سوره لیل
سوره ليل آيه ۱
متن آیه:
﴿وَٱلَّيۡلِ إِذَا يَغۡشَىٰ ١﴾
ترجمه:
سوگند به شب در آن هنگام که (روی زمین را فرا می‌گیرد، و همه اشیاء را با تاریکی خود) می‌پوشاند (و مردمان و جانداران را به استراحت و سکون می‌کشاند)!
توضيحات:
«يَغْشَيا»: فرا می‌گیرد و می‌پوشاند.
سوره ليل آيه ۲
متن آیه:
﴿وَٱلنَّهَارِ إِذَا تَجَلَّىٰ ٢﴾
ترجمه:
و به روز سوگند در آن هنگام که جلوه‌گر و روشن می‌گردد (و ظلمت شب را می‌راند و مردمان و جانداران را دیگر باره به جنبش و تلاش می‌اندازد)!
توضيحات:
«تَجَلَّيا»: روشن و آشکار گردید. جلوه‌گر آمد.
سوره ليل آيه ۳
متن آیه:
﴿وَمَا خَلَقَ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰٓ ٣﴾
ترجمه:
و به آن که نر و ماده را می‌آفریند.
توضيحات:
«الذَّكَرَ وَ الأُنثَيا»: نر و ماده انسان‌ها و حیوان‌ها و گیاه‌ها و همه اشیاء مراد است (نگا: رعد / ۳، ذاریات / ۴٩، یس / ۳۶).
سوره ليل آيه ۴
متن آیه:
﴿إِنَّ سَعۡيَكُمۡ لَشَتَّىٰ ٤﴾
ترجمه:
سعی و تلاش شما جوراجور و گوناگون است (و لذا جزا و سزای شما هم متفاوت و مختلف خواهد بود).
توضيحات:
«شَتَّيا»: جمع شَتِیت، پراکنده. مراد مختلف و متفاوت و از هم جدا است. دست‌های نیکوکار و پرهیزگار، و گروهی بدکردار و ناپرهیزگار، بعضی مؤمن و صادق، و برخی کافر و فاسق، و... تلاشهائی برای درم و شکم و لذائذ نفسانی، و تلاشهائی در راه خدمت به مردمان و رضای یزدان و اجرای اوامر ربّانی. و... این آیه بیان‌گر دو خطّ سیر متمایز و جهت‌گیری متفاوت است و جواب قسم است.
سوره ليل آيه ۵
متن آیه:
﴿فَأَمَّا مَنۡ أَعۡطَىٰ وَٱتَّقَىٰ ٥﴾
ترجمه:
کسی که (در راه خدا دارائی خود را) بذل و بخشش کند، و پرهیزگاری پیشه سازد (و از آفریدگار خویش بهراسد).
توضيحات:
«أَعْطَيا»: صرف کرد و داد. خرج و پخش کرد. «إتَّقَيا»: از خدا ترسید. تقوا و پرهیزگاری پیشه کرد.
سوره ليل آيه ۶
متن آیه:
﴿وَصَدَّقَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٦﴾
ترجمه:
و به پاداش خوب (خدا در این سرا، و خوبتر خدا در آن سرا) ایمان و باور داشته باشد.
توضيحات:
«الْـحُسْنَيا»: پاداش خوب خدا که در این جهان بهره مؤمنان می‌گردد (نگا: زمر / ۱۰، نحل / ۳۰) و پاداش بهتر خدا که در آن جهان نصیب مسلمانان می‌شود (نگا: آل‌عمران / ۱۴۸، یونس / ۲۶). خیر مطلقی که خدا آن را خیر می‌داند. یعنی آن کسی که بذل و بخشش می‌کند و پرهیزگاری پیشه می‌سازد و به خوب و خوبی ایمان دارد، و در یک کلام، حسنات و سیئات و فضیلت و رذیلت را همسان نمی‌شمارد، و بالطبع به پاداش نیکیها و پادافره بدیها معتقد است. (الْـحُسْنَيا) می‌تواند صفت مشبّهه، یا صفت تفضیلی باشد.
سوره ليل آيه ٧
متن آیه:
﴿فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡيُسۡرَىٰ ٧﴾
ترجمه:
(مشکلات و موانع را برای او آسان می‌سازیم و در کار خیر توفیقش می‌دهیم و) او را آماده رفاه و آسایش می‌نمائیم.
توضيحات:
«نُيَسِّرُهُ»: او را مهیا و آماده می‌سازیم. «الْيُسْرَيا»: رفاه و آسایش. ساده و آسان. آیه متضمّن دو معنی است: الف - او را آماده برای زندگی خوش و آسوده آخرت می‌سازیم (نگا: نحل / ٩٧). ب - او را آماده انجام کارهای ساده و آسانی می‌سازیم که پیشتر برای او مشکل و دشوار بود. یعنی در پرتو گام نهادن به راه خدا مشکلات را برایش ساده و در انجام آنها توفیقش می‌دهیم (نگا: مائده / ۱۶، عنکبوت / ۶٩). اصولاً ایمان به معاد و پاداش عظیم الهی، مشکلات را در نظر انسان سهل و آسان جلوه‌گر می‌سازد و نه تنها مال، بلکه جان خود را در طبق اخلاص می‌گذارد و از این ایثارگری لذّت می‌برد.
سوره ليل آيه ۸
متن آیه:
﴿وَأَمَّا مَنۢ بَخِلَ وَٱسۡتَغۡنَىٰ ٨﴾
ترجمه:
و امّا کسی که تنگ‌چشمی بکند (و به بذل و بخشش دارائی در راه خدا دست نیازد) و خود را بی‌نیاز (از خدا و توفیق و پاداش دنیوی و اخروی الهی) بداند.
توضيحات:
«إسْتَغْنَيا»: خود را بی‌نیاز دانست. مراد بی‌نیاز از خدا، و مدد و یاری دنیوی، و اجر و پاداش اخروی یزدان جهان است (نگا: عبس / ۵).
سوره ليل آيه ٩
متن آیه:
﴿وَكَذَّبَ بِٱلۡحُسۡنَىٰ ٩﴾
ترجمه:
و به پاداش خوب (خدا در این سرا، و خوبتر خدا در آن سرا) ایمان و باور نداشته باشد.
توضيحات:
«الْـحُسْنَيا»: (نگا: آیه ششم).
سوره ليل آيه ۱۰
متن آیه:
﴿فَسَنُيَسِّرُهُۥ لِلۡعُسۡرَىٰ ١٠﴾
ترجمه:
او را آماده برای سختی و مشقّت (و زندگی بس مشکل و ناگوار دوزخ) می‌سازیم.
توضيحات:
«الْعُسْرَيا»: سختی و مشقّت. شدّت و محنت. خواری ناشی از عدم توفیق در اعمال صالحه (نگا: المیزان). عذاب دوزخ.
سوره ليل آيه ۱۱
متن آیه:
﴿وَمَا يُغۡنِي عَنۡهُ مَالُهُۥٓ إِذَا تَرَدَّىٰٓ ١١﴾
ترجمه:
در آن هنگام که (به گور) پرت می‌گردد، دارائیش چه سودی به حال او دارد؟
توضيحات:
«مَا يُغْنِي عَنْهُ»: چه سودی به حال او دارد؟ سودی به حال او ندارد. واژه (مَا) استفهامیه و برای انکار، یا حرف نفی است. «تَردَّيا»: پرت گردید. سقوط کرد. مراد سقوط در قبر یا سرنگون شدن به دوزخ است. هلاک شد و مرد.
سوره ليل آيه ۱۲
متن آیه:
﴿إِنَّ عَلَيۡنَا لَلۡهُدَىٰ ١٢﴾
ترجمه:
مسلّماً نشان دادن (راه هدایت و ضلالت به مردم) بر عهده ما است.
توضيحات:
«عَلَيْنَا»: بر ما است. «الْـهُدَيا»: رهنمود. راهنمائی. ارائه طریق.
سوره ليل آيه ۱۳
متن آیه:
﴿وَإِنَّ لَنَا لَلۡأٓخِرَةَ وَٱلۡأُولَىٰ ١٣﴾
ترجمه:
و قطعاً آخرت و دنیا همه از آن ما است.
توضيحات:
«لَلآخِرَةَ وَالأُولَيا»: آن جهان و این جهان. مقدّم شدن آخرت بر دنیا، به خاطر اهمّیت فراوان و مقصود اصلی بودنِ آن است.
سوره ليل آيه ۱۴
متن آیه:
﴿فَأَنذَرۡتُكُمۡ نَارٗا تَلَظَّىٰ ١٤﴾
ترجمه:
من شما را از آتش هولناکی بیم می‌دهم که شعله‌ور می‌شود و زبانه می‌کشد.
توضيحات:
«فَأَنذَرْتُكُمْ»: فاعل پیغمبر اسلام است که خطاب به کفّار مکه صحبت می‌فرماید. «تَلَظَّيا»: شعله‌ور می‌شود. زبانه می‌کشد. فعل مضارع است و در اصل (تَتَلَظَّيا) است.
سوره ليل آيه ۱۵
متن آیه:
﴿لَا يَصۡلَىٰهَآ إِلَّا ٱلۡأَشۡقَى ١٥﴾
ترجمه:
بدان داخل نمی‌شود و نمی‌سوزد مگر بدبخت‌ترین (انسان‌ها).
توضيحات:
«الأَشْقَيا »: بدبخت‌ترین.
سوره ليل آيه ۱۶
متن آیه:
﴿ٱلَّذِي كَذَّبَ وَتَوَلَّىٰ ١٦﴾
ترجمه:
همان کسی که (حق و حقیقت را دروغ می‌داند و آن را) تکذیب می‌نماید و (به آیات آسمانی) پشت می‌کند.
توضيحات:
«تَوَلَّيا»: پشت کرد. رویگردان شد (نگا: بقره / ۲۰۵، آل‌عمران / ۸۲، نجم / ۲٩).
سوره ليل آيه ۱٧
متن آیه:
﴿وَسَيُجَنَّبُهَا ٱلۡأَتۡقَى ١٧﴾
ترجمه:
و لیکن پرهیزگارترین (انسان‌ها) از آن (آتش هولناک) به دور داشته خواهد شد.
توضيحات:
«الأتْقَيا»: پرهیزگارترین.
سوره ليل آيه ۱۸
متن آیه:
﴿ٱلَّذِي يُؤۡتِي مَالَهُۥ يَتَزَكَّىٰ ١٨﴾
ترجمه:
آن کسی که دارائی خود را (در راه خدا خرج می‌کند و) می‌دهد تا خویشتن را (به وسیله این کار، از کثافت بخل) پاکیزه بدارد.
توضيحات:
«يَتَزَكَّيا»: خود را پاک می‌دارد و پاکیزه می‌کند. حال یا بدل از فاعل است.
سوره ليل آيه ۱٩
متن آیه:
﴿وَمَا لِأَحَدٍ عِندَهُۥ مِن نِّعۡمَةٖ تُجۡزَىٰٓ ١٩﴾
ترجمه:
هیچ کسی بر او حق نعمتی ندارد تا (بدین وسیله به نعمتش پاسخ گوید و از سوی او آن) نعمت جزا داده شود.
توضيحات:
«تُجْزَيا»: نعمت جزا داده شود. سپاس گفته شود.
سوره ليل آيه ۲۰
متن آیه:
﴿إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ رَبِّهِ ٱلۡأَعۡلَىٰ ٢٠﴾
ترجمه:
بلکه تنها هدف او جلب رضای ذات پروردگار بزرگوارش می‌باشد.
توضيحات:
«إبْتِغَآءَ»: خواستار شدن. طلبیدن. «وَجْهِ»: ذات (نگا: انعام / ۵۲، کهف / ۲۸، قصص / ۸۸).
سوره ليل آيه ۲۱
متن آیه:
﴿وَلَسَوۡفَ يَرۡضَىٰ ٢١﴾
ترجمه:
قطعاً (چنین شخصی، از کارهائی که کرده است) راضی خواهد بود و (از پاداش‌هائی که از پروردگار خود دریافت می‌دارد) خوشنود خواهد شد.
توضيحات:
«لَسَوْفَ يَرْضَيا»: راضی خواهد بود. راضی خواهد شد (نگا: توبه / ٩۶، نجم / ۲۶).