قیامت صغری و علایم قیامت کبری

گفتار دوم: رستاخیز نزدیک است

الله ﻷ، از چهارده قرن پیش خبر داد که رستاخیز نزدیک است و لحظه‌های روی دادن آن فرا رسیده است:

﴿ٱقۡتَرَبَتِ ٱلسَّاعَةُ وَٱنشَقَّ ٱلۡقَمَرُ١﴾ [القمر: ۱]

‏«‏رستاخیز نزدیک شد و ماه دو نیم گشت‏».

دو‌نیم شدن ماه، از نشانه‌های نزدیک شدن وقوع رستاخیز می‌باشد و چون آمدن رستاخیز خیلی نزدیک است، قران آن را چنان ترسیم می‌کند که گویی روی داده است:

﴿أَتَىٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُۚ﴾ [النحل: ۱]

‏«‏به‌طور قطع فرمان الهی فرا می‌رسد؛ پس در آن شتاب نکنید».‏

اگر انسان با قلبی آگاه و عقلی زیرک و بینا، به پیام الله ﻷ ایمان آورد، رویداد رستاخیز او را بسیار شگفت‌زده و هراسان می‌سازد و توان چیره شدن بر نفسش را پیدا می‌کند. و هم این‌جاست که می‌گویند انسان موجود عجیبی است؛ چون خطر بسیار بزرگی در نزدیکی اوست، اما در اوج غفلت و بی‌خبری به ‌سر می‌برد:

﴿ٱقۡتَرَبَ لِلنَّاسِ حِسَابُهُمۡ وَهُمۡ فِي غَفۡلَةٖ مُّعۡرِضُونَ١ مَا يَأۡتِيهِم مِّن ذِكۡرٖ مِّن رَّبِّهِم مُّحۡدَثٍ إِلَّا ٱسۡتَمَعُوهُ وَهُمۡ يَلۡعَبُونَ٢ لَاهِيَةٗ قُلُوبُهُمۡۗ﴾ [الأنبياء: ۱-۳]

‏«‏زمان حسابرسی مردم نزدیک شده است؛ در حالی‌که آنان در غفلت و رویگردانی به‌سر می‌برند. هیچ پند تازه‌ای از سوی پروردگارشان برایشان نمی‌آید، مگر این‌که با بازی و مسخره به آن گوش می‌دهند. در حالی‌که دل‌هایشان غافل است».‏

قرآن در مورد رستاخیز، بندگان را بسیار هشدار می‌دهد و بر آمادگی برای فرا رسیدن آن بسیار تاکید و آن را به فردا تشبیه می‌کند؛ زیرا رستاخیز روزی است که پس از زندگی دنیا روی می‌دهد:

﴿وَلۡتَنظُرۡ نَفۡسٞ مَّا قَدَّمَتۡ لِغَدٖۖ﴾ [الحشر: ۱۸]

‏«‏هرکس باید بنگرد که چه چیزی را برای فردا -رستاخیز- پیشاپیش فرستاده است‏».‏

برخی ایراد می‌گیرند که چرا رویدادی را که هزار و چهارصد سال پیش از نزدیک بودنش خبر داده‌اید، هنوز رخ نداده است؟ چگونه چنین چیزی می‌تواند نزدیک باشد؟ پاسخ این است که رستاخیز در علم و محاسبات الله ﻷ نزدیک است؛ هرچند براساس محاسبات و مقیاس‌های بشری دور باشد. الله ﻷ می‌فرماید:

﴿إِنَّهُمۡ يَرَوۡنَهُۥ بَعِيدٗا٦ وَنَرَىٰهُ قَرِيبٗا٧﴾ [المعارج: ۶-۷]

‏«‏آنان آن روز را دور می‌پندارند‏ و ما آن را نزدیک می‌دانیم».

شایان ذکر است که عمر باقیمانده‌ی دنیا، نسبت به عمر گذشته‌ی آن، اندک است. برای نمونه، شما مدت پنچاه سال را برای بازپرداخت بدهکاری تعیین می‌کنید؛ اگر از این مدت چهل و پنچ سال بگذرد، به طلب‌کار می‌گویید: مدت تعیین شده نزدیک است. هر چند پنچ سال باقی مانده است، ولی نسبت به سال‌های سپری شده خیلی کم‌تر می‌باشد.

احادیث آمده از رسول‎الله ص نیز به همین حقیقت اشاره دارند. حدیثی از عبدالله ‌بن‌ عمر س در بخاری و مسلم به شرح زیر آمده است:

‏«‏إِنَّمَا أَجَلُكُمْ فِي أَجَلِ مَنْ خَلَا مِنْ الْأُمَمِ كَمَا مِنَ صَلَاةِ الْعَصْرِ إلَی مَغْرِبِ الشَّمْسِ‏».‏

‏«‏مدت زمان شما نسبت به زمان امت‌های گذشته، به اندازه‌ی نماز عصر تا غروب خورشید است».‏

حدیث یادشده، زندگی بشر را به یک روز تشبیه می‌کند. امت اسلامی‌ در عصر همان روز ظهور می‌کند و تا غروب خورشید ماندگار است و هنگام غروب، رستاخیز برپا می‌شود. واضح گشت که از طلوع فجر تا هنگام عصر، بهره‌ی امت‌های گذشته می‌باشد و عمر امت اسلامی‌ در مقایسه با امت‌های گذشته، به‌اندازه‌ی زمان عصر تا غروب در برابر صبح تا عصر است.

پس عمر باقیمانده‌ی دنیا، از زمان رسول‎الله ص تا روز رستاخیز، در مقایسه با عمر تمام دنیا، به اندازه‌ی زمان میان عصر تا غروب خورشید است. تشبیه امت اسلامی به این فاصله‌ی زمانی، به این دلیل است که نوشتارهای صریحی دال بر این هستند که امت اسلامی‌، آخرین امت است و تا برپا شدن رستاخیز باقی می‌ماند.

در حدیثی دیگر، که بخاری و مسلم آن را روایت کرده‌اند، چنین آمده است: رسول‎الله ص در حالی‌که به دو انگشت سبابه و میانه‌ اشاره می‌کرد، فرمود:

‏«‏بُعِثْتُ وَالسَّاعَةُ كَهَاتَيْنِ‏»‏ [۱۶۳].

‏«‏بعثت من و رستاخیز، مانند این دو انگشت، به هم نزدیک‌اند».‏

اگر بلندی انگشت میانه را عمر بشر فرض کنیم، فاصله‌ی برانگیخته شدن رسول‌الله‌ ص تا وقوع رستاخیز، به‌اندازه‌ی بلندی انگشت میانه از انگشت سبابه است. و بلندی انگشت سبابه، مقدار عمر گذشته بر دنیا می‌باشد. زمان باقیمان‌ده تا پایان دنیا، برای بشر طولانی می‌نماید؛ زیرا قدرت درک بشر کوتاه و محدود است. اما در نزد الله ﻷ، این فاصله خیلی نزدیک و کوتاه می‌باشد:

﴿أَتَىٰٓ أَمۡرُ ٱللَّهِ فَلَا تَسۡتَعۡجِلُوهُۚ﴾ [النحل: ۱]

‏«‏به‌طور قطع فرمان الهی فرا می‌رسد؛ پس در آن شتاب نکنید‏».‏

﴿وَمَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُۚ﴾ [النحل: ۷۷]

‏«‏‏برپا کردن رستاخیز -برای الله- تنها به اندازه‌ی یک چشم به هم‌ زدن یا کمتر از آن‌ ا‌ست‏».

در روایتی از صحیح مسلم آمده است که پیامبر ص در خطبه‌ای، پس از حمد و ستایش الله ﻷ، فرمود:

‏«‏فَإِنَّ الدُّنْيَا قَدْ آذَنَتْ بِصَرْمٍ وَوَلَّتْ حَذَّاءَ وَلَمْ يَبْقَ مِنْهَا إِلَّا صُبَابَةٌ كَصُبَابَةِ الْإِنَاءِ يَتَصَابُّهَا صَاحِبُهَا وَإِنَّكُمْ مُنْتَقِلُونَ مِنْهَا إِلَى دَارٍ لَا زَوَالَ لَهَا فَانْتَقِلُوا بِخَيْرِ مَا بِحَضْرَتِكُمْ‏».‏

‏«‏دنیا از نابودی خبر می‌دهد و شتابان روی می‌گرداند. باقی‌مانده‌ی عمر دنیا نسبت به سال‌های سپری شده، مانند قطره‌ی آبی‌ست که در ظرف باقی بماند. شما از این دنیا به خانه‌ای همیشگی، می‌روید. پس با بهترین توشه به سوی آن حرکت کنید.‏»‏

[۱۶۳] بخاری در صحیحش، کتاب (رقاق) باب ( بعثت انا و الساعة کهاتین) فتح الباری (‏۱۱/۳۴۷‏)‏ و مسلم در کتاب ( فتن) باب ( قرب الساعة)(‏۴/۲۴۶۸‏)‏ شماره(‏۲۹۵۰‏)‏ از انس روایت کرده اند.