روایاتی درباره‌ی سوره‌ی فاتحه
(الف) ۶۲- علی بن ابراهیم قمی در تفسیر خود از پدرش از حماد بن ابی عبدالله÷روایت کرده است که گفت: (اهدنا الصراط المستقيم صراط مَن انعمت عليهم غير المغضوب عليهم و غير الضالين) (روایت).
(ب) ۶۳- طبرسی در «مجمع البيان» گفته است که عمر بن خطاب و عبدالله بن زبیر «صراط من انعمت عليهم» خواندند و همان قرائت از اهل بیت نیز، روایت شده است.
(ج) ۶۴- احمد بن محمد سیاری در کتاب «القراءات» از محمد بن خالد از علی بن نعمان از داود بن فرقد و معلی بن خنیس روایت کرده است که آنان از ابا عبدالله شنیدند که می‌گفت: (صراط مَن انعمت عليهم).
(د) ۶۵- و از یحیی جلی از ابن سکان از عبدالحمید طائی از زراره از ابی جعفر روایت کرده است که گفت: از وی شنیدم که (صراط من انعمت عليهم) می‌خواند.
(ه) ۶۶- و از حماد بن حریز از فضیل از ابی جعفر÷روایت است که (صراط من انعمت عليهم غير المغضوب عليهم و غير الضالين)می‌خواند.
(و) ۶۷- علی بن ابراهیم از پدرش از ابن ابی عمیر از ابن اذینه از ابی عبدالله÷درباره‌ی فرموده‌ی خداوند: (غير المغضوب عليهم و غير الضالين):روایت شده است که گفت: (المغضوب عليهم النصاب). کسانی که مورد خشم هستند ناصبی‌ها– دشمنان اهل بیت هستند– «و الضالين»شک‌کنندگان «الذين لا يعرفون الإمام÷» کسانی که امام را نمی‌شناسند.
(ز) ۶۸- عیاشی در تفسیر خود از محمد بن مسلم روایت کرده است که گفت: از ابی عبدالله÷درباره‌ی فرموده‌ی خداوند:
﴿وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَٰكَ سَبۡعٗا مِّنَ ٱلۡمَثَانِي وَٱلۡقُرۡءَانَ ٱلۡعَظِيمَ٨٧﴾[الحجر: ۸۷]
«ما هفت آیه به تو داده‌ایم که تکرار می‌گردند و همه‌ی قرآن بزرگ را به تو عطا نموده‌ایم.»
سؤال کردم، وی در جواب گفت: «فاتحة الكتاب» از گنجینه‌ی عرش است در آن بسم الله الرحمن الرحیم هست، آیه‌ای که گفته می‌شود:
﴿وَإِذَا ذَكَرۡتَ رَبَّكَ فِي ٱلۡقُرۡءَانِ وَحۡدَهُۥ وَلَّوۡاْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِمۡ نُفُورٗا﴾[الإسراء: ۴۶]
«هنگامی که پروردگارت را در قرآن به یگانگی یاد می‌کنی، پشت کرده و می‌گریزند.»
الحمدلله رب العالمين،آوای اهل بهشت است؛ در زمانی که خدا را شکر می‌کنند و ثواب نیکو خواهند یافت و (مالك يوم الدين)، که جبرئیل گفته است: هیچ مسلمانی آن را نمی‌گوید مگر این که خداوند و اهل آسمآن‌ها او را تصدیق کنند، (إياك نعبد)، اخلاص در عبادت است (إياك نستعين)، برترین چیزی است که بندگان با آن نیاز‌هایشان را می‌طلبند إهدنا الصراط المستقیم راه انبیا است و آنان کسانی هستند که خداوند به آنان نعمت داده است. (غير المغضوب عليهم)، یهود است و (غير الضالين)، نصاری ـ مسیحی‌ها‌ـ هستند».
(ح) ۶۹- از مردی از ابن ابی عمیر، که او مرفوع از پیامبر روایت کرده آیه‌ی: (غير المغضوب عليهم و غير الضالين)به همین صورت نازل شده است. (المغضوب عليهم)فلانی و فلانی و فلانی و نصاب – دشمنان اهل بیت – و (الضالين)و افراد مشکوک هستند که امام را نمی‌شناسند.
(ط) ۷۰- طبرسی گفته و عمر بن خطاب (غير الضالين)را قرائت کرد و این قرائت از علی روایت شده است.
(ی) ۷۱- سیاری از ابن ابی عمیر از ابن اذینه از فضل بن یسار و زراره از یکی از آن دو÷درباره‌ی فرموده‌ی خداوند روایت کرده است که گفت: منظور از (غير المغضوب عليهم)، نصاری و منظور از (غير الضالين)یهود است.
(یا) ۷۲- از صفوان از علا از محمد بن مسلم روایت کرده است که گفت: از ابی عبدالله پرسیدم: (تا آخر روایت فوق ...) آن‌چه در «تفسیر عیاشی» است.
(یب) ۷۳- عیاشی از محمد بن علی جلی از ابی عبدالله÷روایت کرده است که او به جای مالك يوم الدين، مَلِک می‌خواند و به جای صراط، سراطقرائت می‌کرد.
(یج) ۷۴- عیاشی از داود بن فرقد روایت کرده است که گفت: از ابا عبدالله÷شنیدم که بی‌اندازه مالک یوم الدین قرائت می‌کرد. این عبارت، ممکن است دو توجیه داشته باشد: اول، از او شنیده است که او در نماز و در غیر نماز مَلِک می‌خواند نه مالک، غرض راوی بیان قرائت مخصوص وی بوده است. دوم، بیان تکرار یک آیه در نماز بعد از فرض بودن قرائت وی بدان گونه. و این ظاهرتر است، البته آن‌چه عیاشی از زهری روایت کرده است این مطالب را تأیید می‌کند که گفته است: علی بن حسین÷هرگاه (مالك يوم الدين)را می‌خواند، آن را تکرار می‌کرد تا نزدیکی‌های وفات. این که امام به جای «مالک»، «ملک» می‌خواند، با خواندن مالک منافاتی ندارد؛ چنانکه در «بحار» هم آمده است؛ زیرا بعد از پذیرفتن نزول آن، به شیوه‌ی اولی که اصل است، فهمیده می‌شود؛ زیرا قرائت اصلی آن طور بوده است. هر چند شهرت چندانی ندارد و این مطلب را شیخ بهائی در آخر کتاب «مفتاح الفلاح» به پنج وجه تأیید می‌نماید و اگر این تأیید به صورت نص نبود، ما آن را ذکر نمی‌کردیم و خداوند راهنماست.
(ید) ۷۵- ثقه‌ی بزرگوار، سعد بن عبدالله قمی در باب تحریف آیات از کتاب «ناسخ القرآن» گفته است: مردی سوره‌ی حمد را چنانکه در مصحف است بر ابی عبدالله قرائت نمود و ابو عبدالله قرائت وی را رد کرد و گفت: چنین بخوان: (صراط من أنعمت عليهم غير المغضوب عليهم و غير الضالين).