پرسش و پاسخهایی پیرامون سَلَفیّت

س۳۹: حکم بنای مسجد بر قبرها را با دلیل توضیح دهید؟

شریعت ساختنِ مسجد بر قبور صالحین را حرام دانسته است. احادیث متعددی بر تحریم و هشدار در این مورد آمده است؛ از جمله:

در حدیثی مرفوع ابوهریره سمی‌‌گوید: «قَاتَلَ اللَّهُ الْيَهُودَ اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ مَسَاجِدَ» «الله یهود را نابود کند، زیرا قبور پیامبرانشان را مسجد کردند» [۴۲].

رسولصفرموده‌اند: «أَلَا وَإِنَّ مَنْ كَانَ قَبْلَكُمْ كَانُوا يَتَّخِذُونَ قُبُورَ أَنْبِيَائِهِمْ وَصَالِحِيهِمْ مَسَاجِدَ أَلَا فَلَا تَتَّخِذُوا الْقُبُورَ مَسَاجِدَ إِنِّي أَنْهَاكُمْ عَنْ ذَلِكَ»: «آگاه باشید کسانی قبل از شما قبر پیامبران و صالحان را می پرستیدند آگاه باشید که قبرها را مسجد قرار ندهید من شما را از آن نهی کردم» [۴۳].

عایشه لگفته است: «لَمَّا اشْتَكَى النَّبِيُّ صذَكَرَتْ بَعْضُ نِسَائِهِ كَنِيسَةً رَأَتْهَا بِأَرْضِ الْحَبَشَةِ , يُقَالُ لَهَا : مَارِيَةُ ، وَكَانَتْ أُمُّ سَلَمَةَ وَأُمُّ حَبِيبَةَ بأَتَتَا أَرْضَ الْحَبَشَةِ، فَذَكَرَتَا مِنْ حُسْنِهَا وَتَصَاوِيرَ فِيهَا فَرَفَعَ رَأْسَهُ صوَقَالَ: أُولَئِكَ إذَا مَاتَ منهُمْ الرَّجُلُ الصَّالِحُ بَنَوْا عَلَى قَبْرِهِ مَسْجِداً، ثُمَّ صَوَّرُوا فِيهِ تِلْكَ الصُّورَة أُولَئِكَ شِرَارُ الْخَلْقِ عِنْدَ اللَّهِ»: «هنگامی که رسول الله صمریض شد یکی از زنانش درباره‌ی کلیسایی که در حبشه دیده بود صحبت کرد، نام آن کلیسا ماریه بود، و امّ سلمه و امّ حبیبه باز کسانی بودند که به سرزمین حبشه رفته بودند، آن دو از زیبایی و تصاویر آن کلیسا صحبت کردند، آنگاه پیامبر صسرش را بالا آورد و فرمود: آن‌ها کسانی هستند که اگر شخص صالحی در بینشان فوت می‌کرد بر روی قبرش مسجد بنا می‌کردد، سپس در آن مسجد آن تصاویر را رسم می‌کردند، آن‌ها بدترین مخلوقین نزد اللهأهستند» [۴۴].

رسول صدر بیماریی که دار فانی را وداع کرد، فرمود: « لَعْنَةُ اللهِ عَلَى الْيَهُودِ وَالنَّصَارَى، اتَّخَذُوا قُبُورَ أَنْبِيائِهِمْ مَسَاجِدَ»: «الله یهود و نصارى را لعنت کناد! که قبر پیغمبران خود را به مسجد نمودند» [۴۵].

از آنجا که این لعن و هشدار، در سکرات موت رسول صصادر شده است، دلالت دارد که این حکم منسوخ نشده است.

ابن مسعود سدر حدیثی مرفوع روایت کرده است: «مِنْ شِرَارِ النَّاسِ مَنْ تُدْرِكْهُمُ السَّاعَةُ وَهُمْ أَحْيَاءٌ، و مَن یَتَّخدُ القبورَ مساجِدَ»: «از شرورترین مردمان آنانند که هنگام برپایی قیامت، زنده‌اند؛ و کسانی که قبرها را مسجد ساخته‌اند» [۴۶].

همین احادیث بر تحریم ساخت عبادتگاه بر قبرِ صالحین و دیگران، کفایت می‌کند. بلکه دلالت بر کبیره بودن این گناه دارد. چرا که مرتکب آن مستحق لعنت می‌شود و از شرورترین انسان‌های روز قیامت خواهد بود.

[۴۲] متفق علیه. [۴۳] مسلم. [۴۴] متفق علیه. [۴۵] متفق علیه. [۴۶] احمد، و شیخ آلبانی /با در نظر داشت همه‌ی سندها آن را صحیح دانسته است.