الف- توحید در علم و گفتار
آن است که ذات حق را بسیط‌الحقیقه و منزه از ترکیب خارجی که ماده و صورت است، و ترکیب عقلی که ماهیت و وجود است، خلاصه منزه از صفات ممکن بداند:
﴿لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞ﴾[الشورى: ۱۱]
«مانند او چیزی نیست».
سورۀ مبارکه توحید نهایت تنزیه و غایت تقدیس را برای ذات ربوبی اثبات می‌‌کند:
﴿قُلۡ هُوَ ٱللَّهُ أَحَدٌ ١ ٱللَّهُ ٱلصَّمَدُ ٢ لَمۡ يَلِدۡ وَلَمۡ يُولَدۡ ٣ وَلَمۡ يَكُن لَّهُۥ كُفُوًا أَحَدُۢ ٤﴾[الإخلاص: ۱-۴]
«بگو: [ای پیامبر] او خدای یگانه است و منزه، نزاییده است و زاییده نه شده؛ و برای او همتا و مانندی نیست».
ای منزه از زن و فرزند و جفت
کی توانم شکر نعمت‌هات گفت