توحید عبادت

۳- ذبح و قربانی برای غیر خدا

‬ ‫قربانی یعنی آنچه به وسیلۀ آن تقرب به خدا پیدا می‌‌کند. اعم از خونی و غیر آن؛ و در عرف اسم است برای‬ ‫ذبیحه، چنانکه در تاریخ بنی‌اسرائیل مذکور است که قربانی ‫قابیل از نوباوه و ثمرۀ زمین، و قربانی هابیل از حیوانات‬ ‫بود.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫در زمان نوح مذبحی ساخته شده بود که حیوانات را در‬ ‫آنجا می‌‌کشتند و می‌‌سوزاندند، و در زمان ابراهیم، قربانی ‫مردم نان و شراب و آدمی بود، که برای بت‌های خود قربانی می‌کردند. حضرت ابراهیم ذبح و قربانی بشر را منع نمود‬ ‫[قضیة ذبح اسمعیل و آمدن فدیه اشاره به همین معنی ‫است].‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫در زمان موسی ÷قربانی دو قسم بود: دموی [خونی] و غیر‬ ‫دموی [غیر خونی]، قربانی دموی را می‌‌کشتند و غیر دموی را در بیابان‬ ‫رها می‌‌کردند.‬ ‫‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ این عادت را عرب جاهلی از قوم موسی آموخت که به جهت تقرب به اصنام، حیوانات را رها می‌‌کردند که قرآن آن را به اسم «بحیره» و «سائبه» می‌‌نامد، چنانکه می‌‌فرماید:

﴿مَا جَعَلَ ٱللَّهُ مِنۢ بَحِيرَةٖ وَلَا سَآئِبَةٖ وَلَا وَصِيلَةٖ وَلَا حَامٖ وَلَٰكِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۖ وَأَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ ١٠٣﴾[المائدة: ۱۰۳]

«خدا [چیزهاى ممنوعى از قبیل] بحیره و سائبه و وصیله و حام قرار نداده است، ولى کسانى که کفر ورزیدند بر خدا دروغ مى‏بندند و بیشترشان تعقل نمى‏کنند».

‫بحیره: عرب را رسم چنان بود که چون شتری از آنِ ‫ایشان پنج بطن می‌زاد و آخرین آن نر بود، گوش آن را‬ ‫می‌شکافتند و رها می‌‌کردند، و کشتن و سوار شدن آن‬ ‫ممنوع می‌‌شد، ولی از آب و گیاه آن را ممانعت نمی‌‌نمودند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ سائبه: عرب در جاهلیت نذر می‌‌کرد که اگر مسافرش‬ ‫مراجعت کند، یا مریض بهبودی حاصل کند، شتری را آزاد‬ ‫کند به مثابه اینکه شخصی بنده‌ای را آزاد کند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬ وصیله: آن گوسفندی است که هفت بطن بزاید و اگر‬ ‫هفتمین آن نر بود، بکشند و قربانی بتان کنند، و اگر به یک‬ ‫شکم نر و ماده بزاید گویند: وَصَلَتْ أَخَاهَا [پیوست به برادرش] و نر را برای خاطر خواهرش نمی‌‌کشتند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬ ‫حام: فحلی است که هفت بچه از نتایج آن قابل سواری شود و بعضی دیگر گفته‌اند که چون فرزندِ فرزند او قابل‬ ‫سواری شود گویند: حَمَى ظَهْرَه [یعنی پشت خود را از‬ ‫سواری حمایت و منع کرد] و او را آزاد کنند، و از آب و گیاه‬ ‫منع نکنند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ این رویۀ مشرکین در میان بعضی از مسلمین حکمفرماست که بز یا گوسفند یا شتر را برای سقاخانه یا قبر‬ ‫صالحی آزاد می‌‌کنند، و از امثال سایره است که می‌‌گویند‬ ‫گوساله امام رضا را تا چاشت نمی‌‌رسانند، و این گوساله‬ ‫در زمان شاه سلطان حسین صفوی بود و با طلا و آیینه‬ ‫زینت داده بودند و در کوچه و بازار آزاد بود، و مردم به آن‬ ‫تقرّب و تبرّک می‌‌جستند و خود دیدم که بزی را برای سقاخانه سائبه نموده بودند و شاخش را طلا کرده و به‬ ‫آن تبرّک می‌جستند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ بنی‌‌اسرائیل ذبایح دموی را سه قسمت می‌‌کردند: ذبیحه‬ ‫محرمه، ذبیحه کفارۀ گناهان، ذبیحه سلامه. ذبیحۀ اول جز‬ ‫پوستش تمامی آن را می‌‌سوزاندند، و دومی را دو قسمت‬ ‫می‌کردند: یکی از آن را به کاهن می‌‌دادند و قسمت دیگرش‬ ‫را می‌‌سوزاندند، و ذبیحۀ سومی گوشتش را می‌‌خوردند.‬ ‫‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ قربانی در نزد مسیحیان منحصر به نان و شراب بود که‬ ‫به نام گوشت مسیح و خون مسیح می‌‌خواندند.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬

‬‬‬‬ ‫بعضی از امم مثل مصری‌ها، رومی‌ها، فنیقی‌ها و کنعانی‌ها‬ ‫در امر قربانی مبالغه می‌‌نمودند؛ حتی بشر را قربانی می‌کردند و این عادت مشئوم تا قرن هفتم میلاد مسیح در‬ ‫اروپا جاری بود.‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬