سوره حاقۀ
سوره حاقۀ آيه ۱
متن آیه:
﴿ٱلۡحَآقَّةُ ١﴾
ترجمه:
رخداد راستین!
توضيحات:
«ألْحَآقَّةُ»: یکی از نام‌های قیامت است. از آنجا که قیامت حتماً و قطعاً فرا می‌رسد و حقیقت و واقعیت دارد، بدین نام خوانده شده است.
سوره حاقۀ آيه ۲
متن آیه:
﴿مَا ٱلۡحَآقَّةُ ٢﴾
ترجمه:
رخداد راستین چگونه رخدادی است؟!
توضيحات:
«مَا»: مبتدا، و (أَلْحَآقَّةُ) خبر مبتدا است، و جمله (مَاحاقّه) خبر (ألْحَآقَّةُ) در آیه قبلی است.
سوره حاقۀ آيه ۳
متن آیه:
﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡحَآقَّةُ ٣﴾
ترجمه:
تو چه می‌دانی رخداد راستین چگونه رخدادی است؟!
توضيحات:
«مَآ أَدْرَاكَ»: چه چیز تو را متوجّه کرده است؟ تو کی می‌دانی؟ قیامت جزو غیب است و غیب دان تنها خدا است. فرا رسیدن قیامت و چگونگی آن، برای انسان‌ها که زندانیان زندان دنیایند، معمّا و راز سربه مهری است. تکرار واژگان و شیوه سخن بدین‌گونه که در این سه آیه است، برای بیان عظمت مسأله و تأکید بر یقینی بودن آن است. در تعبیرات روزمرّه خود، گاهی می‌گوئیم: فلان کس انسان است! چه انسانی؟ تو چه می‌دانی چگونه انسانی است؟ یعنی حدّ و مرزی برای توصیف انسانیت او نیست. در اینجا دنباله کلام، یا بحث از قیامت و چگونگی آن قطع می‌گردد و راز بود و راز ماند.
سوره حاقۀ آيه ۴
متن آیه:
﴿كَذَّبَتۡ ثَمُودُ وَعَادُۢ بِٱلۡقَارِعَةِ ٤﴾
ترجمه:
قوم ثمود و قوم عاد (رخداد راستین) درهم کوبنده را تکذیب کردند.
توضيحات:
«الْقَارِعَةَ»: یکی از نام‌های قیامت است. از آنجا که جهان را در هم می‌کوبد و حوادث و اهوال آن مردمان را فرا می‌گیرد، بدان نام خوانده شده است.
سوره حاقۀ آيه ۵
متن آیه:
﴿فَأَمَّا ثَمُودُ فَأُهۡلِكُواْ بِٱلطَّاغِيَةِ ٥﴾
ترجمه:
در نتیجه قوم ثمود با عذاب سرکش و سهمگین (صاعقه) نابود گشتند.
توضيحات:
«ثَمُودُ»: قوم پیغمبری به نام صالح بودند. «الطَّاغِيَة»: حادثه و بلائی که شدّت آن از حدّ در گذرد. مراد صاعقه مذکور در (فصّلت / ۱۳) است. صاعقه هم همیشه با لرزش و صدای مهیب همراه است، لذا در (اعراف / ٧۸) رَجْفه، و در (هود / ۶٧) صَیحَه ذکر شده است.
سوره حاقۀ آيه ۶
متن آیه:
﴿وَأَمَّا عَادٞ فَأُهۡلِكُواْ بِرِيحٖ صَرۡصَرٍ عَاتِيَةٖ ٦﴾
ترجمه:
و قوم عاد به وسیله تندباد سرد و سرکش و پر سر و صدای ویرانگری نابود شدند.
توضيحات:
«عَادٌ»: قوم پیغمبری به نام هود بودند. «صَرْصَرٍ»: باد تند و ویرانگر و سرد و پر سر و صدا. «عَاتِيَةٍ»: سرکش. سخت ویرانگر.
سوره حاقۀ آيه ٧
متن آیه:
﴿سَخَّرَهَا عَلَيۡهِمۡ سَبۡعَ لَيَالٖ وَثَمَٰنِيَةَ أَيَّامٍ حُسُومٗاۖ فَتَرَى ٱلۡقَوۡمَ فِيهَا صَرۡعَىٰ كَأَنَّهُمۡ أَعۡجَازُ نَخۡلٍ خَاوِيَةٖ ٧﴾
ترجمه:
خداوند چنین تندبادی را هفت شب و هشت روز پیاپی بر آنان گمارد. (اگر در آنجا می‌بودی) در این مدّت مردمان را می‌دیدی که روی زمین افتاده‌اند و انگار تنه‌های پوک و توخالی درختان خرمایند.
توضيحات:
«سَخَّرَهَا»: باد را مسلّط کرد. باد را گمارد. «حُسُوماً»: پی در پی. ریشه کن کننده و خانمانسوز. حال ضمیر (هَا) یا صفت (سَبْعَ و ثَمـانِيَةَ) و یا مفعول مطلق فعل محذوفی است. این واژه جمع حاسِم است، و یا این که مصدر ثلاثی مجرّد است. «فِيهَا»: در آن‌روزها. درآنجاها. در گذر باد. «صَرْعي»: جمع صَریع، روی زمین‌افتاده. نقش زمین شده. مرده. حال است. «أَعْجَازُ»: (نگا: قمر / ۲۰). «خَاوِيَةٍ»: فروتپیده (نگا: بقره / ۲۵٩، کهف / ۴۲، حجّ / ۴۵، نمل / ۵۲). پوک و توخالی. در اینجا مراد پوسیده و متلاشی است.
سوره حاقۀ آيه ۸
متن آیه:
﴿فَهَلۡ تَرَىٰ لَهُم مِّنۢ بَاقِيَةٖ ٨﴾
ترجمه:
آیا کسی را می‌بینی که از ایشان بر جای مانده باشد.
توضيحات:
«باقِيَةٍ»: باقیمانده. بر جای. در اصل: «مِن بَقِيَّةٍ بَاقِيَةٍ»، یا این که «مِن نَّفْسٍ بَاقِيَةٍ». یا به معنی بقاء و اثر است. مصدری است همچون طَاغِیة، به معنی طغیان (نگا: اعراب القرآن درویش).
سوره حاقۀ آيه ٩
متن آیه:
﴿وَجَآءَ فِرۡعَوۡنُ وَمَن قَبۡلَهُۥ وَٱلۡمُؤۡتَفِكَٰتُ بِٱلۡخَاطِئَةِ ٩﴾
ترجمه:
فرعون و کسانی که پیش از او بودند، و همچنین اهالی شهرها و آبادیهای زیر و روشده (قوم لوط) مرتکب گناهان بزرگ شدند.
توضيحات:
«جَآءَ... بِالْـخَاطِئَةِ»: گناه ورزیدند. مرتکب گناه شدند. «الْـمُؤْتَفِكَاتُ»: جمع مُؤْتَفِکة، شهرها و آبادیهای زیر و رو شده (نگا: توبه / ٧۰، نجم / ۵۳). در اینجا مراد اهالی آنجا، یعنی قوم لوط است. «الْـخَاطِئَةِ»: خطا. مراد کفر و شرک و ظلم و فساد و انواع گناهان است. مصدر ثلاثی مجرّد است، همچون عَافِیة و عاقِبَة.
سوره حاقۀ آيه ۱۰
متن آیه:
﴿فَعَصَوۡاْ رَسُولَ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَهُمۡ أَخۡذَةٗ رَّابِيَةً ١٠﴾
ترجمه:
آنان با فرستاده پروردگارشان به مخالفت برخاستند، و خداوند ایشان را به سختی فرو گرفت (و به عذاب شدیدی گرفتار ساخت).
توضيحات:
«أَخْذَةً»: گرفتار کردن. فرو گرفتن. «رَابِيَةً»: فوق العاده شدید. زیاد و فراوان.
سوره حاقۀ آيه ۱۱
متن آیه:
﴿إِنَّا لَمَّا طَغَا ٱلۡمَآءُ حَمَلۡنَٰكُمۡ فِي ٱلۡجَارِيَةِ ١١﴾
ترجمه:
ما بدان گاه که (در طوفان نوح) آب طغیان کرد (و از حدّ معمول فراتر رفت، نیاکان) شما را سوار کشتی کردیم.
توضيحات:
«حَمَلْنَاكُمْ»: شما را حمل کردیم. این تعبیر کنایه از اسلاف و نیاکان ما است. چرا که اگر آنان نجات نمی‌یافتند، ما نیز امروزه وجود نداشتیم. «الْـجَارِيَةِ»: کشتی (نگا: ذاریات / ۳، شوری / ۳۲، رحمن / ۲۴).
سوره حاقۀ آيه ۱۲
متن آیه:
﴿لِنَجۡعَلَهَا لَكُمۡ تَذۡكِرَةٗ وَتَعِيَهَآ أُذُنٞ وَٰعِيَةٞ ١٢﴾
ترجمه:
تا آن (حادثه نجات مؤمنان و غرق شدن کافران، درس عبرتی و) مایه اندرزی، برای شما بوده و گوش‌های شنوا آن را فرا گیرند و به خاطر سپرند.
توضيحات:
«تَذْكِرَةً»: پند و اندرز. درس عبرت (نگا: طه / ۳، واقعه / ٧۳). «وَاعِيَةٌ»: شنوا و نگاه دارنده. به خاطر سپارنده (نگا: / ۳٧).
سوره حاقۀ آيه ۱۳
متن آیه:
﴿فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ نَفۡخَةٞ وَٰحِدَةٞ ١٣﴾
ترجمه:
هنگامی که یک دم در صور دمیده شود.
توضيحات:
«نَفْخَةٌ وَاحِدَةٌ»: یک دم. دمیدن نفخه نخستین در صور مراد است.
سوره حاقۀ آيه ۱۴
متن آیه:
﴿وَحُمِلَتِ ٱلۡأَرۡضُ وَٱلۡجِبَالُ فَدُكَّتَا دَكَّةٗ وَٰحِدَةٗ ١٤﴾
ترجمه:
و زمین و کوه‌ها از جا برداشته شوند و یکباره در هم کوبیده و متلاشی گردند.
توضيحات:
«دَكَّةً»: یکباره در هم کوبیدن و پخش و پراکنده کردن (نگا: اعراف / ۱۴۳، کهف / ٩۸). «الْـجِبَالُ»: ذکر کوه‌ها بعد از زمین، مراد همواری‌ها و ناهمواری‌های زمین است که به هم می‌خورند و صاف می‌گردند (نگا: طه / ۱۰۶ و ۱۰٧).
سوره حاقۀ آيه ۱۵
متن آیه:
﴿فَيَوۡمَئِذٖ وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ ١٥﴾
ترجمه:
بدان هنگام است که آن واقعه (بزرگ قیامت در جهان) رخ می‌دهد (و رستاخیز بر پا می‌شود).
توضيحات:
«فَيَوْمَئِذٍ»: این آیه، جواب شرط (إِذا) است.
سوره حاقۀ آيه ۱۶
متن آیه:
﴿وَٱنشَقَّتِ ٱلسَّمَآءُ فَهِيَ يَوۡمَئِذٖ وَاهِيَةٞ ١٦﴾
ترجمه:
و آسمان از هم می‌شکافد و می‌پراکند، و در آن روز سست و نااستوار می‌گردد.
توضيحات:
«إنشَقَّتْ»: از هم می‌شکافد و متفرّق می‌گردد. «وَاهِيَةٌ»: سست و شُل (نگا: رحمن / ۳٧).
سوره حاقۀ آيه ۱٧
متن آیه:
﴿وَٱلۡمَلَكُ عَلَىٰٓ أَرۡجَآئِهَاۚ وَيَحۡمِلُ عَرۡشَ رَبِّكَ فَوۡقَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ ثَمَٰنِيَةٞ ١٧﴾
ترجمه:
و فرشتگان در اطراف و کناره‌های آسمان (جدید آن روزی) قرار می‌گیرند، و در آن روز، هشت فرشته، عرش پروردگارت را بر فراز سر خود بر می‌دارند.
توضيحات:
«الْـمَلَكُ»: فرشتگان. اسم جنس است و در اینجا معنی جمع دارد. «أَرْجَآئِهَا»: أَرْجَآء جمع رَجی، یا رَجا، کناره‌ها، جوانب و اطراف. ضمیر (ها) به آسمان جدید آن روز بر می‌گردد (نگا: المصحف المیسّر). «ثَمَـانِيَةٌ»: عرش، بردارندگان عرش، ملائکه، کرسی، قلم، لوح، و مانند این‌ها از غیبیات است و ما بدان‌ها ایمان داریم و از چند و چون و کم و کیف آنها بی‌خبریم.
سوره حاقۀ آيه ۱۸
متن آیه:
﴿يَوۡمَئِذٖ تُعۡرَضُونَ لَا تَخۡفَىٰ مِنكُمۡ خَافِيَةٞ ١٨﴾
ترجمه:
در آن روز (برای حساب و کتاب، به خدا) نموده می‌شوید، و (چه رسد به کارهای آشکارتان) چیزی از کارهای نهانیتان مخفی و پوشیده نمی‌ماند.
توضيحات:
«تُعْرَضُونَ»: عرضه می‌شوید. نموده می‌شوید (نگا: غافر / ۴۶، شوری / ۴۵). بسان می‌گردید (نگا: هود / ۱۸). «لا تَخْفي مِنكُمْ خَافِيَةٌ»: هیچ نهانی از نهانی‌های شما بر خدا پنهان نمی‌ماند. هیچ کاری مخفی و نهانی از کارهایتان بر خودتان و بر دیگران پنهان نمی‌ماند (نگا: طارق / ٩).
سوره حاقۀ آيه ۱٩
متن آیه:
﴿فَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِيَمِينِهِۦ فَيَقُولُ هَآؤُمُ ٱقۡرَءُواْ كِتَٰبِيَهۡ ١٩﴾
ترجمه:
و امّا هر کس که نامه اعمالش به دست راست او داده شود، (فریاد شادی سر می‌دهد و) می‌گوید: (ای اهل محشر! بیائید) نامه اعمال مرا بگیرید و بخوانید!
توضيحات:
«هَآؤُمُ»: بگیرید!. (هَآء) اسم الفعل است و به معنی (بگیرید). واژه (م) بیان‌گر جمع بودن مخاطب است که افراد پیرامون او هستند. «كِتَابِيَهْ»: حرف (ه) در آخر این واژه و واژه‌های: حِسَابِیهْ، و مَالِیهْ، و سُلْطَانِیهْ در آیات بعدی، هاء سکته نامیده می‌شود و معنی خاصّی ندارد.
سوره حاقۀ آيه ۲۰
متن آیه:
﴿إِنِّي ظَنَنتُ أَنِّي مُلَٰقٍ حِسَابِيَهۡ ٢٠﴾
ترجمه:
آخر من می‌دانستم که (رستاخیزی در کار است و) من با حساب و کتاب خود رویاروی می‌شوم.
توضيحات:
«ظَنَنتُ»: به یقین می‌دانستم. «مُلاقٍ»: ملاقات کننده. رویاروی شونده.
سوره حاقۀ آيه ۲۱
متن آیه:
﴿فَهُوَ فِي عِيشَةٖ رَّاضِيَةٖ ٢١﴾
ترجمه:
پس او در زندگی رضایت بخشی خواهد بود.
توضيحات:
«رَاضِيَةٍ»: رضایت بخش.
سوره حاقۀ آيه ۲۲
متن آیه:
﴿فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٖ ٢٢﴾
ترجمه:
در میان باغ والای بهشت، جایگزین خواهد شد.
توضيحات:
«فِي جَنَّةٍ عَالِيَةٍ»: این آیه، بدل (في عِيشَةٍ رَاضِيَةٍ) است.
سوره حاقۀ آيه ۲۳
متن آیه:
﴿قُطُوفُهَا دَانِيَةٞ ٢٣﴾
ترجمه:
میوه‌های آن در دسترس است.
توضيحات:
«قُطُوف»: جمع قِطْف، به معنی میوه‌های چیده شده، ولی در اینجا به معنی میوه‌هائی است که آماده چیدن است. «دَانِيَةٌ»: نزدیک. در دسترس.
سوره حاقۀ آيه ۲۴
متن آیه:
﴿كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ هَنِيَٓٔۢا بِمَآ أَسۡلَفۡتُمۡ فِي ٱلۡأَيَّامِ ٱلۡخَالِيَةِ ٢٤﴾
ترجمه:
در برابر کارهائی که در روزگاران گذشته (دنیا) انجام می‌داده‌اید. بخورید و بنوشید، گوارا باد!
توضيحات:
«هَنِيئاً»: گوارا. گوارا باد. «بِمَـا»: در مقابل چیزی که. در برابر کارهائی که. «أَسْلَفْتُمْ»: پیشاپیش فرستاده‌اید و تقدیم داشته‌اید (نگا: یونس / ۳۰). «الْـخَالِيَةِ»: گذشته. مراد روزگاران دنیا است.
سوره حاقۀ آيه ۲۵
متن آیه:
﴿وَأَمَّا مَنۡ أُوتِيَ كِتَٰبَهُۥ بِشِمَالِهِۦ فَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُوتَ كِتَٰبِيَهۡ ٢٥﴾
ترجمه:
و امّا کسی که نامه اعمالش به دست چپش داده شود، می‌گوید: ای کاش هرگز نامه اعمالم به من داده نمی‌شد!
توضيحات:
«شِمَـال»: دست چپ.
سوره حاقۀ آيه ۲۶
متن آیه:
﴿وَلَمۡ أَدۡرِ مَا حِسَابِيَهۡ ٢٦﴾
ترجمه:
و هرگز نمی‌دانستم که حساب من چیست!
توضيحات:
«مَا»: اسم استفهام و مبتدا است.
سوره حاقۀ آيه ۲٧
متن آیه:
﴿يَٰلَيۡتَهَا كَانَتِ ٱلۡقَاضِيَةَ ٢٧﴾
ترجمه:
ای کاش پایان بخشِ عمرم، همان مرگ بود و بس!
توضيحات:
«لَيْتَهَا»: ضمیر (هَا) به (مَوْتَة) یعنی مرگ بر می‌گردد. شخص کافر آرزو می‌کند که همان‌گونه که عقیده داشت، مرگ آخرین لحظات عمر بود، و دیگر زنده شدنی در میان نبود. یا این که ضمیر (هَا) به (حَالَة) و وضع کنونی او بر می‌گردد که از مقام پیدا است. در این صورت معنی آیه چنین است: ای کاش مرگم فرا می‌رسید و هم اکنون می‌مُردم!. «الْقَاضِيَة»: پایان دهنده. قطع کننده رشته حیات.
سوره حاقۀ آيه ۲۸
متن آیه:
﴿مَآ أَغۡنَىٰ عَنِّي مَالِيَهۡۜ ٢٨﴾
ترجمه:
دارائی من، مرا سودی نبخشید، و به درد (بیچارگی امروز) من نخورد.
توضيحات:
«مَا أَغْني»: (نگا: اعراف / ۴۸، حجر / ۸۴، شعراء / ۲۰٧).
سوره حاقۀ آيه ۲٩
متن آیه:
﴿هَلَكَ عَنِّي سُلۡطَٰنِيَهۡ ٢٩﴾
ترجمه:
قدرت من، از دست من برفت! (و دلیل و برهان من، پوچ و نادرست از آب درآمد!).
توضيحات:
«سُلْطَانِيَهْ»: سلطان، عبارت از سُلطه و قدرت است. مراد، هم صحّت بدنی و هم قدرت مقام و هم نفوذ کلام است. دلیل و برهان. در این صورت مراد این است که حجّت و برهان دنیوی او باطل بوده و هم اینک عکس آن ثابت شده است.
سوره حاقۀ آيه ۳۰
متن آیه:
﴿خُذُوهُ فَغُلُّوهُ ٣٠﴾
ترجمه:
(خدا به فرشتگان نگهبان دوزخ دستور می‌فرماید:) او را بگیرید و به غل و بند و زنجیرش کشید.
توضيحات:
«غُلُّوهُ»: غل و بند و زنجیرش کنید (نگا: اعتراف / ۱۵٧، رعد / ۵، سبأ / ۳۳).
سوره حاقۀ آيه ۳۱
متن آیه:
﴿ثُمَّ ٱلۡجَحِيمَ صَلُّوهُ ٣١﴾
ترجمه:
سپس او را به دوزخ بیندازید.
توضيحات:
«صَلُّوهُ»: او را داخل آتش کنید (نگا: نساء / ۱۰، ابراهیم / ۲٩، یس / ۶۴).
سوره حاقۀ آيه ۳۲
متن آیه:
﴿ثُمَّ فِي سِلۡسِلَةٖ ذَرۡعُهَا سَبۡعُونَ ذِرَاعٗا فَٱسۡلُكُوهُ ٣٢﴾
ترجمه:
سپس او را با زنجیری ببندید و بکشید که هفتاد ذراع درازا دارد.
توضيحات:
«سِلْسِلَةٍ»: زنجیر. «ذَرْع»: اندازه و درازا. اندازه گرفتن. «سَبْعُونَ»: هفتاد. مراد تکثیر است. «ذِرَاعاً»: فاصله آرنج تا نوک انگشتان دست. ارش. «أسْلُكُوهُ»: جایگزینش کنید. داخلش کنید.
سوره حاقۀ آيه ۳۳
متن آیه:
﴿إِنَّهُۥ كَانَ لَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ ٱلۡعَظِيمِ ٣٣﴾
ترجمه:
چرا که او به خداوند بزرگ ایمان نمی‌آورد.
توضيحات:
«كَانَ لا يُؤْمِنُ»: در سراسر زندگی دنیویش، ایمان و باور نداشت.
سوره حاقۀ آيه ۳۴
متن آیه:
﴿وَلَا يَحُضُّ عَلَىٰ طَعَامِ ٱلۡمِسۡكِينِ ٣٤﴾
ترجمه:
و مردمان را به دادن خوراک به بینوا، تشویق و ترغیب نمی‌کرد.
توضيحات:
«لا يَحُضُّ»: تشویق نمی‌کرد. ترغیب نمی‌نمود. «طَعَامِ»: به معنی اطعام، یعنی خوراک دادن است، یا این که مضافی همچون (بذل) محذوف است.
سوره حاقۀ آيه ۳۵
متن آیه:
﴿فَلَيۡسَ لَهُ ٱلۡيَوۡمَ هَٰهُنَا حَمِيمٞ ٣٥﴾
ترجمه:
لذا امروز در اینجا یار مهربانی ندارد.
توضيحات:
«حَـمِيمٌ»: دوست صمیمی. یار مهربان (نگا: شعراء / ۱۰۱، غافر / ۱۸، فصّلت / ۳۴).
سوره حاقۀ آيه ۳۶
متن آیه:
﴿وَلَا طَعَامٌ إِلَّا مِنۡ غِسۡلِينٖ ٣٦﴾
ترجمه:
و خوراکی هم ندارد مگر از زردابه و خونابه (دوزخیان).
توضيحات:
«غِسْلِينٍ»: چرک و خون. شوخابه. خونابه. زردابه. ریم. دوزخیان دارای مکان و عذاب مختلفی هستند و هر یک از (ضَرِيع) و (زَقُّوم) و (غِسْلِين) غذای گروهی از ایشان است. یا این که هر یک از این‌ها - که در حقیقت خوراک نیست - به همه دوزخیان داده می‌شود، و خوراک ایشان همچون چیزهائی است (نگا: التفسیر القرآنی للقرآن).
سوره حاقۀ آيه ۳٧
متن آیه:
﴿لَّا يَأۡكُلُهُۥٓ إِلَّا ٱلۡخَٰطُِٔونَ ٣٧﴾
ترجمه:
چنین خوراکی را جز بزهکاران نمی‌خورند.
توضيحات:
«الْـخَاطِئُونَ»: مجرمان و بزهکاران. خطاکاران.
سوره حاقۀ آيه ۳۸
متن آیه:
﴿فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَا تُبۡصِرُونَ ٣٨﴾
ترجمه:
سوگند می‌خورم به آنچه می‌بینید!
توضيحات:
«لآ أُقْسِمُ»: (نگا: واقعه / ٧۵).
سوره حاقۀ آيه ۳٩
متن آیه:
﴿وَمَا لَا تُبۡصِرُونَ ٣٩﴾
ترجمه:
و سوگند می‌خورم به آنچه نمی‌بینید!
توضيحات:
«بِمَا تُبْصِرُونَ... وَمَا لا تُبْصِرُونَ»: مراد از دیدنی‌ها و نادنی‌ها، همه مخلوقات و موجودات است.
سوره حاقۀ آيه ۴۰
متن آیه:
﴿إِنَّهُۥ لَقَوۡلُ رَسُولٖ كَرِيمٖ ٤٠﴾
ترجمه:
این (قرآن از سوی خدا آمده است و) گفتاری است (که) از (زبان) پیغمبر بزرگواری (به نام محمّد، پخش و تبلیغ می‌شود).
توضيحات:
«إِنَّهُ»: قرآن. «رَسُولٍ»: مراد پیغمبر اسلام است که از سوی خداوند مبلّغِ کلام آسمانی است (نگا: حاقّه / ۴۳).
سوره حاقۀ آيه ۴۱
متن آیه:
﴿وَمَا هُوَ بِقَوۡلِ شَاعِرٖۚ قَلِيلٗا مَّا تُؤۡمِنُونَ ٤١﴾
ترجمه:
و سخن هیچ شاعری نیست (چنان که شما گمان می‌برید. اصلاً) شما کمتر ایمان می‌آورید (و به دنبال حق و حقیقت می‌افتید).
توضيحات:
«قَلِيلاً مَّا تُؤْمِنُونَ»: (نگا: بقره / ۸۸).
سوره حاقۀ آيه ۴۲
متن آیه:
﴿وَلَا بِقَوۡلِ كَاهِنٖۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ ٤٢﴾
ترجمه:
و گفته هیچ غیبگو و کاهنی نیست. اصلاً شما کمتر پند می‌گیرید (و یادآور حق و حقیقت می‌گردید، و درست و نادرست را فرق می‌نهید).
توضيحات:
«قَلِيلاً مَّا تَذَكَّرُونَ»: (نگا: اعراف / ۳، نمل / ۶۲، غافر / ۵۸).
سوره حاقۀ آيه ۴۳
متن آیه:
﴿تَنزِيلٞ مِّن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٤٣﴾
ترجمه:
(بلکه کلامی است که) از جانب پروردگار جهانیان نازل شده است.
توضيحات:
«تَنزِيلٌ»: (نگا: شعراء / ۱٩۲، سجده / ۲، یس / ۵).
سوره حاقۀ آيه ۴۴
متن آیه:
﴿وَلَوۡ تَقَوَّلَ عَلَيۡنَا بَعۡضَ ٱلۡأَقَاوِيلِ ٤٤﴾
ترجمه:
اگر پیغمبر پاره‌ای سخنان را به دروغ بر ما می‌بست.
توضيحات:
«الأَقَاوِيلِ»: جمع أَقْوال، و آن جمع قَوْل است همچون اَبابیت جمع اَبْیات، و اَناعیم جمع اَنْعام. این واژه بیشتر به سخنان دروغین گفته می‌شود.
سوره حاقۀ آيه ۴۵
متن آیه:
﴿لَأَخَذۡنَا مِنۡهُ بِٱلۡيَمِينِ ٤٥﴾
ترجمه:
ما دست راست او را می‌گرفتیم.
توضيحات:
«الْيَمِينِ»: دست راست. مراد دست راست پیغمبر است (نگا: روح المعانی، روح البیان، کشّاف). منظور جلوگیری از تعدّی به کلام خدا است. همان‌گونه که می‌گویند: جلو دستش را بگیرید.
سوره حاقۀ آيه ۴۶
متن آیه:
﴿ثُمَّ لَقَطَعۡنَا مِنۡهُ ٱلۡوَتِينَ ٤٦﴾
ترجمه:
سپس رگ دلش را پاره می‌کردیم.
توضيحات:
«الْوَتِينَ»: شاهرگ قلب که خون را به تمام اعضاء بدن می‌رساند و اگر قطع شود مرگ انسان آنی و حتمی است.
سوره حاقۀ آيه ۴٧
متن آیه:
﴿فَمَا مِنكُم مِّنۡ أَحَدٍ عَنۡهُ حَٰجِزِينَ ٤٧﴾
ترجمه:
و کسی از شما نمی‌توانست مانع (این کار ما در باره) او شود (و مرگ را از او باز دارد).
توضيحات:
«حَاجِزِينَ»: جمع حاجِز، به معنی مانِع و رادِع. بازدارندگان. جلوگیری کنندگان. خبر (مَا) است.
سوره حاقۀ آيه ۴۸
متن آیه:
﴿وَإِنَّهُۥ لَتَذۡكِرَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ ٤٨﴾
ترجمه:
مسلّماً قرآن پند و اندرز پرهیزگاران است.
توضيحات:
«تَذْكِرَةٌ»: (نگا: طه / ۳).
سوره حاقۀ آيه ۴٩
متن آیه:
﴿وَإِنَّا لَنَعۡلَمُ أَنَّ مِنكُم مُّكَذِّبِينَ ٤٩﴾
ترجمه:
ما قطعاً می‌دانیم که برخی از شما (قرآن را) تکذیب می‌کنند.
توضيحات:
«مُكَذِّبِينَ»: تکذیب کنندگان.
سوره حاقۀ آيه ۵۰
متن آیه:
﴿وَإِنَّهُۥ لَحَسۡرَةٌ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ ٥٠﴾
ترجمه:
آخر قرآن، مایه حسرت و سبب اندوه کافران است.
توضيحات:
«إِنَّهُ»: این که قرآن.
سوره حاقۀ آيه ۵۱
متن آیه:
﴿وَإِنَّهُۥ لَحَقُّ ٱلۡيَقِينِ ٥١﴾
ترجمه:
قرآن، یقینِ راستین (و حق و حقیقت فرو فرستاده جهان آفرین) است.
توضيحات:
«حَقُّ الْيَقِينِ»: (نگا: واقعه / ٩۵).
سوره حاقۀ آيه ۵۲
متن آیه:
﴿فَسَبِّحۡ بِٱسۡمِ رَبِّكَ ٱلۡعَظِيمِ ٥٢﴾
ترجمه:
حال که چنین است. با ذکر نام پروردگار بزرگوار خود، خدا را تسبیح و تقدیس کن.
توضيحات:
«فَسَبِّحْ»: (نگا: آل‌عمران / ۴۱، حجر / ٩۸، طه / ۱۳۰). «بِاسْمِ»: به وسیله نام. با بردن نام.