* مرزبان
کسانی که در پاسداری از مرزهای اسلامی جانشان را از دست میدهند، از عذاب قبر در اماناند. فضالهبنعبید س از رسولالله ص نقل میکند که پیامبر ص فرمود:
«كُلُّ مَيِّتٍ يُخْتَمُ عَلَى عَمَلِهِ إِلَّا الَّذِي مَاتَ مُرَابِطًا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَإِنَّهُ يُنْمَى لَهُ عَمَلُهُ إِلَى يَوْمِ الْقِيَامَةِ وَيَأْمَنُ مِنْ فِتْنَةِ الْقَبر» [۱۰۸].
«کار هر انسان با مرگش پایان میپذیرد، مگر نگهبان در راه الله ﻷ؛ کار این شخص تا روز رستاخیز افزایش مییابد و از عذاب قبر در امان میماند».
* کسی که روز جمعه میمیرد
در حدیثی از عبدالله بن عمرو س روایت شده است که رسولالله ص فرمود:
«مَا مِنْ مُسْلِمٍ يَمُوتُ يَوْمَ الْجُمُعَةِ أَوْ لَيْلَةَ الْجُمُعَةِ إِلَّا وَقَاهُ اللَّهُ فِتْنَةَ الْقَبْرِ» [۱۰۹].
«هر مسلمانی که روز یا شب جمعه بمیرد، الله او را از عذاب قبر نجات میدهد».
* کسی که از بیماری شکم [۱۱۰] جان دهد
در حدیثی که عبدالله ابن یسار س آنرا روایت میکند، چنین آمده است: من و سلیمان بن صرد و خالد بن عرفطه نشسته بودیم. صحبت از شخصی به میان آوردند که از شکمدرد مرده بود و آن دو میخواستند در تشییع جنازهی او شرکت کنند. یکی از آن دو به دیگری گفت: مگر نشنیدهای که رسولالله ص فرمود:
«مَنْ يَقْتُلْهُ بَطْنُهُ فَلَنْ يُعَذَّبَ فِي قَبْرِهِ» [۱۱۱].
«کسی که شکمش او را بکشد، دچار عذاب قبر نمیگردد».
دیگری گفت: آری، راست میگویی.
[۱۰۸] ترمذی و أبوداود. [۱۰۹] احمد و ترمذی، تمام طرق صحیح یا حسن هستند. أحکام الجنائز، آلبانی (۳۵) [۱۱۰] در مورد بیماری، میان علما اختلاف است؛ اما بیشتر آنان بر این عقیدهاند که منظور اسهال و استسقاء میباشد. همچنین حدیث در مورد کسی است که هوشیار بوده و به یاد الله أ باشد. (شرح السیوطی لسنن النسائی، (۴/۹۸)، به نقل از امام قرطبی). [۱۱۱] آلبانی میگوید: نسانی و ترمذی آن را روایت کردهاند و ترمذی آن را صحیح قرار داده است.