سوره فاتحۀ
سوره فاتحۀ آيه ۱
متن آیه:
بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ
ترجمه:
به نام خداوند بخشنده مهربان.
توضيحات:
«بِسْمِ»: فراهم آمده است از (بِ) و (اِسْمِ). یعنی: کارم را با نام خدا آغاز می‌کنم؛ نه به نام چیز دیگری، و نه به فرمان دل یا کس دیگری. واژه (اِسْم) از ماده (سُمُوّ) به معنی عُلُوّ، یا (وسم) به معنی علامت و نشانه است. «اللهِ»: اسم خاصّ است برای خدا. اصل آن (إِلاه) بوده و مصدری است بر وزن (فِعال) به معنی مفعول، یعنی (مَأْلُوه) به معنی معبود می‌باشد. همان‌گونه که مصدر (خَلْق) به معنی مخلوق است (نگا: لقمان / ۱۱). «الرَّحْمنِ»: دارای مهر فراوان (نگا: أعراف / ۱۵۶). «الرَّحِیمِ»: دارای مهر همیشگی.
سوره فاتحۀ آيه ۲
متن آیه:
﴿ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٢﴾
ترجمه:
ستایش خداوندی را سزا است که پروردگار جهانیان است.
توضيحات:
«رَبِّ»: پروردگار. مصدری است به معنی تربیت، و در اینجا در معنی اسم فاعل، یعنی مربّی به کار رفته است، و صفت (الله) می‌باشد. «الْعَالَـمـِينَ»: جهانیان، جهانها. هر صنفی از اصناف آفریدگان. اسم آلت است و به معنی آنچه خدا بدان شناخته شود. از راه تغلیب به صورت جمع مذکر سالم با (ین) جمع بسته شده است.
سوره فاتحۀ آيه ۳
متن آیه:
﴿ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ ٣﴾
ترجمه:
بخشنده مهربان است.
توضيحات:
«الرَّحْمنِ»: و «الرَّحِيمِ». هر دو صیغه مبالغه‌اند و صفت (الله) می‌باشند.
سوره فاتحۀ آیه ۴
متن آیه:
﴿مَٰلِكِ يَوۡمِ ٱلدِّينِ ٤﴾
ترجمه:
مالک روز سزا و جزا است.
توضيحات:
«مَالِک»: متصرّف. صاحب. خداوند. بدل یا صفت بشمار است. «الدِّینِ»: جزا. داوری. آئین.
سوره فاتحۀ آيه ۵
متن آیه:
﴿إِيَّاكَ نَعۡبُدُ وَإِيَّاكَ نَسۡتَعِينُ ٥﴾
ترجمه:
تنها تو را می‌پرستیم و تنها از تو یاری می‌طلبیم.
توضيحات:
«إيَّاكَ»: تو را.
سوره فاتحۀ آيه ۶
متن آیه:
﴿ٱهۡدِنَا ٱلصِّرَٰطَ ٱلۡمُسۡتَقِيمَ ٦﴾
ترجمه:
ما را به راه راست راهنمائی فرما.
توضيحات:
«الصِّرَاطَ»: راه (نگا: مریم / ۳۶، یس / ۶۱، زخرف / ۶۱ و ۶۴).
سوره فاتحۀ آيه ٧
متن آیه:
﴿صِرَٰطَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِمۡ غَيۡرِ ٱلۡمَغۡضُوبِ عَلَيۡهِمۡ وَلَا ٱلضَّآلِّينَ ٧﴾
ترجمه:
راه کسانی که بدانان نعمت داده‌ای؛ نه راه آنان که بر ایشان خشم‌گرفته‌ای، و نه راه گمراهان و سرگشتگان.
توضيحات:
«صِرَاطَ»: بدل از (الصِّرَاطَ) پیشین است. ﴿ٱلَّذِينَ أَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِمۡ﴾: مراد کسانی است که در (نساء / ۶٩) از آنان سخن رفته است. «غَيْرِ»: بدل از ضمیر (هِمْ) یا از (الَّذِينَ) است. «الْـمـَغْضُوبِ عَلَيْهِمْ»: مراد کسانی است که در (فتح / ۶) از آنان سخن رفته است. «الضَّآلِّينَ»: گمراهان. مراد کسانی است که در (آل‌‌عمران / ٩۰، واقعه / ۴۱ - ۵۶) از ایشان صحبت شده است.