پرسش و پاسخهایی پیرامون سَلَفیّت

س۵۶: در روزگار ما بحث تکفیر به اوج خود رسیده است، آیا جایز است مسلمانی، مسلمان دیگر را کافر بخواند؟

عبدالله بن عمرسمی‌گوید: رسول اللهصفرمودند: «أَيُّما رَجُلٍ قالَ َلأخيهِ يا كافِرُ فَقَدْ باءَ بِها أَحَدَهُما»: «هر كس به برادر خود بگويد: اى كافر! اين حکم به يكى از آن دو برمى گردد [۶۰]» [۶۱].

در روایتی دیگر هم گفته است: رسول اللهصفرموده‌اند: «إِذَا قَالَ الرَّجُلُ لِصَاحِبِهِ: يَا كَافِرُ، فَإِنَّهَا تَجِبُ عَلَى أَحَدِهِمَا، فَإِنْ كَانَ الَّذِي قِيلَ لَهُ كَافِرٌ فَهُوَ كَافِرٌ، وَإِلَّا رَجَعَ إِلَيْهِ مَا قَالَ»: «هرگاه شخص به دوستش بگوید: ای کافر، یکی از آن دو حتماً کافر می‌شود؛ پس اگر فردی که به او گفته شده، کافر(مستحقِ کفر باشد)، که کافر می‌شود و گر نه آن‌چه گفته به خودش بر می‌گردد» [۶۲].

ابوذرسگوید: از رسولصشنیده است: «لَا يَرْمِي رَجُلٌ رَجُلًا بِالْفُسُوقِ وَلَا يَرْمِيهِ بِالْكُفْرِ إِلَّا ارْتَدَّتْ عَلَيْهِ إِنْ لَمْ يَكُنْ صَاحِبُهُ كَذَلِكَ»: «هیچ شخصی، دیگری را به فسق یا کفر متهم نمی کند مگر اینکه (فسق یا کفر) به خودش باز می گردد، اگر آن شخص چنین نباشد» [۶۳].

این احادیث و روایات دیگر در این موضوع از اطلاقِ کفر بر مسلمان، برحذر داشته و هشدار می‌دهد. کسی که ورودش به اسلام ثابت شده است، تکفیر کردن و اخراجش از دین جایز نیست. مگر این‌که برای چنین حکمی دلیل قاطع داشته باشیم.

تکفیر مسلمان باید بر اساس ضوابط شرعی باشد و ثابت گردد. این مسئله باید به علمای متبحّر ارجاع داده شود . و کسی که ادلّه، شروط و موانع تکفیر را خوب بداند، به گونه‌ای که شبهه‌ها را بر طرف کرده و عذرها را کنار بزند، باید در این مورد حکم نماید. از آنجا که حدود و مجازات شرعی با ورود شبهه ملغی شده و اجرا نمی‌گردد، پس تکفیر و خارج کردن مسلمان از دایره‌ی اسلام و اجرای حد ردّه(خروج از دین) به طریق اولی باید تحت این قاعده صورت گیرد. اگر ثابت شد کسی وارد اسلام شده است، مثلاً از پدر و مادری مسلمان یا یکی از آن دو که مسلمان است، متولد شده باشد، یا شهادتین را بر زبان رانده است، و شعائر اسلامی را بر پا می‌دارد، جز با یقین نمی‌توان او را تکفیر کرده و از اسلام خارج نمود.

[۶۰] متفق علیه. [۶۱] اگر طرف واقعاً کافر باشد گوینده، سخن راستى گفته است و گناهى ندارد و اگر طرف مسلمان باشد، این نسبت ناروا به گوینده برمى‌گردد. مترجم. [۶۲] مسند امام احمد، شیخ احمد شاکر در تحقیقی که بر المسند نموده است آن را صحیح می‌داند. [۶۳] بخاری.