صفات خداوند متعال
صفات خداوند متعال به پنج دسته تقسیم می‌شود: صفات نفسیه، صفات ثبوتیه، صفات، سلبیه، صفات ذاتی و صفات فعلی.
صفات نفسیه: همان واجب الوجود می‌باشد؛ یعنی، خداوند متعال موجودی است که جودش از ازل تا ابد لازم و واجب است.
صفات ثبوتیه: صفات هفتگانۀ خداوند متعال است:
۱- حی؛ یعنی خدا، حیات همیشگی دارد و حیات هر چیزی از اوست؛ به این معنا که خداوند به آن چیز حیات داده است و هر چیزی غیر از خدا، بعد از عدم و نیستی به وجود آمده است که سرانجام از بین می‌رود و تنها خداوند می‌ماند.
۲- علیم؛ یعنی، خداوند به همه چیز، آنچه که بوده و آنچه که هست و آنچه که می‌باشد، عالم و داناست.
۳- قادر؛ یعنی، خداوند بر همه چیز تو اناست.
۴- بصیر؛ یعنی، خداوند بر همه چیز بیناست.
۵- سمیع؛ او شنواست و همه چیز را می‌شنود.
۶- متکلم؛ خداوند گویاست و کلام وی قرآن و هر کتاب آسمانی است.
۷- مرید؛ یعنی، خداوند دارای اراده است که هر آنچه را بخواهد، انجام می‌دهد و هر طور که بخواهد، حکم می‌کند و آنچه را که اراده می‌کند، انجام می‌دهد. این هفت صفت، صفات معانی نامیده می‌شود.
صفات سلبیه: صفات سلبیه عبارتند از:
قدم: خداوند متعال قدیم است، همیشه بوده و هست و هیچ و قت نیست که نباشد و از اینکه در زمانی به وجود آمده باشد، منزه و مبراست.
بقاء: خداوند متعال پایدار است و از زوال و از بین رفتن، منزه و پاک است.
مخالفة الحوادث: خداوند متعال با سایر موجودات فرق دارد و از اینکه شبیه و مانندی داشته باشد، منزه و مبراست؛ ﴿ لَيۡسَ كَمِثۡلِهِۦ شَيۡءٞۖ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ ﴾[شوری: ۱۱]
«هیچ چیزی همانند خدا نیست و او شنوا و بیناست».
غنی: خداوند از حاجت و نیاز به دور است و سایر آفریده‌ها به وی نیاز دارند در حالی‌که خداوند از همگی بی‌نیاز است.
باقی: هر چیزی از بین می‌رود غیر از ذات خدا که برای همیشه می‌ماند.
صفات ذاتی: عبارت است از هر صفتی که خداوند متعال به آن متصف است و به ضد آن متصف نیست؛ از قبیل علم، حیات، قدم و غنا.
صفات فعلی: عبارت است از هر صفتی که خداوند متعال به آن و به ضد آن متصف است؛ از قبیل رحمت، عفو و إحیاء، که خداوند متعال هم به آن‌ها و هم به ضدشان متصف است؛ یعنی، خداوند متعال نسبت به مؤمنان با رحم و مهربان است و ظالمان را به سختی مجازات می‌کند، از گناهان مؤمنان در می‌گذرد و از کافران و ظالمان به سختی انتقام می‌گیرد و هم زنده می‌کند و هم می‌میراند.