حق با کدام طرف بود؟
امام مسلم و بخاری از ابوسعید خدری سروایت مینمایند که رسول خدا جبه عمار یاسر فرمود: «جماعتی یاغی و شورشی تو را خواهند کشت».
ابوعبدالرحمن سلّمی حادثه کشته شدن عمار را نقل کرده و میگوید: ما همراه با حضرت علی سدر صفین بودیم، عماربن یاسر را میدیدیم به هر طرف که میرفت همه اصحابی که در آنجا بودند دنبال او به راه میافتادند!.
عمار را دیدم که نزد هاشم بن عتبه بن ابیوقاص – برادرزادۀ سعدبن ابیوقاص که پرچمدار سپاه حضرت علی در صفین بود – رفت و خطاب به او گفت: ای هاشم، به پیش حرکت کن! زیرا بهشت در زیر سایه شمشیرها قرار دارد، به راستی درهای بهشت باز شده و حوریهای آن خود را آرایش کردهاند! و سپس این شعر را خواند که:
الیوم ألقی الأحبّه
محمداً وصحبه
«امروز به محبوبان خویش میپیوندم، به محمد و یارانش»!.
هاشم و عمار تهاجم سختی را علیه سپاه شام آغاز نموده و به میان صفوف آنان نفوذ کردند! و در نهایت هر دو به قتل رسیدند!. خداوند آنان را مشمول رحمت و مغفرت خویش فرماید!.
ابن جوی سکسکی که عماربن یاسر را کشته بود، نزد عمروبن عاص آمد و گفت: من عمار را کشتم!.
عمروبن عاص به او گفت: دستت بشکند، خداوند تو را در هیچ کاری پیروز نگرداند، به راستی با این کارت خشم خداوند را نسبت به خودت برانگیختی! [۱۴۸].
عبدالرحمن سلمی میگوید: بعد از آنکه عمار کشته شد، و شب فرارسید، به نوعی خود را به میان سپاهیان شام رسانیدم تا ببینم که عکسالعمل آنان را در مورد کشته شدن عمار بن یاسر چیست؟
به جمعی از آنان که در جایی نشسته بودند و با هم سخن میگفتند، نزدیک شدم! دیدم که معاویه و ابواعوار سلّمی و عمروبن عاص و پسرش عبدالله بودند! سعی کردم بیشتر به آنان نزدیک شوم تا صحبتهای آنان را بشنوم!.
عبدالله بن عمروعاص گفت: امروز شما مردی را کشتید، که میدانید، رسول خدا جدر مورد او چه فرموده بودن!.
پدرش عمروبن عاص به او گفت: رسول خدا در مورد او چه فرمودهاند؟
عبدالله بن عمرو گفت: زمانی که مسجد رسول خدا ساخته میشد و مردم هر بار یک سنگ یا یک آجر را میآوردند، ولی عمار هر بار دو سنگ و یا دو آجر بزرگ را میآورد!.
رسول خدا جبه او نزدیک شد و فرمود: ای عمار! گروهی یاغی و سرکش تو را به قتل خواهند رسانید!.
عمروبن عاص خطاب به معاویه گفت: میشنوی که عبدالله چه میگوید؟!.
و سپس بار دیگر حدیث را برای معاویه خواند!.
معاویه گفت: آری صحیح است که یاغیان عمار را به قتل رسانیدند! اما آیا عمار را کشتیم؟ یا آنانی که او را از خانه و شهر خود بیرون کشیده و با خود به اینجا آوردند؟!.
این استدلال را در میان شامیان پخش کردند که آنهایی عمار را در واقع به قتل رسانیدند که او را همراه با خود به این منطقه آوردهاند!! [۱۴۹].
آن حدیث صحیح در مورد کشته شدن عمار به دست فرقهای یاغی و سرکش از جمله دلایل صحت نبّوت و پیامبری رسول خداست. زیرا او در مورد کشته شدن عمار به دست یاغیان خبر داد و پس از سی و هفت سال تحقق پیدا نمود!.
آن حدیث صحیح بیانگر این است که حضرت علی سدر مقایسه با معاویه بیشتر حق به جانب بود و اهل شام همان گروه یاغی بودند که در برابر حضرت علی ایستادند و علیه او شورش کردند! زیرا بر این اساس که اهل شورا و حل و عقد متشکل از اصحاب رسول خدا به عنوان امیرالمؤمنین و خلیفه مسلمین با حضرت علی بیعت نموده و بیعت با او بیعتی شرعی و خلافتش مشروع بوده است، اما چون اهل شام از بیعت با او خودداری نموده و علیه او دست به شورش زدند – و هر چند بر اساس اجتهاد و تأویل قابل توجیه – علم مخالفت با او را به دست گرفتند، آنان گروه یاغی و شورشی علیه خلیفه مسلمین به شمار میآیند!.
آن تأویل و توجیه معاویه در این مورد که سپاهیان علی به خاطر آنکه عمار را همراه خود به صفین آورده و باعث کشته شدنش شدهاند، تأویل و توجیه قابل قبولی به نظر نمیرسد!.
[۱۴۸] البدایة والنهایة: ج ۷ ص ۲۶۷ – ۲۶۸. [۱۴۹] البدایة والنهایة: ج ۷ ص ۲۷۰ – ۲۷۱.