گفتار دوم: عالم برزخ
برزخ در زبان عربی، به معنای «مانع میان دو چیز» است. الله أ می‌فرماید:
﴿وَجَعَلَ بَيۡنَهُمَا بَرۡزَخٗا وَحِجۡرٗا مَّحۡجُورٗا﴾ [الفرقان: ۵۳]
«الله ﻷ در میان آن‌دو مانعی قرار می‌دهد که آن‌ها را کاملاً از هم جدا ساخته است».
﴿وَمِن وَرَآئِهِم بَرۡزَخٌ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ﴾ [المؤمنون: ۱۰۰]
«در پیش روی ایشان جهان برزخ است تا روزی که برانگیخته می‌شوند».
مجاهد می‌گوید: برزخ، جهان میان مرگ و زندگی دوباره است.
شخصی به شعبی گفت: فلانی مرده است. شعبی گفت: او نه در دنیاست و نه در آخرت [۵].
ابن قیم می‌فرماید: نعمت و نقمت قبر، همان نعمت و نقمت برزخ است و بزرخ میان دنیا و آخرت قرار دارد. الله أ می‌فرماید:
﴿وَمِن وَرَآئِهِم بَرۡزَخٌ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ﴾ [المؤمنون: ۱۰۰]
«در پیش روی ایشان جهان برزخ است تا روزی که برانگیخته می‌شوند».
برزخیان هم به دنیا نزدیکند و هم به آخرت، و بر هر دو اشراف دارند.
[۵] التذکرة، قرطبی ص (۱۷۷).