تفسیر و بیان کلمات قرآن

فهرست کتاب

سورۀ هود

سورۀ هود

۱- ﴿أُحۡكِمَتۡ ءَايَٰتُهُ: آیات آن خیلی محکم، استوار و منظم است.

۱- ﴿فُصِّلَتۡ: از روی حکمت [در زمان‌های مختلف به حسب وقایع و مصالح] بخش ‌بخش نازل کرده شد.

۵- ﴿يَثۡنُونَ صُدُورَهُمۡ: کفر و دشمنی با مسلمان‌ها را در سینه‌های خود نهان می‌کنند.

۵- ﴿لِيَسۡتَخۡفُواْ مِنۡهُ: تا از او تعالی پنهان بمانند، این کار را از نادانی می‌کنند.

۵- ﴿يَسۡتَغۡشُونَ ثِيَابَهُمۡ: برای این که بهتر مخفی باشند خود را در جامه‌هاشان پنهان می‌کردند.

۶- ﴿يَعۡلَمُ مُسۡتَقَرَّهَا: محل استقرار آنها را در صلب یا رَحم و مانند آنها می‌داند.

﴿مُسۡتَوۡدَعَهَا: آرام‌گاه او را در رحم و مانند آن یا در صلب پدر.

۷- ﴿لِيَبۡلُوَكُمۡ: تا شما را امتحان کند در حالی‌که از امور تان آگاه است.

۷- ﴿أَحۡسَنُ عَمَلٗا: فرمانبرتر از او تعالی و پرهیزگارتر.

۸- ﴿أُمَّةٖ مَّعۡدُودَةٖ: چند روزی.

۸- ﴿حَاقَ بِهِم: بر آنها فرود ‌آید یا احاطه‌شان ‌کند.

۹- ﴿إِنَّهُۥ لَيَ‍ُٔوسٞ: همانا او سخت مأیوس و نومید است.

۹- ﴿كَفُورٞ: به نعمت‌های خدا بسیار ناسپاس است.

۱۰- ﴿ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُ: حادثه ناگواری به او رسیده.

۱۰- ﴿إِنَّهُۥ لَفَرِحٞ: همانا او هنگام رسیدن نعمت بدمست و به آن فریفته است.

۱۰- ﴿فَخُورٌ: به نعمتی‌که دارد به دیگران فخر می‌کند.

۱۲- ﴿وَكِيل: نگهدار آن است.

۱۵- ﴿لَا يُبۡخَسُونَ: از اجرشان کاسته نمی‌شود.

۱۶- ﴿حَبِط: در آخرت باطل گشت.

۱۷- ﴿بَيِّنَةٖ: یقین و دلیل قاطع، قرآن‌ کریم.

۱۷- ﴿شَاهِد: اعجاز نظم قرآن گواه نزول آن است.

۱۷- ﴿فِي مِرۡيَةٖ مِّنۡهُ: تردیدی در نزول قرآن.

۱۸- ﴿ٱلۡأَشۡهَٰدُ: فرشتگان، پیامبران و اعضای بدن.

۱۹- ﴿يَبۡغُونَهَا عِوَجٗا: می‌خواهند این راه کج باشد.

۲۰- ﴿مُعۡجِزِينَ: از عذاب خدا نمی‌توانید فرار کنید.

۲۲- ﴿لَا جَرَمَ: ثابت است یا ناگزیر یا در حقیقت.

۲۳- ﴿أَخۡبَتُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ: به نوید او تعالی اطمینان یا فروتنی کردند.

۲۷- ﴿ٱلۡمَلَأُ: سران و بزرگان.

۲۷- ﴿بَادِيَ ٱلرَّأۡيِ: ظاهر کار را می‌بینند و در آن دقت و اندیشه نمی‌کنند.

۲۸- ﴿أَرَءَيۡتُم: به من بگویید.

۲۸- ﴿فَعُمِّيَتۡ عَلَيۡكُم: و بر شما پوشیده شد.

۳۱- ﴿خَزَآئِنُ ٱللَّهِ: خزانه‌های رزق و مال خدا.

۳۱- ﴿تَزۡدَرِيٓ أَعۡيُنُكُمۡ: به چشم شما حقیر و بی‌ارزشند.

۳۳- ﴿أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ: از عذاب خدا نمی‌توانید فرار کنید.

۳۴- ﴿أَن يُغۡوِيَكُمۡ: که شما را گمراه سازد.

۳۵- ﴿فَعَلَيَّ إِجۡرَامِي: پس عذاب گناه من به عهده‌ خود من است.

۳۶- ﴿فَلَا تَبۡتَئِسۡ: پس غمگین مباش.

۳۷- ﴿بِأَعۡيُنِنَا: در حفظ و حمایت کامل ما.

۳۹- ﴿يُخۡزِيهِ: خوار و ذلیلش خواهد کرد.

۳۹- ﴿يَحِلُّ عَلَيۡهِ: بر او واجب می‌شود و می‌رسد.

۴۰- ﴿فَارَ ٱلتَّنُّورُ: آب از تنور نان پزی به شدت فوران کرد.

۴۱- ﴿مَجۡرٜىٰهَا: وقت حرکت آن.

۴۱- ﴿مُرۡسَىٰهَآ: هنگام توقف آن.

۴۳- ﴿سَ‍َٔاوِي: به زودی پناه می‌برم.

۴۳- ﴿لَا عَاصِمَ: هیچ مانع و نگاه‌دارنده‌ای نیست.

۴۴- ﴿أَقۡلِعِي: باران را بس کن.

۴۴- ﴿غِيضَ ٱلۡمَآءُ: آب کم شد و در زمین رفت.

۴۴- ﴿وَٱسۡتَوَتۡ عَلَى ٱلۡجُودِيِّ: بر کوه جودی نزدیک موصل قرار گرفت.

۴۴- ﴿بُعۡدٗا: نابود و دور باد.

۴۸- ﴿بَرَكَٰت: خیر و برکت همیشگی.

۵۱- ﴿فَطَرَنِيٓ: مرا آفریده و هستی داده است.

۵۲- ﴿ٱلسَّمَآءَ: باران را.

۵۲- ﴿مِّدۡرَارٗا: فراوان پی‌درپی بدون ضرر.

۵۴- ﴿ٱعۡتَرَىٰكَ: به تو رسانده است.

۵۴- ﴿بِسُوٓء: جنون و دیوانگی.

۵۵- ﴿فَكِيدُونِي: پس به ضرر من دست به حیله بزنید.

۵۵- ﴿لَا تُنظِرُونِ: مهلتم ندهید.

۵۶- ﴿ءَاخِذُۢ بِنَاصِيَتِهَآ: خدا مالک اوست و بر او قدرت دارد.

۵۷- ﴿حَفِيظٞ: مراقب و شاهد است.

۵۸- ﴿غَلِيظ: بسیار سخت.

۵۹- ﴿جَبَّارٍ: خود بین و متکبر.

۵۹- ﴿عَنِيد: سرکش، حق ستیز.

۶۰- ﴿بُعۡدٗا لِّعَادٖ: عاد نابود و از خیر دور باد.

۶۱- ﴿وَٱسۡتَعۡمَرَكُمۡ فِيهَا: عمران زمین را به اختیار شما گذاشت و شما را در آن ساکن ساخت.

۶۲- ﴿مُرِيب: تشویش و اضطراب آور.

۶۳- ﴿أَرَءَيۡتُمۡ: به من بگویید.

۶۳- ﴿بَيِّنَةٖ: یقین، بیان روشن و بصیرت.

۶۳- ﴿تَخۡسِيرٖ: ضرر، اگر از او نافرمانی کنم.

۶۴- ﴿ءَايَةٗ: معجزه‌ای‌که دلیل صدق نبوتم است.

۶۷- ﴿ٱلصَّيۡحَةُ: صدای کشنده از آسمان.

۶۷- ﴿جَٰثِمِينَ: خشک، بی‌حرکت و بی‌جان.

۶۸- ﴿لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآ: از مدت‌ها، به خوشی و عشرت در اینجا بسر نبرده‌اند.

۶۸- ﴿بُعۡدٗا لِّثَمُودَ: ثمود از رحمت حق دور و نابود باد.

۶۹- ﴿بِعِجۡلٍ حَنِيذٖ: گوساله بریان با سنگ‌های گداخته.

۷۰- ﴿نَكِرَهُمۡ: آنها را نپسندید و از رفتارشان بدش آمد.

۷۰- ﴿أَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ: در قلب خود از آنها احساس ترس کرد.

۷۲- ﴿يَٰوَيۡلَتَىٰٓ: کلمه تعجب است.

۷۳- ﴿مَّجِيدٞ: دارای خیر و احسان زیاد.

۷۴- ﴿ٱلرَّوۡعُ: خوف و ترس.

۷۵- ﴿لَحَلِيمٌ: همانا بردبار است، شتاب نمی‌کند.

۷۵- ﴿أَوَّٰهٞ: پرسوز و آه از ترس خدا.

۷۵- ﴿مُّنِيبٞ: به خدای سبحان رجوع می‌کرد.

۷۷- ﴿سِيٓءَ بِهِمۡ: از آمدن آنها خوشحال نشد چون بخاطر آنها از بدکاران قوم خود ترسید.

۷۷- ﴿ضَاقَ بِهِمۡ ذَرۡعٗا: بخاطرآنها دلتنگ شد که توانش ضعیف بود و برای نجات آنها چاره نداشت.

۷۷- ﴿يَوۡمٌ عَصِيب: بدی و مصیت امروز سخت‌تر است.

۷۸- ﴿يُهۡرَعُونَ إِلَيۡهِ: به‌سوی او می‌شتافتند، گویی مجبورشان ساخته‌اند.

۷۸- ﴿لَا تُخۡزُونِ: رسوا و اهانتم نکنید.

۷۹- ﴿مِنۡ حَقّٖ: هیچ ضرورتی.

۸۰- ﴿ءَاوِيٓ إِلَىٰ رُكۡنٖ: به قدرتمندی می‌پیوستم و به کمک او بر شما چیره می‌شدم.

۸۱- ﴿بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ: قسمتی از شب یا آخر آن.

۸۲- ﴿سِجِّيلٖ: گل پخته شده با آتش مانند سفال.

۸۲- ﴿مَّنضُودٖ: پی‌درپی یا انبوه و آماده برای عذاب.

۸۳- ﴿مُّسَوَّمَةً: نشانی شده برای عذاب.

۸۴- ﴿أَرَىٰكُم بِخَيۡرٖ: شما را در نعمت و آسایشی می‌بینم که از کم فروشی بی‌نیازتان می‌کند.

۸۴- ﴿يَوۡمٖ مُّحِيطٖ: روز هلاکت‌آور.

۸۵- ﴿بِٱلۡقِسۡطِ: به عدالت بدون زیادت و نقصان.

۸۵- ﴿لَا تَبۡخَسُوا: کم نکنید.

۸۵- ﴿لَا تَعۡثَوۡاْ: فساد را به حد کمال نرسانید.

۸۶- ﴿بَقِيَّتُ ٱللَّهِ: حلالی‌که خدا برای شما باقی گذاشته است.

۸۶- ﴿بِحَفِيظٖ: مراقب که شما را به سبب اعمالتان جزا بدهم.

۸۸- ﴿أَرَءَيۡتُمۡ: به من خبر دهید.

۸۸- ﴿بَيِّنَةٖ: هدایت و بصیرت.

۸۹- ﴿لَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ: شما را وادار نسازد.

۹۱- ﴿رَهۡطُكَ: گروه و قبیله‌ات.

۹۲- ﴿وَرَآءَكُمۡ ظِهۡرِيًّا: پشت سرخود فراموش شده و بی‌ارزش.

۹۳- ﴿مَكَانَتِكُمۡ: آخرین توان خود.

۹۳- ﴿وَٱرۡتَقِبُوٓا: منتظر عاقبت و نتیجه باشید.

۹۴- ﴿ٱلصَّيۡحَةُ: صدای تکان دهنده و کشنده از آسمان.

۹۴- ﴿جَٰثِمِينَ: خشک بی‌حرکت و بی‌جان.

۹۵- ﴿لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآ: از مدتها، در این سرزمین به خوشی سکونت نداشته‌اند.

۹۵- ﴿بُعۡدٗا لِّمَدۡيَنَ: قوم مدین از رحمت حق دور و نابود باد.

۹۵- ﴿بَعِدَتۡ ثَمُودُ: پیش از این ثمود نابود شد.

۹۶- ﴿سُلۡطَٰنٖ مُّبِينٍ: دلیلی روشن بر صدق رسالتش.

۹۸- ﴿يَقۡدُمُ قَوۡمَهُ: فرعون پیشاپیش قوم خود خواهد بود.

۹۸- ﴿فَأَوۡرَدَهُمُ ٱلنَّارَ: پس آنها را در دوزخ داخل می‌کند چون همه از وحدانیت خدا منکر بودند.

۹۸- ﴿ٱلۡوِرۡدُ ٱلۡمَوۡرُودُ: دوزخ وکسانی‌که در آن داخل می‌شوند.

۹۹- ﴿ٱلرِّفۡدُ ٱلۡمَرۡفُودُ: عطیه‌ای‌که به آنها داده شده است، لعنت.

۱۰۰- ﴿حَصِيد: نشانش از میان رفته مانند کشت درو شده.

۱۰۱- ﴿غَيۡرَ تَتۡبِيبٖ: بجز زیان و نابودی.

۱۰۶- ﴿زَفِيرٞ: به شدت بیرون آوردن هوا از سینه.

۱۰۶- ﴿شَهِيقٌ: برگشتن نفس به سینه.

۱۰۸- ﴿غَيۡرَ مَجۡذُوذٖ: بی‌پایان.

۱۱۰- ﴿مُرِيبٖ: شک و اضطراب آور.

۱۱۲- ﴿لَا تَطۡغَوۡا: از حدی‌که خدا برای شما تعیین کرده، تجاوز نکنید.

۱۱۳- ﴿لَا تَرۡكَنُوٓاْ: دل‌های شما به محبت آنان میل نکند.

۱۱۴- ﴿زُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ: ساعاتی از شب نزدیک روز.

۱۱۴- ﴿ذِكۡرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ: پندی است برای پند پذیران.

۱۱۶- ﴿ٱلۡقُرُون: ملتها.

۱۱۶- ﴿أُوْلُواْ بَقِيَّةٖ: صاحبان عقل و خیر.

۱۱۶- ﴿مَآ أُتۡرِفُواْ فِيهِ: به آنها توانگری و نعمت ارزانی شده بود.

۱۱۹- ﴿تَمَّت: حتمی و قطعی شد.

۱۲۱- ﴿مَكَانَتِكُمۡ: آخرین توان خویش را به کار گیرید.