سوره همزه
سوره هُمَزَۀ آيه ۱
متن آیه:
﴿وَيۡلٞ لِّكُلِّ هُمَزَةٖ لُّمَزَةٍ ١﴾
ترجمه:
وای به حال هر که عیبجو و طعنه‌زن باشد!
توضيحات:
«وَيْلٌ»: وای! واویلا! بدبختی و نابودی. هلاک و عذاب. (نگا: بقره / ٧٩، ابراهیم / ۲، مریم / ۳٧). «هُـمَزَةٍ»: بسیار عیبجو. «لُـمَزَةٍ»: بسیار طعنه‌زن. «هُـمَزَةٍ لُـمَزَةٍ»: این دو واژه صیغه مبالغه‌اند. از لحاظ معنی آن اندازه به هم نزدیکند که در موارد بسیاری به عنوان دو لفظ مترادف استعمال شده‌اند. هرچند با یکدیگر فرق دارند ولی این تفاوت به گونه‌ای است که عدّه‌ای مفاهیم (هُـمَزَة) را برای (لُـمَزَة)، و عدّه‌ای مقاصد (لُـمَزَة) را برای (هُـمَزَة) ذکر کرده‌اند (نگا: تفهیم القرآن). از قبیل: الف - هُمَزَة، بسیار غیبت کننده، و لُمَزَة سخت عیبجو. ب - هُمَزَة، عیبجوی با اشاره به دست، لَمَزَة با زبان. ج - هُمَزَة، آن که روبرو بدگوئی کند، و لُمَزَة آن که در غیاب. د - هُمَزَة، آن که آشکارا و به آواز بلند بگوید، لُمَزَة در پنهانی و با اشاره ابرو و چشم. و معانی دیگر (نگا: نوین). پس هر که آبرو و حیثیت مردم را به بازی گیرد، و ایشان را تحقیر کند و برای خوشایند خود یا دیگران کارهایشان را ناچیز شمارد و بدی‌شان بدی‌ها نسبت دهد، و در حضور یا در غیاب، آنان را توهین و تحقیر نماید، و بزرگی خود را در کوچکی مردم ببیند، هُمَزَة و لُمَزَة است.
سوره هُمَزَۀ آيه ۲
متن آیه:
﴿ٱلَّذِي جَمَعَ مَالٗا وَعَدَّدَهُۥ ٢﴾
ترجمه:
همان کسی که دارائی فراوانی را گرد می‌آورد و آن را بارها و بارها می‌شمارد. (چرا که از شمردن پول و سرشماری دارائی کیف می‌کند و لذّت می‌برد، و فکر و ذکرش اموال، و معبود و مسجودش درهم و دینار است. برق این بت او را غرق شادی می‌کند، و نه تنها شخصیت خویش که تمام شخصیت‌ها را در آن خلاصه می‌کند).
توضيحات:
«مَالاً»: دارائی فراوان. «عَدَّدَهُ»: آن را به کرّات و مرّات شمرده است و حساب آن را نگاه داشته است. باب تفعیل در اینجا برای تکثیر است.
سوره هُمَزَۀ آيه ۳
متن آیه:
﴿يَحۡسَبُ أَنَّ مَالَهُۥٓ أَخۡلَدَهُۥ ٣﴾
ترجمه:
آخر گمان می‌برد که دارائیش بدو جاودانگی می‌بخشد! (پس چرا چنین بت مشکل گشائی را نپرستد و شخصیت همگان را در پای آن قربانی نکند؟).
توضيحات:
«أَخْلَدَهُ»: او را جاودانگی داده است. وی را سرمدی کرده است.
سوره هُمَزَۀ آيه ۴
متن آیه:
﴿كَلَّاۖ لَيُنۢبَذَنَّ فِي ٱلۡحُطَمَةِ ٤﴾
ترجمه:
هرگزا هرگز! (چنین نیست). او بدون شک به خُرد کننده و درهم شکننده (اعضاء و اندام، آتش دوزخ نام) پرت می‌گردد و فرو انداخته می‌شود.
توضيحات:
«لَيُنبَذَنَّ»: قطعاً و مسلّماً پرت می‌گردد و فرو انداخته می‌شود. «الْـحُطَمَةِ»: بسیار در هم شکننده و خُرد کننده. نامی از نام‌های دوزخ است و بیان‌گر این واقعیت است که تأثیر آن همسان تأثیر آذرخش‌های آسمانی و امواج انفجاری مهیب است که نه تنها ساختمان‌های عظیم را تخریب می‌کنند، بلکه شاخه‌های آهن و ستون‌های عظیم را هم خم می‌نمایند و درهم می‌شکنند.
سوره هُمَزَۀ آيه ۵
متن آیه:
﴿وَمَآ أَدۡرَىٰكَ مَا ٱلۡحُطَمَةُ ٥﴾
ترجمه:
تو چه می‌دانی خُردکننده و درهم شکننده چیست؟
توضيحات:
«مَآ أَدْرَاكَ»: (نگا: قارعه / ۳).
سوره هُمَزَۀ آيه ۶
متن آیه:
﴿نَارُ ٱللَّهِ ٱلۡمُوقَدَةُ ٦﴾
ترجمه:
آتش برافروخته خدا است!
توضيحات:
«الْـمُوقَدَةُ»: فروزان. برافروخته.
سوره هُمَزَۀ آيه ٧
متن آیه:
﴿ٱلَّتِي تَطَّلِعُ عَلَى ٱلۡأَفِۡٔدَةِ ٧﴾
ترجمه:
آتشی که (به ژرفای قلب‌ها که کانون کفر و کبر و فسق، و مرکز حبّ ثروت و قدرت و منزلت دنیوی بوده است، فرو می‌رود) و بر دل‌ها مسلّط و چیره می‌شود.
توضيحات:
«تَطَّلِعُ عَلي...»: چیره می‌شود بر. «الأفْئِدَةِ»: جمع فُؤاد، دل‌ها.
سوره هُمَزَۀ آيه ۸
متن آیه:
﴿إِنَّهَا عَلَيۡهِم مُّؤۡصَدَةٞ ٨﴾
ترجمه:
آن آتشی ایشان را در بر می‌گیرد که سرپوشیده و دربسته است.
توضيحات:
«عَلَيْهِم مُّؤْصَدَةٌ»: (نگا: بلد / ۲۰).
سوره هُمَزَۀ آيه ٩
متن آیه:
﴿فِي عَمَدٖ مُّمَدَّدَةِۢ ٩﴾
ترجمه:
در حالی که آنان در ستون‌های درازی بسته می‌شوند.
توضيحات:
«عَمَدٍ»: جمع عَمُود، ستون‌ها. «مُـمَدَّدَةٍ»: دراز. «فِي عَمَدٍ»: حال ضمیر (هِمْ) بوده و بیان وضع دوزخیان است. یا این که حال ضمیر (هَا) و بیان حالت دوزخ است و معنی آیه چنین خواهد بود: شعله‌های سوزان جهنّم به صورت ستون‌های کشیده و دراز، دوزخیان را احاطه می‌کند و ایشان را در برمی‌گیرد.