سوره مطففین
سوره مطففين آيه ۱
متن آیه:
﴿وَيۡلٞ لِّلۡمُطَفِّفِينَ ١﴾
ترجمه:
وای به حال کاهندگان (از جنس و کالای مردمان به هنگام خرید و فروش با ایشان)!
توضيحات:
«الْـمُطَفِّفِينَ»: کاهندگان. کسانی که به هنگام کشیدن و پیمودن و مترکردن اشیاء و اجناس دزدی کنند. بدین معنی که اگر به دیگران جنس می‌فروشند از آن بکاهند، و اگر جنس می‌خرند بر آن بیفزایند. در هر صورت یا از آن کالا می‌کاهند و یا از بها.
سوره مطففين آيه ۲
متن آیه:
﴿ٱلَّذِينَ إِذَا ٱكۡتَالُواْ عَلَى ٱلنَّاسِ يَسۡتَوۡفُونَ ٢﴾
ترجمه:
کسانی که وقتی (در معامله) برای خود می‌پیمایند (یا وزن و متراژ می‌نمایند) به تمام و کمال و افزون بر اندازه لازم دریافت می‌دارند.
توضيحات:
«إِكْتَالُوا»: با کیل و پیمانه خریدند و دریافت داشتند. «عَلي»: به معنی (مِنْ) است. « يَسْتَوْفُونَ»: به تمام و کمال و بیش از اندازه می‌گیرند (نگا: قاسمی، المنتخب). در این آیه، کیل و پیمانه کردن، نماد و مثال توزین و متراژ و هر نوع سنجشی است.
سوره مطففين آيه ۳
متن آیه:
﴿وَإِذَا كَالُوهُمۡ أَو وَّزَنُوهُمۡ يُخۡسِرُونَ ٣﴾
ترجمه:
و هنگامی که (در معامله) برای دیگران می‌پیمایند یا وزن می‌کنند، از اندازه لازم می‌کاهند.
توضيحات:
«كَالُوهُمْ»: برای مردم پیمودند. «يُخْسِرُونَ»: می کاهند. کم می‌دهند (نگا: شعراء / ۱۸۱، رحمن / ٩).
سوره مطففين آيه ۴
متن آیه:
﴿أَلَا يَظُنُّ أُوْلَٰٓئِكَ أَنَّهُم مَّبۡعُوثُونَ ٤﴾
ترجمه:
آیا اینان گمان نمی‌برند که دوباره زنده می‌گردند (و باید حساب و کتاب چنین افزایش و کاهشی را پس بدهند)؟.
توضيحات:
«مَبْعُوثُونَ»: برانگیختگان. زنده‌شدگان.
سوره مطففين آيه ۵
متن آیه:
﴿لِيَوۡمٍ عَظِيمٖ ٥﴾
ترجمه:
در روز بسیار بزرگ و هولناکی (به نام قیامت).
توضيحات:
«لِيَوْمٍ»: برای حساب و کتاب روزی. در روزی. حرف لام به معنی (في) است (نگا: پرتوی از قرآن).
سوره مطففين آيه ۶
متن آیه:
﴿يَوۡمَ يَقُومُ ٱلنَّاسُ لِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ ٦﴾
ترجمه:
همان روزی که مردمان در پیشگاه پروردگار جهانیان (برای حساب و کتاب) برپا می‌ایستند.
توضيحات:
«يَقُومُالنَّاسُ...»: مردمان به فرمان خدا سر از گورها به در می‌آورند. مردمان در پیشگاه خدا برای حساب و کتاب برپا می‌ایستند.
سوره مطففين آيه ٧
متن آیه:
﴿كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ ٱلۡفُجَّارِ لَفِي سِجِّينٖ ٧﴾
ترجمه:
هرگزا هرگز! مسلّماً نوشته اعمال بزهکاران و بدکاران در « سِجّین » قرار دارد.
توضيحات:
«كِتَابٌ»: نوشته. یادداشت شده. «سِجِّين»: اسم خاصّ دیوان یا دفتر کلّ بایگانی نامه‌های اعمال بدکاران و بزهکاران است. صیغه مبالغه «سِجنّ» است که به معنی زندان است، لذا سِجّین، زندان بسیار سخت و تنگ است (نگا: فرهنگ لغات قرآن دکتر قریب). تعبیر از آن بدین نام شاید به خاطر این باشد که محتویات این دیوان سبب زندانی شدن صاحبانش در دوزخ است. گویا اصل آن «سِنْجُون» و در زبان اتیوپی یا حبشی قدیم به گِل و لای گفته می‌شود. در این صورت بیان‌گر فرود و پستی نیز می‌باشد (نگا: جزء عم شیخ محمّد عبده).
سوره مطففين آيه ۸
متن آیه:
﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا سِجِّينٞ ٨﴾
ترجمه:
(ای انسان)! تو چه می‌دانی که «سِجّین« چه و چگونه است؟
توضيحات:
«مَآأَدْرَاكَ»: (نگا: حاقّه / ۳، مدّثّر / ۲٧، انفطار / ۱٧ و ۱۸).
سوره مطففين آيه ٩
متن آیه:
﴿كِتَٰبٞ مَّرۡقُومٞ ٩﴾
ترجمه:
کتاب نوشته شده‌ای است (که نشاندار به علائم مشخّصه بوده و نوشته‌هایش خوانا و گویا است).
توضيحات:
«کتَابٌ»: مراد دیوان شرّ بدکاران است. «مَرْقَومٌ»: نشاندار به علائمی که بیننده با نخستین نگاه پی می‌برد به شرور و بدی‌های مندرج در آن. نوشته شده.
سوره مطففين آيه ۱۰
متن آیه:
﴿وَيۡلٞ يَوۡمَئِذٖ لِّلۡمُكَذِّبِينَ ١٠﴾
ترجمه:
در آن روز وای به حال دروغ‌نامندگان (قیامت و سزا و جزای آخرت)!.
توضيحات:
«وَيْلٌ»: وای! واویلا!.
سوره مطففين آيه ۱۱
متن آیه:
﴿ٱلَّذِينَ يُكَذِّبُونَ بِيَوۡمِ ٱلدِّينِ ١١﴾
ترجمه:
آن کسانی که روز سزا و جزا (قیامت) را دروغ می‌نامند.
توضيحات:
«يَوْمِالدِّينِ»: روز سزا و جزا. (نگا: فاتحه / ۴).
سوره مطففين آيه ۱۲
متن آیه:
﴿وَمَا يُكَذِّبُ بِهِۦٓ إِلَّا كُلُّ مُعۡتَدٍ أَثِيمٍ ١٢﴾
ترجمه:
روز سزا و جزا را دروغ نمی‌نامند، مگر آن کسانی که در بدکاری از حدّ بگذرند و بسیار بزهکار باشند.
توضيحات:
«مُعْتَدٍ»: متجاوزی که از حدّ و مرز قانون عقل و شرع درمی‌گذرد. «أَثیمٍ»: بسیار گناه‌کار.
سوره مطففين آيه ۱۳
متن آیه:
﴿إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا قَالَ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ ١٣﴾
ترجمه:
آن کسانی که چون آیات ما بر آنان خوانده می‌شود، می‌گویند: افسانه‌های پیشینیان است.
توضيحات:
«أَسَاطِيرُ»: جمع أُسْطُورَة، افسانه‌ها (نگا: انعام / ۲۵، انفال / ۳۱، نحل / ۲۴).
سوره مطففين آيه ۱۴
متن آیه:
﴿كَلَّاۖ بَلۡۜ رَانَ عَلَىٰ قُلُوبِهِم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ ١٤﴾
ترجمه:
هرگزاهرگز! اصلاً کردار و تلاش (پلشت و زشت) ایشان دل‌هایشان را زنگ زده کرده است (و همچون زنگاری بر قلوب‌شان نشسته است و سوراخ‌های هدایت را بر روی ایشان بسته است).
توضيحات:
«رَانَ»: زنگار زد. زنگ زده کرد. از ماده (رَين) به معنی زنگ و چرک فلزات.
سوره مطففين آيه ۱۵
متن آیه:
﴿كَلَّآ إِنَّهُمۡ عَن رَّبِّهِمۡ يَوۡمَئِذٖ لَّمَحۡجُوبُونَ ١٥﴾
ترجمه:
هرگزاهرگز! قطعاً ایشان در آن روز (به سبب کارهائی که کرده‌اند) از (رحمت) پروردگارشان محروم و (از بارگاه قرب و منزلت آفریدگارشان) مطرودند.
توضيحات:
«مَحْجُوبُونَ»: جمع مَحجوب، محروم. بی‌بهره. مراد محروم از رحمت خدا، بی‌بهره از لقای پروردگار، و مطرود از حضور در بارگاه قرب الهی، و بی‌بهره از لذّت دیدار محبوب است.
سوره مطففين آيه ۱۶
متن آیه:
﴿ثُمَّ إِنَّهُمۡ لَصَالُواْ ٱلۡجَحِيمِ ١٦﴾
ترجمه:
سپس آنان داخل آتش دوزخ می‌گردند و بدان می‌سوزند.
توضيحات:
«ثُمَّ»: پس از آن. گذشته از آن. «صَالُو الْجَحِیمِ»: وارد شوندگان آتش. اصل (صَالُو) صَالُونَ است که نون آن در حالت اضافه حذف شده است (نگا: ص / ۵٩).
سوره مطففين آيه ۱٧
متن آیه:
﴿ثُمَّ يُقَالُ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تُكَذِّبُونَ ١٧﴾
ترجمه:
آن گاه بدی‌شان گفته می‌شود: این، همان چیزی است که آن را دروغ می‌نامیدید.
توضيحات:
«ثُمَّيُقَالُ...»: این سخن، به عنوان سرزنش به بی‌باوران گفته می‌شود، و عذاب روحی و شکنجه معنوی چنین خیره‌سران لجوجی است.
سوره مطففين آيه ۱۸
متن آیه:
﴿كَلَّآ إِنَّ كِتَٰبَ ٱلۡأَبۡرَارِ لَفِي عِلِّيِّينَ ١٨﴾
ترجمه:
هرگزا هرگز! قطعاً نوشته اعمال نیکوکاران در «علّیین» قرار دارد.
توضيحات:
«عِلِّيِّينَ»: اسم خاصّ دیوان یا دفتر کلّ نامه‌های اعمال نیکان و نیکوکاران است. جمع «عِلّيّ» است که صیغه مبالغه عُلُوّ است که به معنی بسیار والا و بالا است. تعبیر از آن بدین نام شاید به خاطر این باشد که محتَویات این دیوان سبب درجات رفیعه صاحبان خود در بهشت است.
سوره مطففين آيه ۱٩
متن آیه:
﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا عِلِّيُّونَ ١٩﴾
ترجمه:
(ای انسان)! تو چه می‌دانی که «علّیین« چه و چگونه است؟
توضيحات:
«عِلِّيُّونَ»: این واژه ملحق به جمع مذکر سالم است و اعراب به حروف دارد و به عنوان مفرد به کار می‌رود.
سوره مطففين آيه ۲۰
متن آیه:
﴿كِتَٰبٞ مَّرۡقُومٞ ٢٠﴾
ترجمه:
کتاب نوشته شده‌ای است (که نشاندار به علائم مشخّصه بوده و نوشته‌هایش خوانا و گویا است).
توضيحات:
«كِتَابٌ»: مراد دیوان خیرات نیکوکاران است. «مَرْقُومٌ»: نشاندار به علائمی که بیننده با نخستین نگاه پی می‌برد به خیرات و حسنات مندرج در آن. نوشته شده.
سوره مطففين آيه ۲۱
متن آیه:
﴿يَشۡهَدُهُ ٱلۡمُقَرَّبُونَ ٢١﴾
ترجمه:
فرشتگان مقرّب (برای نوشتن مطالب) در آنجا حضور بهم می‌رسانند.
توضيحات:
«يَشْهَدُهُ»: در آنجا حضور بهم می‌رسانند. حضور فرشتگان بزرگوار، برای ثبت و نگارش خیرات و حسنات نیکان (نگا: المصحف المیسّر) یا برای مراقبت و نگهبانی از آن است (نگا: المنتخب، تفهیم القرآن). برخی هم (يَشْهَدُهُ) را به معنی مشاهده‌اش می‌کنند، یا بر آن گواهی می‌دهند، دانسته‌اند (نگا: نمونه، جزء عم محمّد عبده). «الْـمـُقَرَّبُونَ»: فرشتگانی که در پیشگاه خدا دارای منزلت و مکانت خاصّ هستند. مؤمنان برگزیده‌ای که دارای مقامی بس والا هستند (نگا: واقعه / ۱۱).
سوره مطففين آيه ۲۲
متن آیه:
﴿إِنَّ ٱلۡأَبۡرَارَ لَفِي نَعِيمٍ ٢٢﴾
ترجمه:
بی‌گمان نیکان در میان انواع نعمت‌های فراوان بهشت بسر خواهند برد.
توضيحات:
«الأبْرَارَ»: (نگا: انفطار / ۱۳).
سوره مطففين آيه ۲۳
متن آیه:
﴿عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ ٢٣﴾
ترجمه:
بر تخت‌های مجلّل (بهشتی) تکیه می‌زنند و (به زیبائی‌ها و نعمت‌های بسیار آنجا) می‌نگرند.
توضيحات:
«الأرَآئِكِ»: جمع أَریکة، تخت‌های مجلّل و مزین (نگا: کهف / ۳۱، یس / ۵۶، انسان / ۱۳).
سوره مطففين آيه ۲۴
متن آیه:
﴿تَعۡرِفُ فِي وُجُوهِهِمۡ نَضۡرَةَ ٱلنَّعِيمِ ٢٤﴾
ترجمه:
(هرگاه بدی‌شان بنگری) خوشی و خرّمی و نشاط نعمت را در چهره‌هایشان خواهی دید.
توضيحات:
«تَعْرِفُ»: درک می‌کنی. مراد دیدن و مشاهده کردن است. «نَضْرَةَ»: سرسبزی و شادابی. خوشی و خرّمی (نگا: انسان / ۱۱).
سوره مطففين آيه ۲۵
متن آیه:
﴿يُسۡقَوۡنَ مِن رَّحِيقٖ مَّخۡتُومٍ ٢٥﴾
ترجمه:
به آنان از شراب زلال و خالصی داده می‌شود که دست نخورده و سربسته است.
توضيحات:
«رَحِيقٍ»: شراب خالص. «مَخْتُومٍ»: مهر شده. سربسته. این تعبیر تأکیدی بر خلوص و پاکی و دست‌نخوردگی شراب بهشت است که هوش و عقل و نشاط و عشق و صفا می‌آفریند.
سوره مطففين آيه ۲۶
متن آیه:
﴿خِتَٰمُهُۥ مِسۡكٞۚ وَفِي ذَٰلِكَ فَلۡيَتَنَافَسِ ٱلۡمُتَنَٰفِسُونَ ٢٦﴾
ترجمه:
مُهر و دربند آن از مشک است (و با دست زدن بدان، بوی عطر مشک در فضا پراکنده می‌شود). مسابقه‌دهندگان باید برای به دست آوردن این (چنین شراب و سایر نعمت‌های دیگر بهشت) با همدیگر مسابقه بدهند و بر یکدیگر پیشی بگیرند.
توضيحات:
«خِتَام»: مُهر. دربند. «لِيَتَنَافَسْ»: باید که مسابقه بدهد و رقابت بکند و پیشی بگیرد. «الْـمـُتَنافِسُونَ»: مسابقه‌دهندگان. رقابت کنندگان (نگا: آل‌عمران / ۱۳۳، حدید / ۲۱).
سوره مطففين آيه ۲٧
متن آیه:
﴿وَمِزَاجُهُۥ مِن تَسۡنِيمٍ ٢٧﴾
ترجمه:
آمیزه آن، تسنیم است.
توضيحات:
«مِزَاج»: ممزوج. آمیزه و آمیخته. «تَسْنِیمٍ»: آبی که از بلندی فرو می‌ریزد. در اینجا اسم چشمه‌ای است در بهشت.
سوره مطففين آيه ۲۸
متن آیه:
﴿عَيۡنٗا يَشۡرَبُ بِهَا ٱلۡمُقَرَّبُونَ ٢٨﴾
ترجمه:
تسنیم چشمه‌ای است که مقرّبان (بارگاه یزدان) از آن می‌نوشند.
توضيحات:
«عَيْناً»: چشمه. مفعول‌به برای فعل محذوف (أَعْني) و یا حال تسنیم است. «بـِهـَا»: از آن. حرف (بِ) به معنی (مِنْ) است (نگا: انسان / ۶).
سوره مطففين آيه ۲٩
متن آیه:
﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ أَجۡرَمُواْ كَانُواْ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يَضۡحَكُونَ ٢٩﴾
ترجمه:
گناهکاران پیوسته (در دنیا) به مؤمنان می‌خندیدند و ایشان را ریشخند می‌کردند.
توضيحات:
«أَجْرَمُوا»: گناه کردند. بزهکاری نمودند. «كَانُوا... يَضْحَكُونَ»: می‌خندیدند. ریشخند می‌کردند.
سوره مطففين آيه ۳۰
متن آیه:
﴿وَإِذَا مَرُّواْ بِهِمۡ يَتَغَامَزُونَ ٣٠﴾
ترجمه:
و هنگامی که مؤمنان از کنار ایشان می‌گذشتند، با اشارات سر و دست و چشم و ابرو، آنان را مورد تمسخر و عیبجوئی قرار می‌دادند.
توضيحات:
«يَتَغَامَزُونَ»: از مصدر تغامُز، به معنی شرکت دسته‌جمعی در عیبجوئی از کسی یا کسانی، و تمسخر کردن با اشارات سر و دست و چشم و ابرو است.
سوره مطففين آيه ۳۱
متن آیه:
﴿وَإِذَا ٱنقَلَبُوٓاْ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِمُ ٱنقَلَبُواْ فَكِهِينَ ٣١﴾
ترجمه:
و هنگامی که گناهکاران به میان خانواده‌های خود برمی‌گشتند، شادمانه باز می‌گشتند (و به استهزاءها و تمسخرهایشان مباهات و افتخار می‌کردند! انگار با این کارها فتح عظیمی‌کرده‌اند و پیروزی مهمّی فراچنگ آورده‌اند)!.
توضيحات:
«إِنقَلَبُوا»: برمی‌گشتند. مراجعت می‌نمودند. «أَهْل»: خانواده و خویشان. کسان و دوستان. «فَكِهِينَ»: جمع فَکه، شادمان، خوشحال و خندان. حال است. مراد آیه این است که بزهکاران در غیاب مؤمنان نیز همان سخریه‌ها و همان استهزاءها را ادامه می‌دادند.
سوره مطففين آيه ۳۲
متن آیه:
﴿وَإِذَا رَأَوۡهُمۡ قَالُوٓاْ إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ لَضَآلُّونَ ٣٢﴾
ترجمه:
و هنگامی که مؤمنان را (در کوچه و بازار) می‌دیدند، می‌گفتند: اینان قطعاً گمراه و سرگشته‌اند.
توضيحات:
«ضَآلُّونَ»: گمراهان. سرگشتگان.
سوره مطففين آيه ۳۳
متن آیه:
﴿وَمَآ أُرۡسِلُواْ عَلَيۡهِمۡ حَٰفِظِينَ ٣٣﴾
ترجمه:
و حال این که بزهکاران برای نگهبانی مؤمنان و پائیدن کردارشان فرستاده نشده بوده‌اند (پس به چه حقی، و مطابق کدام منطقی بر آنان خُرده می‌گرفته‌اند و برخوردهای ناجوانمردانه و سختی با ایشان می‌کرده‌اند)؟!.
توضيحات:
«مَآأَرْسِلُوا»: کافران و بزهکاران روانه نشده‌اند و فرستاده نگشته‌اند. «حَافِظِينَ»: نگهبانان. مراقبان. حافظان حقوق دیگران و متکفّلان منافع ایشان.
سوره مطففين آيه ۳۴
متن آیه:
﴿فَٱلۡيَوۡمَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنَ ٱلۡكُفَّارِ يَضۡحَكُونَ ٣٤﴾
ترجمه:
لذا امروز (که روز سزا و جزای قیامت است) مؤمنان به کافران می‌خندند و ریشخندشان می‌کنند.
توضيحات:
«الْيَوْمَ»: مراد روز قیامت و بعد از دخول مؤمنان به بهشت است (نگا: اعراف / ۴۴، مطفّفین / ۲۳). می‌نگرند.
سوره مطففين آيه ۳۵
متن آیه:
﴿عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِ يَنظُرُونَ ٣٥﴾
ترجمه:
بر تخت‌های مجلّل (بهشتی) تکیه می‌زنند و (به زیبائی‌ها و نعمت‌های بسیار آنجا، و به حال زار کافران).
توضيحات:
«الأرُآئِكِ»: (نگا: مطفّفین / ۲۳).
سوره مطففين آيه ۳۶
متن آیه:
﴿هَلۡ ثُوِّبَ ٱلۡكُفَّارُ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ ٣٦﴾
ترجمه:
(خطاب به دوزخیان می‌گویند): آیا به کافران پاداش و سزای کارهائی که می‌کرده‌اند، داده شده است؟
توضيحات:
«هَلْثُوِّبَ»: آیا سزا و جزا داده شده‌اند؟ واژه (ثَواب) برای جزای نیک و سزای بد به کار می‌رود. امّا بیشتر در مورد پاداش خوبی‌ها استعمال دارد. لذا آیه فوق متضمّن نوعی طعن نسبت به کفّار است.