توحید عبادت

فهرست کتاب

سفر حج و تابش نور توحید

سفر حج و تابش نور توحید

«شریعت پنج سال قبل از فوتش [۱۶]به مکه مشرف گشته و در غیاب خود ادارۀ امور دار التبلیغ را به عهدۀ برادرش محمد سنگلجی گذاشت» [۱۷]. حسینقلی مستعان می‌گوید: «استاد بزرگ به کعبه مشرف شد و علاوه بر ادای مراسم دینی تماس بیشتری با دانشمندان حجاز و مصر و غیره یافت و به تهران بازگشت و با حرارت و مجاهدت بیشتری به تبلیغ و تربیت پرداخت» [۱۸].

به نقل از دکتر محمد جواد مشکور - خواهر زادۀ شریعت سنگلجی و از شاگردان او [۱۹]- وی [یعنی شریعت] زمانی از طرف میرزا حسین خان مؤتمن‌الملک به حج رفت و همان سال با مطالعۀ آثار وهابی‌ها به این روش مذهبی گرایش پیدا کرد [۲۰].

در واقع نوشتن کتاب «توحید عبادت» پس از مراجعت وی از حج، و همسانی قسمت زیادی از این کتاب با کتاب شیخ محمد بن عبد الوهاب (۱۲۰۶ق) موسوم به «كتاب التوحيد، حق الله على العبيد» - هم از لحاظ عناوین فصل‌ها و هم از لحاظ متن - این تأثیرپذیری را ثابت می‌کند. علاوه بر این، خود شریعت در همین کتاب خود - یعنی فصل «پوشیدن حلقه یا انگشتر یا ‫نخ یا امثال آنها برای رفع بلا یا دفع آن» - تصریح می‌کند که هنگام مسافرتش از مدینه به مکه، کتابی را خوانده که چنان تاثیر عمیقی در روح وی کرد که انگشتری که برای تبرک در دست کرده بود از دستش درآورد و در بیابان انداخت.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬ [۱۶] از آنجاییکه تاریخ فوت شریعت - همانطوریکه مریدش حسینقلی ذکر کرد - ۱۳۲۲ش (۱۹۴۴م) است، پس تاریخ مشرف شدنش به مکه برای حج: ۱۳۱۷ ش (۱۹۳۹م) باید باشد. [۱۷] نور الدین چهاردهی، وهابیت و ریشه‌هاى آن، ص ۱۶۲. [۱۸] حسینقلی مستعان، مقدمۀ کتاب محو الموهوم، ص ۶. [۱۹] نک: مرتضى مدرِّسی چهاردهی، شیخ هادی نجم ‌آبادی و داستانهایی از زندگی او، مجله «وحید»، ش ۱۹، مؤرخ اردیبهشت ۱۳۵۲ش (۱۳۹۳ق/۱۹۷۳م)، ص ۵۹؛ همچنین نگاه کنید: گلزار مشاهیر، زندگینامه درگذشتگان مشاهیر ایران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ص ۲۱۶. [۲۰] رسول جعفریان، جریانها وسازمان‌های مذهبی- سیاسی ایران، ص ۱۰۱۷.