سوره عادیات
سوره عاديات آيه ۱
متن آیه:
﴿وَٱلۡعَٰدِيَٰتِ ضَبۡحٗا ١﴾
ترجمه:
سوگند به اسبان تازنده‌ای که (به‌سوی میدان جهاد) نفس‌زنان پیش می‌روند!
توضيحات:
«الْعَادِيَاتِ»: جمع عَادِیة، اسبان تازنده. مراد هر مرکب و وسیله‌ای است که در راه یزدان و برای اجرا فرمان او مورد استفاده قرار گیرد. «ضَبْحاً»: صدای نفَس اسبان به هنگام دویدن. در اینجا به معنی اسم فاعل، یعنی (ضَابِحَات) است، به معنی اسبانی که صدای نفَس خود را بلند کرده‌اند. حال است.
سوره عاديات آيه ۲
متن آیه:
﴿فَٱلۡمُورِيَٰتِ قَدۡحٗا ٢﴾
ترجمه:
آن اسبانی که (بر اثر برخورد چخماق سمهایشان به سنگهای سر راه) جرقّه‌ها برمی‌افروزند.
توضيحات:
«الْـمُورِيَاتِ»: جمع مُورِیة، آتش افروزندگان با چخماق. مراد تولیدکنندگان جرقّه‌ها است. «قَدْحاً»: زدن سنگ چخماق به یکدیگر برای تولید جرقّه. در اینجا به معنی اسم فاعل یعنی (قَادِحَات) و حال است. مراد زنندگان سم‌های پا بر سنگهای زمین است.
سوره عاديات آيه ۳
متن آیه:
﴿فَٱلۡمُغِيرَٰتِ صُبۡحٗا ٣﴾
ترجمه:
همان اسبانی که بامدادان (بر سپاهیان دشمن) یورش می‌برند.
توضيحات:
«الْـمُغِيرَاتِ»: جمع مُغیرَة، یورش برندگان. هجوم‌کنندگان. «صُبْحاً»: بامدادان. مفعولٌ‌فیه است. آن را در معنی اسم فاعل، یعنی (مُصْبِحَات) نیز دانسته و حال بشمار آورده‌اند (نگا: التفسیر القرآنی للقرآن).
سوره عاديات آيه ۴
متن آیه:
﴿فَأَثَرۡنَ بِهِۦ نَقۡعٗا ٤﴾
ترجمه:
و در آن، گرد و غبار زیادی را برمی‌انگیزند.
توضيحات:
«أَثَرْنَ»: برانگیختند. برپا کردند. باب افعال و از مصدر (إثارَة) و از ماده (ثور) است (نگا: بقره / ٧۱، روم / ٩ و ۴۸، فاطر / ٩). «بِهِ»: در آن. حرف (بِ) به معنی (فِي) است، و ضمیر (هِ) به صبح برمی‌گردد. «نَقْعاً»: گرد و غبار.
سوره عاديات آيه ۵
متن آیه:
﴿فَوَسَطۡنَ بِهِۦ جَمۡعًا ٥﴾
ترجمه:
و بامدادان به میان جمع (دشمنان) می‌تازند.
توضيحات:
«وَسَطْنَ»: به وسط رفتند. به میانه دویدند. «بِهِ»: در آن. یعنی در صبح. برخی حرف باء را برای تعدّیه دانسته و ضمیر (هِ) را به (نَقْعاً) برگشت داده‌اند. در این صورت معنی آیه چنین است: آن گرد و غبار فراوان را با خود به میان جمعیت دشمنان می‌برند. بعضی هم باء را حالیه دانسته‌اند، و آیه را چنین معنی کرده‌اند: با همین گرد و غبار فراوان به میان جمع دشمنان تاخت می‌برند.
سوره عاديات آيه ۶
متن آیه:
﴿إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لِرَبِّهِۦ لَكَنُودٞ ٦﴾
ترجمه:
(به چنین اسبانی سوگند که) انسان نسبت به پروردگار خود بسیار ناسپاس و حق ناشناس است.
توضيحات:
«الإِنسَانَ»: مراد انسانی است که در پرتو معارف الهی تربیت نیافته است و تعلیمات انبیاء بر دلش نتافته است، و خویشتن را تسلیم غرائز و شهوات سرکش نموده است. «كَنُودٌ»: کفران نعمت‌کننده. ناسپاس. حق‌ناشناس.
سوره عاديات آيه ٧
متن آیه:
﴿وَإِنَّهُۥ عَلَىٰ ذَٰلِكَ لَشَهِيدٞ ٧﴾
ترجمه:
خود انسان نیز بر این معنی گواه است (و می‌داند ناسپاس و حق ناشناس است).
توضيحات:
«إِنَّهُ»: همانا انسان. بی‌گمان انسان. «شَهِيدٌ»: گواه. آگاه. گواهی انسان به زبان حال است. نظیر آن را در (اعراف / ۱٧۲ و توبه / ۱٧) می‌توان دید. و امّا آگاهی او، معلوم است که انسان از هرکس دیگر بهتر خود را می‌شناسد و از درون خود آگاه است.
سوره عاديات آيه ۸
متن آیه:
﴿وَإِنَّهُۥ لِحُبِّ ٱلۡخَيۡرِ لَشَدِيدٌ ٨﴾
ترجمه:
و او علاقه شدیدی به دارائی و اموال دارد.
توضيحات:
«الْـخَيْرِ»: اموال و دارائی (نگا: بقره / ۱۸۰، احزاب / ۱٩). «شَدِيدٌ»: تند و سخت. بخیل و تنگچشم. حرف لام در واژه «لِـحُبِّ الْـخَيْرِ» می‌تواند برای تعدّیه باشد، و معنی آیه با توجّه بدان در بالا گذشت. یا این که برای تعلیل، که معنی آیه چنین است: انسان به علّت دوست داشت اموال و دارائی بخیل است.
سوره عاديات آيه ٩
متن آیه:
﴿أَفَلَا يَعۡلَمُ إِذَا بُعۡثِرَ مَا فِي ٱلۡقُبُورِ ٩﴾
ترجمه:
آیا این انسان (ناسپاس و دلباخته دارائی) نمی‌داند: هنگامی که آنچه در گورها است بیرون آورده می‌شود (و مردگان زنده می‌گردند).
توضيحات:
«بُعْثِرَ»: بیرون آورده شد و زنده گردید (نگا: انفطار / ۴).
سوره عاديات آيه ۱۰
متن آیه:
﴿وَحُصِّلَ مَا فِي ٱلصُّدُورِ ١٠﴾
ترجمه:
و هنگامی که آنچه در سینه‌ها (از کفر و ایمان و نیت خوب و بد) است (از میان دفاتر اعمال) جمع‌آوری می‌گردد و به دست می‌آید.
توضيحات:
«حُصِّلَ»: به دست آورده شد. جمع گردید.
سوره عاديات آيه ۱۱
متن آیه:
﴿إِنَّ رَبَّهُم بِهِمۡ يَوۡمَئِذٖ لَّخَبِيرُۢ ١١﴾
ترجمه:
در آن روز بدون شک پروردگارشان (از احوال آنان و اعمال ایشان) بسیار آگاه است (و پاداش و کیفرشان را می‌دهد؟).
توضيحات:
«خَبِيرٌ»: بسیار آگاه و باخبر.