شخصی که در سرزمین دشمن (دارالحرب)، مسلمان میشود.
س: اگر فردی از کفّار، در «دار الحرب» مسلمان شد؛ در آن صورت آیا به خاطر اسلام آوردنش، میتواند جان خویش را (از دست رزمندگان اسلام) حفاظت و صیانت نماید؟
ج: با اسلام آوردنش، هم جان خود و هم جان فرزندانش را حفظ و صیانت نموده است؛ و همچنین اموال و دارایی خود و هرگونه ودیعتی که در نزد مسلمانان یا کافران ذمّی دارد نیز محفوظ و در امان میماند.
س: اگر چنانچه فردی از کفّار مسلمان شد؛ و این در حالی است که برای وی در «دارالحرب»، زمین یا همسر و یا فرزندانِ بزرگ سال میباشد؛ در این صورت اگر بر «دارالحرب» فائق آمدیم، تکلیف آنها چیست؟
ج: هرگاه بر «دارالحرب» چیره و غالب شدیم، در آن صورت زمین وی، همسر وی، جنینی که در شکم همسر وی است، و فرزندان بزرگ وی، از زمرهی «فَیء» به شمار میآیند.
و اگر چنانچه بردهای از بردگانش، در برابر مسلمانان وارد کارزار و پیکار شد، او نیز «فَیء» میباشد. (و «فَیء»: اموالی است که دشمنان در حین فرار، آن را از خود بر جای گذاشته باشند که امام و مسئولین امور همچون یک پنجم غنیمت، آن را در مصارف عمومی مسلمانان مصرف مینمایند.
به تعبیری دیگر؛ «فَیء»: در شرع مقدّس اسلام، عبارت است از آنچه بدون جنگ از کفّار گرفته شود؛ مانند مالی که کفّار از ترس مسلمانان بر جای گذاشته باشند. و «جزیه» و «خراج» و اموال اهل ذمّهای که صاحب آن بمیرد و وارثی نداشته باشد نیز از «فَیء» میباشد).
س: اگر فردی از کفّار، در «دارالحرب» مسلمان شد، و این در حالی بود که مال او را کافر حربی یا مسلمان و یا کافر ذمّی غصب نموده بود؛ در این صورت حکم آن چیست؟
ج: اگر چنانچه مالش در دست کافر حربی بود، «فَیء» به شمار میآید؛ و فرقی نمیکند که مالِ وی را غصب نموده باشد یا به صورت ودیعت در دستش بوده باشد.
و اگر چنانچه مالش را فرد مسلمان یا کافر ذمّی غصب کردند و آن مال در دستشان بود؛ در آن صورت امام ابوحنیفه /بر این باور است که آن مال، «فَیء» میباشد؛ ولی امام محمد /بر آن است که چنین مالی، «فَیء» نمیباشد. [۱۵۳]
[۱۵۳] - امام محمد /، این اختلاف را به همین گونه در کتاب «سیرالکبیر» ذکر کرده است؛ و علماء و صاحب نظران فقهی، در شرح «جامع الصغیر» قول امام ابویوسف را مطابق با قول امام محمد /نقل کردهاند. (به نقل از هدایه).