سبب پیدایش بت و پرستش آن
چنانکه بیان شد ابتدا معبد و پرستشگاه منحصر به مقابر بود و پس از آن بت پیدا شد، و آن در اصل مردۀ تحنیط [مومیایی] شده‌ای بود. تحنیط این بود که احشا و امعای میت را درآورده شکمش را پر از ادویه‌ای مانند زیره، مشک، عنبر، کافور، قصب هندى، و صندل می‌‌کردند تا از کهنه‌شدن و پوسیدن محفوظ بماند، و نیز به جای چشم آنان سنگی درخشان مانند یاقوت می‌‌گذاردند. چون دیدند که تحنیط کاملاً مرده را از پوسیده‌شدن محفوظ نمی‌‌دارد، بر آن شدند که مجسمۀ مرده را از سنگ یا چوب تراشیده پرستش کنند، یا بر تابوت و قبر مرده صورت آن را نقش کرده عبادت کنند، و خداوند تبارک و تعالی در قرآن از این مسئله خبر می‌‌دهد:
﴿وَقَالُواْ لَا تَذَرُنَّ ءَالِهَتَكُمۡ وَلَا تَذَرُنَّ وَدّٗا وَلَا سُوَاعٗا وَلَا يَغُوثَ وَيَعُوقَ وَنَسۡرٗا ٢٣﴾[نوح: ۲۳]
«روحانیون و کاهنان بتکده به عوام و سفله گفتند دست بر مدارید از پرستش خدایان خود، و از دست مدهید ود و سواع و یغوث و یعوق و نسر را».
محققین سلف گفتند که اینها اسامی پنج مرد صالح بود پیش از نوح، و مردم به ایشان اعتقادی تمام داشتند، و بعد از مرگ آنان به صورت ایشان از چوب و سنگ پیکرها ساختند، و آن را تعظیم می‌‌نمودند، به مرور زمان به پرستش آنها مشغول شدند [۱۵۲]. از این آیۀ مبارکه معلوم شد که مبدأ بت‌پرستی، مرده‌پرستی بوده است.
[۱۵۲] نگا: علل الشرائع شیخ صدوق، (۱/۳ – ۴)، وتفسیر قمی اثر علی بن إبراهیم قمی، (۲ / ۳۸۷ –۳۸۸)، «تفسیر مجمع البیان» شیخ طبرسی (۱۰/۱۳۷– ۱۳۸). و در صحیح بخاری (۶/۱۶۰): از ابن عباس روایت شده که فرمودند: «.... أَسْمَاءُ رِجَالٍ صَالِحِینَ مِنْ قَوْمِ نُوحٍ، فَلَمَّا هَلَكُوا أَوْحَى الشَّیطَانُ إِلَى قَوْمِهِمْ، أَنِ انْصِبُوا إِلَى مَجَالِسِهِمُ الَّتِی كَانُوا یجْلِسُونَ أَنْصَابًا وَسَمُّوهَا بِأَسْمَائِهِمْ، فَفَعَلُوا، فَلَمْ تُعْبَدْ، حَتَّى إِذَا هَلَكَ أُولَئِكَ وَتَنَسَّخَ العِلْمُ عُبِدَتْ». یعنی: «اینها نامهای مردان نیک و صالحی است که در میان قوم نوح بودند، هنگامی که از دنیا رفتند، شیطان به قوم آنها وسوسه کرد تا تمثالهایی را از آنها درست کرده و در جایگاهی که آنها حضور داشتند قرار دهند و این تمثالها را به نام همان بزرگان صدا بزنند. قوم نیز چنان کردند اما آنها را نپرستیدند تا اینکه از میان رفتند و آگاهی به این تمثالها نیز از بین رفت، پس تمثالها [توسط نسل‌های بعدی] مورد پرستش قرار گرفتند». [مُصحح]