تفسیر و بیان کلمات قرآن

فهرست کتاب

سورۀ نِساء

سورۀ نِساء

۱- ﴿بَثَّ مِنۡهُمَا: از آدم و همسرش با ایجاد نسل، پراکنده ساخت.

۱- ﴿ٱلۡأَرۡحَامَ: از قطع پیوند و محبت خویشاوندان بپرهیزید.

۱- ﴿رَقِيبٗا: آگاه یا مراقب اعمال شماست.

۲- ﴿حُوبٗا كَبِيرٗا: گناهی بزرگ یا ستمی بزرگ است.

۳- ﴿أَلَّا تُقۡسِطُواْ: این‌که عدالت و انصاف نکنید.

۳- ﴿مَا طَابَ لَكُم: آنچه به شما حلال است.

۳- ﴿رُبَٰعَ: چهار زن، زیاد از چهار حرام است.

۳- ﴿أَلَّا تَعۡدِلُواْ: که در نفقه و حقوق دیگر نمی‌توانید عدالت کنید.

۳- ﴿ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَعُولُواْ: این نزدیک‌تر به ترک ستمکاری است یا که زن و فرزندتان زیاد نگردد.

۴- ﴿صَدُقَٰتِهِنَّ: مهر آنها را.

۴- ﴿نِحۡلَةٗ: به عنوان فریضه یا بخشش.

۴- ﴿هَنِيٓ‍ٔٗا مَّرِيٓ‍ٔٗا: حلال و خوشگوار با فرجام نیکو.

۵- ﴿قِيَٰمٗا: مایه آراستگی اسباب زندگانی و خیر و صلاح امور شما.

۶- ﴿وَٱبۡتَلُواْ ٱلۡيَتَٰمَىٰ: یتیمان را قبل از بلوغ بیازمایید، آیا راه استفاده مناسب از اموال خود را می‌دانند.

۶- ﴿ءَانَسۡتُم: دریافتید.

۶- ﴿رُشۡدٗا: راه استفاده درست از اموال خود را.

۶- ﴿بِدَارًا أَن يَكۡبَرُواْ: به شتاب از ترس این‌که بزرگ شوند و به حد رشد برسند.

۶﴿فَلۡيَسۡتَعۡفِفۡ: از خوردن اموال آنها امتناع ورزد.

۶- ﴿حَسِيبٗا: محاسب یا شاهد اعمال شماست.

۷- ﴿مَّفۡرُوضٗا: واجب یا معین و قطعی.

۹- ﴿قَوۡلٗا سَدِيدًا: گفتار خوب یا درست و عادلانه.

۱۰- ﴿سَيَصۡلَوۡنَ سَعِيرٗا: به زودی به آتش شعله‌ور و هول‌ انگیز درآیند.

۱۱- ﴿يُوصِيكُمُ ٱللَّهُ: خدا به شما دستور می‌دهد و معین می‌کند.

۱۱- ﴿فَرِيضَةٗ: بر شما فرض است.

۱۲- ﴿كَلَٰلَةً: متوَفَّای‌که نه فرزند دارد و نه پدر.

۱۳- ﴿حُدُودُ ٱللَّهِ: احکام، شریعت و فرموده خداست.

۱۷- ﴿بِجَهَٰلَةٖ: از روی نادانی، هر نافرمان جاهل است.

۱۹- ﴿كَرۡهٗا: بدون خوشی و رضایت‌شان.

۱۷- ﴿لَا تَعۡضُلُوهُنَّ: به قصد ضرر رساندن به آنها، مانع ازدواج‌شان نشوید.

۱۷- ﴿بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖ: گناه آشکار، ناسازگاری، خوی بد یا زنا.

۲۰- ﴿بُهۡتَٰنٗا: به باطل و ستم.

۲۱﴿أَفۡضَىٰ بَعۡضُكُمۡ...: از یکدیگر کام گرفته‌اید، به مقاربت جنسی یا خلوت صحیح.

۲۱- ﴿مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا: عهد استوار.

۲۲- ﴿مَقۡتٗا: نهایت ناسپاسی و پستی است.

۲۳- ﴿رَبَٰٓئِبُكُمُ: دختران همسرتان از شوهر دیگر آنها.

۲۳- ﴿فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ: بر شما گناه محسوب نمی‌شود.

۲۳- ﴿حَلَٰٓئِلُ أَبۡنَآئِكُمُ: همسران پسرهاتان.

۲۴- ﴿وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ: زنان شوهردار.

۲۴- ﴿مُّحۡصِنِينَ: پاکدامنان.

۲۴- ﴿غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ: نه به زنا.

۲۴- ﴿أُجُورَهُنَّ: مهر آنها را.

۲۵- ﴿طَوۡلًا: ثروت و توان مالی.

۲۵- ﴿ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ: زنان آزاد.

۲۵- ﴿فَتَيَٰتِكُمُ: کنیزان خود.

۲۵- ﴿مُحۡصَنَٰتٍ: پاکدامنان.

۲۵- ﴿غَيۡرَ مُسَٰفِحَٰتٖ: نه کنیزانی‌که به طور آشکار دست به زنا می‌زنند.

۲۵- ﴿لَا مُتَّخِذَٰتِ أَخۡدَانٖ: نه کنیزانی‌که دوستان نهانی برای زنا می‌گیرند.

۲۵- ﴿خَشِيَ ٱلۡعَنَتَ: از زنا و یا از ملوث شدن به این گناه بترسد.

۲۶- ﴿سُنَنَ: راه‌ها و شیوه‌های.

۲۹- ﴿بِٱلۡبَٰطِلِ: به ناحق و مخالف حکم پروردگار.

۳۰- ﴿نُصۡلِيهِ نَارٗا: او را در دوزخ می‌افکنیم.

۳۱- ﴿سَيِّ‍َٔاتِكُمۡ: گناهان صغیره شما را.

۳۱- ﴿مُّدۡخَلٗا كَرِيمٗا: جای خوب جنت.

۳۳- ﴿جَعَلۡنَا مَوَٰلِيَ مِمَّا تَرَكَ: عصبه و وارثانی قرار دادیم که از اموال متوَفَّا ارث بگیرند.

۳۳- ﴿ٱلَّذِينَ عَقَدَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ: کسانی‌که با آنها عهد بسته‌اید که از هم میراث بگیرید، این به نزد جمهور منسوخ است.

۳۴﴿قَوَّٰمُونَ عَلَى ٱلنِّسَآءِ: مدبر امور و سرپرست زنان هستند مثل حمایت و سرپرستی فرمانروایان مصلح از عامه مردم.

۳۴- ﴿قَٰنِتَٰتٌ: فروتن و فرمانبردار در برابر خدا و شوهر.

۳۴- ﴿حَٰفِظَٰتٞ لِّلۡغَيۡبِ: ناموس و ثروت شوهر را در غیاب او حفظ می‌کنند.

۳۴- ﴿بِمَا حَفِظَ ٱللَّهُ: زنان نیز بالای شوهران خویش حقوقی دارند.

۳۴- ﴿نُشُوزَهُنَّ: ناسازگاری و برتری جویی آنها را.

۳۶- ﴿ٱلۡجَارِ ٱلۡجُنُبِ: همسایه‌ای‌که خویشاوند نزدیک نیست یا منزلش دورتر است.

۳۶- ﴿ٱلصَّاحِبِ بِٱلۡجَنۢبِ: همنشین نیکو.

۳۶- ﴿ٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِ: مسافر یا مهمان.

۳۶- ﴿مُخۡتَالٗا: متکبر خود پسند.

۳۶- ﴿فَخُورًا: کسی‌که به هنر و کارهای نیک خود افتخار و تکبر کند.

۳۸- ﴿رِئَآءَ ٱلنَّاسِ: برای این‌که مردم ببینند و بشنوند نه به رضای خدا.

۴۰- ﴿مِثۡقَالَ ذَرَّةٖ: به وزن کوچک‌ترین مورچه یا گرد و غبار.

۴۲- ﴿لَوۡ تُسَوَّىٰ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضُ: با خاک یکسان می‌بودند و مبعوث نمی‌شدند.

۴۳- ﴿عَابِرِي سَبِيلٍ: مسافرهایی‌که آب نیابند تیمم می‌کنند.

۴۳- ﴿ٱلۡغَآئِطِ: جای قضای حاجت، کنایه از مدفوع است.

۴۳- ﴿لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ: با آنها مقاربت انجام دهید یا به بدن آنها دست بمالید.

۴۳- ﴿صَعِيدٗا طَيِّبٗا: خاک یا زمین پاک.

۴۶- ﴿يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ: سخنان را تغییر می‌دهند یا به باطل تأویل می‌کنند.

۴۶- ﴿وَٱسۡمَعۡ غَيۡرَ مُسۡمَعٖ: و بشنو که هیچ نشنویی، یهود به این سخن قصد نفرین او جرا داشت.

۴۶- ﴿رَٰعِنَا: یهود این جمله را به قصد دشنام و کم و کاست نشاندادن پیامبر می‌گفت.

۴۶- ﴿لَيَّۢا بِأَلۡسِنَتِهِمۡ: طوری به زبان می‌آ‌وردند که معنی ناشایست می‌داد.

۴۶- ﴿أَقۡوَمَ: شایسته‌تر و درست‌تر.

۴۷- ﴿نَّطۡمِسَ وُجُوهٗا: آثار چهره‌ها را محو کنیم یا آنها را در گمراهی بگذاریم.

۴۹- ﴿يُزَكُّونَ أَنفُسَهُم: خود را می‌ستایند که از گناه پاکند.

۴۹- ﴿فَتِيلًا: به اندازه رشته نازک روی هسته خرما.

۵۱- ﴿بِٱلۡجِبۡتِ وَٱلطَّٰغُوتِ: به بت و طاغوت، هر چه غیر از خدا مورد پرستش قرار گیرد.

۵۳- ﴿نَقِيرًا: به اندازه فرو رفتگی پشت هسته خرما.

۵۶- ﴿نُصۡلِيهِمۡ نَارٗا: آنها را در آتش هول‌انگیز داخل و بریان می‌کنیم.

۵۶- ﴿نَضِجَتۡ جُلُودُهُم: پوست تن آنها بسوزد و نابود گردد.

۵۷- ﴿ظَلِيلًا: سایه مداوم با هوای متعادل.

۵۸- ﴿تُؤَدُّواْ ٱلۡأَمَٰنَٰتِ: حقوق خدا و بندگان او را ادا کنید.

۵۸- ﴿نِعِمَّا يَعِظُكُم بِهِ: خدا با این چیزها شما را چه نیکو اندرز می‌دهد.

۵۹- ﴿أَحۡسَنُ تَأۡوِيلًا: ‌فرجامش نیکوتر و عاقبتش ستوده‌تر است.

۶۰- ﴿ٱلطَّٰغُوتِ: یهودیی گمراه، کعب بن اشرف.

۶۱- ﴿يَصُدُّونَ عَنكَ: منافقان از آمدن نزد تو اعراض می‌کنند.

۶۵- ﴿شَجَرَ بَيۡنَهُمۡ: در اختلافات خود که حکمش بر آنها پوشیده است.

۶۵- ﴿حَرَجٗا: دلتنگی یا شک.

۶۶- ﴿أَشَدَّ تَثۡبِيتٗا: موجب ثبات و پایداری ایمان آنها می‌شد.

۷۱- ﴿خُذُواْ حِذۡرَكُمۡ: مسلح شوید یا در برابر دشمن بیدار و هوشیار باشید.

۷۱- ﴿فَٱنفِرُواْ ثُبَاتٍ: به صورت گروه‌ها و دسته‌های جداگانه و با ثبات به جهاد حرکت کنید.

۷۲- ﴿لَّيُبَطِّئَنَّ: سستی و تنبلی می‌کند یا روحیه جهاد را ضعیف می‌نماید.

۷۴- ﴿يَشۡرُونَ: می‌فروشند، مؤمنان.

۷۶- ﴿ٱلطَّٰغُوتِ: شیطان، راه آن کفر است.

۷۷- ﴿فَتِيلًا: به اندازه رشته نازک روی هسته خرما.

۷۸- ﴿بُرُوجٖ: پناهگاه‌ها و قلعه‌ها یا قصرها.

۷۸- ﴿مُّشَيَّدَةٖ: محکم یا بسیار بلند.

۸۰- ﴿حَفِيظٗا: حافظ، مراقب اعمال آنها.

۸۱- ﴿بَرَزُواْ: بیرون رفتند.

۸۱- ﴿بَيَّتَ طَآئِفَةٞ: گروهی در جلسات شبانه تصمیم مزورانه می‌‌گیرند.

۸۳- ﴿أَذَاعُواْ بِهِ: آن را فاش و شایع می‌سازند، این کار مایه زیان و فساد است.

۸۳- ﴿يَسۡتَنۢبِطُونَهُ: افشا گران تدبیر و تحلیل آن را به دست می‌آوردند که کدام خبر قابل نشر است یا از راست و دروغ بودن آن آگاه می‌شدند.

۸۴- ﴿بَأۡس: زور و قدرت.

۸۴- ﴿أَشَدُّ بَأۡسٗا: دارای بزرگترین قدرت است.

۸۴- ﴿أَشَدُّ تَنكِيلٗا: عذاب و انتقام او تعالی شدید‌تر است.

۸۵- ﴿كِفۡلٞ مِّنۡهَا: سهمی از آن گناه.

۸۵- ﴿مُّقِيتٗا: توانا یا حافظ است.

۸۶- ﴿حَسِيبًا: محاسب، پاداش دهنده یا شاهد.

۸۸- ﴿أَرۡكَسَهُم: خدای متعال آنها را سرنگون ساخته و به حکم کفر برگردانده است.

۹۰- ﴿حَصِرَتۡ صُدُورُهُمۡ: دلتنگ شده‌اند.

۹۰- ﴿ٱلسَّلَمَ: صلح را.

۹۱- ﴿أُرۡكِسُواْ فِيهَا: به زشت‌ترین حالت در فتنه سرنگون می‌شوند.

۹۱- ﴿ثَقِفۡتُمُوهُمۡ: آنها را یافتید یا بر آنها تسلط پیدا کردید.

۹۴- ﴿ضَرَبۡتُمۡ: سفر کردید.

۹۴- ﴿ٱلسَّلَٰمَ: اظهار اسلام یا سلام مسلمانی.

۹۵- ﴿عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا: غنیمت را که نعمت نابود شدنی است.

۹۵- ﴿غَيۡرُ أُوْلِي ٱلضَّرَرِ: بدون کسانی‌که عذر خاصی، مانع رفتن‌شان به جهاد می‌گردد.

۱۰۰- ﴿مُرَٰغَمٗا: اقامت‌گاهی‌که در آنجا رود.

۱۰۱- ﴿يَفۡتِنَكُمُ: به شما رنج و اندوه برساند.

۱۰۲- ﴿حِذۡرَهُمۡ: خود را از دشمن حفظ نمایند.

۱۰۲- ﴿تَغۡفُلُونَ: غافل شوید.

۱۰۳- ﴿كِتَٰبٗا مَّوۡقُوتٗا: فرض است، اوقات معینی دارد.

۱۰۴- ﴿لَا تَهِنُواْ: سستی و ناتوانی نکنید.

۱۰۵- ﴿خَصِيمٗا: مدافع آنها.

۱۰۷- ﴿يَخۡتَانُونَ أَنفُسَهُمۡ: با ارتکاب گناه به خود خیانت می‌کنند.

۱۰۸- ﴿يُبَيِّتُون: در دل شب توطئه می‌کنند.

۱۰۹- ﴿وَكِيلٗا: حافظ و نجات دهنده از عذاب خدا.

۱۱۲- ﴿بُهۡتَٰنٗا: دروغ بسیار زشت.

۱۱۴- ﴿نَّجۡوَىٰهُمۡ: سخنانی‌که پنهانی و سری به یکدیگر می‌گویند.

۱۱۵- ﴿يُشَاقِقِ ٱلرَّسُولَ: با پیامبر مخالفت می‌کند.

۱۱۵- ﴿نُوَلِّهِۦ مَا تَوَلَّىٰ: او را به روشی‌که اختیار کرده است رها می‌سازیم.

۱۱۵- ﴿نُصۡلِهِۦ جَهَنَّمَ: او را به دوزخ وارد می‌کنیم، در آن جا کباب می‌شود.

۱۱۷- ﴿إِنَٰثٗا: بت‌های را که مانند زنان زینت می‌کنند.

۱۱۷- ﴿شَيۡطَٰنٗا مَّرِيدٗا: شیطان سرکش و عاری از خیر.

۱۱۸- ﴿مَّفۡرُوضٗا: تعداد معینی را به گمراهی و کفر می‌کشانم.

۱۱۹- ﴿فَلَيُبَتِّكُنَّ: تا قطع کنند یا بشکافند.

۱۱۹- ﴿خَلۡقَ ٱللَّهِ: آفرینش خدا را، مراد دین خداست.

۱۲۰- ﴿غُرُورًا: فریب و ناچیز.

۱۲۱- ﴿مَحِيصٗا: جای فرار، پناهگاهی و جای برگشتی.

۱۲۲- ﴿قِيلٗا: سخن.

۱۲۴- ﴿نَقِيرٗا: اندازه فرورفتگی کوچک در پشت هسته خرما.

۱۲۵- ﴿أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ: بدون ریا تسلیم امر خدا شده یا به اخلاص به عبادت خدا روی آورده است.

۱۲۵- ﴿حَنِيفٗا: از باطل روگردان و متمایل به دین حق.

۱۲۷- ﴿بِٱلۡقِسۡطِ: به عدالت در میراث و اموال.

۱۲۸- ﴿بَعۡلِهَا: شوهرش.

۱۲۸- ﴿نُشُوزًا: به ستم از او دوری گزیند.

۱۲۸- ﴿ٱلشُّحَّ: بخل آمیخته به حرص.

۱۲۹- ﴿أَن تَعۡدِلُوا: که در محبت و میل خاطر عدالت کنید.

۱۳۰- ﴿مِّن سَعَتِهِۦ: از فضل و از ثروت بی‌پایانش.

۱۳۲- ﴿وَكِيلًا: آگاه یا مدافع یا برپادارنده جهان است.

۱۳۵- ﴿أَن تَعۡدِلُواْۚ: تا زشتی‌های عدول از حق دامنگیرتان نشود.

۱۳۵- ﴿تَلۡوُۥٓا: در ادای شهادت از حق انحراف نمایید.

۱۳۵- ﴿تُعۡرِضُوا: شخصاً شهادت ادا نکنید.

۱۳۹- ﴿ٱلۡعِزَّةَ: نیروی دفاعی، قدرت و پیروزی.

۱۴۱- ﴿يَتَرَبَّصُونَ بِكُمۡ: مراقب هستند چه حوادثی به شما پیش می‌آید.

۱۴۱- ﴿فَتۡحٞ: پیروزی و غنیمت.

۱۴۱- ﴿أَلَمۡ نَسۡتَحۡوِذۡ عَلَيۡكُمۡ: آیا ما نمی‌توانستیم با مسلمان‌ها همدست شویم و بر شما تسلت یابیم اما ما شما را نجات دادیم.

۱۴۳- ﴿مُّذَبۡذَبِينَ بَيۡنَ ذَٰلِكَ: متردد بین کفر و ایمان.

۱۴۴- ﴿سُلۡطَٰنٗا مُّبِينًا: دلیل آشکار برای تعذیب خود.

۱۴۵- ﴿ٱلدَّرۡكِ ٱلۡأَسۡفَلِ: طبقه‌ای‌که در عمق جهنم است.

۱۵۳- ﴿جَهۡرَةٗ: آشکار به چشم.

۱۵۳- ﴿ٱلصَّٰعِقَةُ: آتش یا آوازی از آسمان.

۱۵۴- ﴿لَا تَعۡدُواْ فِي ٱلسَّبۡتِ: با شکار ماهی در روز شنبه، دست به تجاوز نزنید.

۱۵۴- ﴿مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا: عهد و پیمان محکم به اطاعت از خدا.

۱۵۵- ﴿قُلُوبُنَا غُلۡفُۢۚ: دل‌های ما از آفرینش در غلاف و پرده‌اند سخنان تو را نمی‌فهمند.

۱۵۵- ﴿طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَيۡهَا: خدا بر دل‌های آنها مهر زده و از درک حقایق مانع شده است.

۱۵۶- ﴿بُهۡتَٰنًا عَظِيمٗا: دروغ و تهمتی بسیار زشت.

۱۵۷- ﴿شُبِّهَ لَهُمۡۚ: مقتول شبیه عیسی شد.

۱۶۲- ﴿وَٱلۡمُقِيمِينَ ٱلصَّلَوٰةَۚ: و نمازگزاران را به نیکویی یاد می‌کنیم.

۱۶۳- ﴿ٱلۡأَسۡبَاط: فرزندان و نبیرگان یعقوب ÷.

۱۶۳- ﴿زَبُورٗا: کتابی‌که سراسر پند و حکمت است.

۱۷۱- ﴿لَا تَغۡلُواْ: افراط نکنید و از حد تجاوز ننمایید.

۱۷۱- ﴿ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ: کلمه اوست، به کلمه «کن: ایجاد شو» بدون پدر و نطفه خلق شد.

۱۷۱- ﴿وَرُوحٞ مِّنۡهُ: دارای روح از امر خدا، مانند سایر ارواح مخلوق اوست.

۱۷۲- ﴿لَّن يَسۡتَنكِفَ: مسیح هرگز از بندگی خدا ننگ ندارد، برتری نمی‌جوید و تکبر نمی‌ورزد.

۱۷۴- ﴿بُرۡهَٰنٞ: رسول خدا.

۱۷۴- ﴿نُورٗا مُّبِينٗا: قرآن کریم.

۱۷۶- ﴿ٱلۡكَلَٰلَةِ: متوفایی‌که پدر و فرزند ندارد.