س۱۵: اهل سنت معروف به این هستند که از نظر علم و عمل و اقتدا به سنّت پایبند هستند؛ مگر سنّت در شریعت اسلامی دارای چه جایگاهی دارد؟ و آیا سنّت مکمّل قرآن است؟
سنتِ نبوی، اصلی از اصولِ قانونگذاری اسلامی است. وظیفهی رسولصهم این بود تا آیات قرآن را که الله متعال بر مردم نازل کرده بود، برایشان تبیین نماید. از این رو واجب است هر آنچه از سوی پروردگارش به ما ابلاغ نموده است را باور داشته و بدان عمل نماییم. در حدیث آمده است: «ألا إِنِّی أوتیتُ القرآنَ و مثلَه معه»: (آگاه باشید به من قرآن و همانند آن(سنت)، داده شده است) [۱۴]. و الله متعال هم میفرماید:
﴿وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ﴾[النحل: ۴۴]. «و این قرآن را بهسوى تو فرود آوردیم، تا براى مردم آنچه را به سوى ایشان نازل شده است توضیح دهى». و نیز آیهی ﴿وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ٣ إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ٤﴾[النجم: ۳-۴]. «او از روی هوا و هوس سخن نمیگوید* آن چیزی جز وحی نیست».
علمای بزرگوار هم نقش سنت در توضیح و تبیینِ قرآن کریم را بیان داشته اند. و این خود بر دو نوع است:
۱- بیان نظم و الفاظ قرآن؛ یعنی (سنت) قرآن را تبلیغ کرده و پنهانش نمیکند. عایشه صدیقهل میگوید: هر کس به شما گفت محمدصچیزی از آنچه امر به تبلیغش شده را، پوشانده است، دروغ بزرگی بر پروردگارش بسته است. سپس این آیه را خواند: ﴿يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ﴾[المائدة: ۶۷]. «اى پیامبر، آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده را، ابلاغ کن».
۲- بیان و توضیحِ لفظ، جمله یا آیهای که امت به توضیحِ آن نیازمند است. اکثر این توضیحات مربوط به آیات مجمل، عام و مطلق میباشد. سنت میآید و مجمل را توضیح داده و عام را خاص کرده و مطلق را مقیّد میگرداند. این توضیح و بیان، با قول، عمل و سکوت رسول صاثبات میگردد.
[۱۴] احمد و ابوداود. آلبانی : هم آن را صحیح دانسته است.