡزَارَهُم: گناهان خود را.

۲۶- ﴿ٱلۡقَوَاعِد: ستونها و پایه‌‌ها یا بنیاد.

۲۷- ﴿يُخۡزِيهِمۡ: آنها را با شکنجه و عذاب خوار و ذلیل می‌کند.

۲۷- ﴿تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡ: درباره آنها با پیامبران دشمنی و ستیز می‌کردید.

۲۷- ﴿ٱلۡخِزۡيَ: ذلت و رسوایی.

۲۷- ﴿ٱلسُّوٓءَ: عذاب.

۲۸- ﴿فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ: گردن نهادند و اظهار فروتنی کردند.

۲۹- ﴿مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ: مسکن و جای متکبران.

۳۲- ﴿طَيِّبِينَ: از پلیدی شرک و عصیان پاکند.

۳۴- ﴿حَاقَ بِهِم: آنها را احاطه‌کرد یا بر آنها فرود آمد.

۳۶- ﴿ٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ: از پرستش معبودهای باطل و تمام آنهایی‌که به ‌گمراهی دعوت می‌کنند اجتناب کنید.

۳۶- ﴿حَقَّتۡ: واجب و حتمی شد.

۳۸- ﴿جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ: با قسم‌های غلیظ و مؤکد کوشیدند.

۴۱- ﴿لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ: بدون شک آنها را جای می‌دهیم.

۴۱- ﴿حَسَنَةٗ: خانه، جای آرامش یا بخششی نیکو.

۴۴- ﴿بِٱلۡبَيِّنَٰتِ: آنها را با معجزه‌ها فرستادیم.

۴۴- ﴿ٱلزُّبُرِ: کتاب‌های آسمانی‌که بیانگر قوانین الهی هستند.

۴۵- ﴿يَخۡسِفَ: فرو ‌برد.

۴۶- ﴿تَقَلُّبِهِمۡ: سفرها وتجارت‌های آنها.

۴۶- ﴿بِمُعۡجِزِينَ: از عذاب خدا نمی‌‌توانند فرار کنند.

۴۷- ﴿تَخَوُّفٖ: ازترس عذاب یا کم شدن تدریجی اشخاص و اموال شان.

۴۸- ﴿مِن شَيۡءٖ: هر جسم استاده و دارای سایه.

۴۸- ﴿يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ: سایه‌های آن از جانبی به جانب دیگر حرکت می‌کند.

۴۸- ﴿سُجَّدٗا لِّلَّهِ: فرمانبردار او تعالی.

۴۸- ﴿هُمۡ دَٰخِرُونَ: سایه‌ها نیز مانند صاحبان خود مطیع هستند.

۵۲- ﴿لَهُ ٱلدِّينُ: تنها از خدای یگانه طاعت لازم است.

۵۲- ﴿وَاصِبًا: دایم، واجب یا خالص.

۵۳- ﴿تَجۡ‍َٔرُونَ: به زاری و ناله از او کمک می‌خواهید.

۵۶- ﴿تَفۡتَرُونَ: آن را به دروغ به خدا نسبت می‌دادید.

۵۸- ﴿هُوَ كَظِيمٞ: اعماق جانش پر از خشم و اندوه می‌شود.

۵۹- ﴿يَتَوَٰرَى: پنهان می‌شود.

۵۹- ﴿هُونٍ: خواری.

۵۹- ﴿يَدُسُّهُ: زنده‌ در گورش ‌کند.

۶۰- ﴿مَثَلُ ٱلسَّوۡءِ: صفت بد ، کفر و جهالت.

۶۲- ﴿لَا جَرَمَ: حق و راست است یا ناچار.

۶۲- ﴿مُّفۡرَطُونَ: پیشاپیش به دوزخ فرستاده می‌شوند.

۶۶- ﴿لَعِبۡرَةٗ: پند بزرگ و نشانه قدرت ماست.

۶۶- ﴿فَرۡث: سرگین شکمبه.

۶۷- ﴿سَكَرٗا: شراب را، سپس به مدینه تحریم شد.

۶۸- ﴿أَوۡحَىٰ رَبُّكَ: پروردگارت وحی کرد، وحی در اینجا به معنی الهام و راه‌نمایی یا تسخیر است.

۶۸- ﴿بُيُوتٗا: خانه‌ها، زنبور عسل آن را برای تهیه عسل می‌سازد.

۶۸- ﴿يَعۡرِشُون: کندوهایی‌‌‌که برای زنبور عسل می‌سازند.

۶۹- ﴿ذُلُلٗا: رام و آسان برای تو.

۷۰- ﴿أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ: بدترین و زبون‌ترین دوره عمر، بسیار پیر و خرف شدن.

۷۱- ﴿فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌ: تا آنها و بردگانشان در رزق مساوی باشند؟ نه.

۷۲- ﴿حَفَدَةٗ: خدمتگارها و همکارها یا نبیرگان.

۷۶- ﴿أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ: یکی از آن دو گنگ مادرزاد.

۷۶- ﴿هُوَ كَلّ: او نان خور اضافی و سربار است.

۷۷- ﴿كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ: مانند یک نگاه پنهانی.

۸۰- ﴿تَسۡتَخِفُّونَهَا: آنها را سبکبار می‌یابید.

۸۰- ﴿يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ: وقت سفر خود.

۸۰- ﴿أَثَٰثٗا: اثاث خانه‌های شما مثل فرش.

۸۰- ﴿مَتَٰعًا: اسباب که در زندگی و تجارت از آن بهر می‌گیرید.

۸۱- ﴿ظِلَٰلٗا: چیز‌های‌که از سایه آنها استفاده می‌کنید مانند درختها.

۸۱- ﴿أَكۡنَٰنٗا: مغاره‌ها که در آن پناه می‌برید.

۸۱- ﴿سَرَٰبِيل: لباس‌ها یا جوشن‌ها.

۸۱- ﴿تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡ: در جنگ‌ها شما را از شمشیر و نیزه نگه می‌دارد.

۸۴﴿لَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ: از آنها خواسته نمی‌شود که هم اکنون پروردگار خود را خوشنود سازند.

۸۵- ﴿لَا هُمۡ يُنظَرُونَ: مهلت داده نمی‌شوند و عذابشان به تأخیر نمی‌افتد.

۸۷- ﴿ٱلسَّلَمَ: گردن نهادن به حکم او تعالی.

۹۰- ﴿يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ: خدا در امور اعتقادی، عملی و اخلاقی به اعتدال و میانه‌روی دستور می‌دهد. ﴿َٱلۡإِحۡسَٰنِ: کار درست یا نفع رساندن به مردم. ﴿ٱلۡفَحۡشَآءِ: گناهان بسیار زشت.

۹۰- ﴿ٱلۡبَغۡيِ: سرکشی و ظلم بر مردم.

۹۱- ﴿كَفِيلًا: شاهد، مراقب و ضامن.

۹۲- ﴿قُوَّةٍ: محکم تابیدن.

۹۲- ﴿أَنكَٰثٗا: تاب ریسمان را گشودن.

۹۲- ﴿دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ: در میان خود وسیله فساد، خیانت و فریب.

۹۲- ﴿أَن تَكُونَ أُمَّةٌ: تا گروهی باشد.

۹۲- ﴿هِيَ أَرۡبَىٰ: بسیارتر، قویتر و ثروتمندتر.

۹۲- ﴿يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِ: خدا شما را به این وسیله می‌آزماید که آیا به عهد خویش وفا می‌کنید.

۹۴- ﴿فَتَزِلَّ قَدَمُۢ: پای‌تان از راه روشن اسلام می‌لغزد.

۹۶- ﴿يَنفَد: نیست و نابود می‌شود.

۹۸- ﴿فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ: به لطف خدا پناه ببر.

۹۹- ﴿سُلۡطَٰنٌ: تسلط و قدرت.

۱۰۰- ﴿يَتَوَلَّوۡنَهُ: او را دوست و فرمانروا انتخاب می‌کنند.

۱۰۲- ﴿رُوحُ ٱلۡقُدُسِ: روح پاکیزه، جبریل.

۱۰۳- ﴿يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ: به آن نسبت می‌دهند که پیامبر را آموزش می‌دهد.

۱۰۷- ﴿ٱسۡتَحَبُّوا: برتر دانستند و برگزیدند.

۱۰۸- ﴿طَبَع: مهر نهاده است.

۱۰۹- ﴿لَا جَرَمَ: ثابت است یا ناچار یا در حقیقت.

۱۱۰- ﴿لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ: یار و یاور مهاجرین است.

۱۱۰- ﴿فُتِنُواْ: بخاطر اسلام گرفتار رنج و عذاب شدند.

۱۱۲- ﴿رَغَدٗا: پاکیزه، فراوان یا گوارا و بی‌زحمت.

۱۱۵- ﴿ٱلدَّمَ: خون جاری.

۱۱۵- ﴿لَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ: تمام اجزای بدن خوک.

۱۱۵- ﴿أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ: هنگام سربریدن آن اسم غیر خدا ذکر شود.

۱۱۵- ﴿ٱضۡطُرّ: نیازمندی مجبورش ساخته تا چیزهای حرام را بخورد.

۱۱۵- ﴿غَيۡرَ بَاغٖ: برای کسب لذت محرمات را نخورد یا همیشه این حالت را اختیار نکند.

۱۱۵- ﴿لَا عَادٖ: از سدرمق تجاوز نکند.

۱۲۰- ﴿كَانَ أُمَّةٗ: ابراهیم ÷معلم خوبی‌ها یا یگانه مؤمن بود.

۱۲۰- ﴿قَانِتٗا لِّلَّهِ: فرمانبردار اوتعالی.

۱۲۰- ﴿حَنِيفٗا: از باطل رو گردان و مایل به دین حق بود.

۱۲۱- ﴿ٱجۡتَبَىٰهُ: او را به نبوت برگزید.

۱۲۳- ﴿مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ: شریعت او که یکتا پرستی است.

۱۲۴- ﴿جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ: تعظیم شنبه و فراغت برای عبادت در آن روز فرض شد.

۱۲۷- ﴿ضَيۡق: دلتنگ.