بخش هفتم: قربانی و حکم آن

«أضحیه» که جمع ان «أضاح» است و «ضحیه» هم گفته می‌شود که جمع آن «ضحایا» است، عبارت است از: حیوانی که در روز عید قربان تا آخر ایام التشریق جهت تقرب به خداون متعال ذبح می‌شود.

قربانی سنت مؤکده است و واجب نیست مگر به وسیله نذر و آنچه به نذر ملحق می‌شود؛ مانند اینکه بگوید: این گوسفند را برای قربنی نذر کردم» آن گوسفند را برای قربانی قرار دادم» یا بگوید: «این قربانی است» و قصید آن گوسفند را برای قربانی داشته باشد که در این صورت‌ها قربانی واجب می‌گردد.

برای کسی‌که می‌خواهد قربانی کند، سنت است که در روز دهم ذیحجه مو و ناخنش را بر ندارد تا اینکه قربانی می‌کند. و در صورتی‌که ذبح کردن آن نیکو بلد باشد، سنت است که خودش آن را ذبح نماید و اگر خودش آن را ذبح نمی‌نماید، موقع ذبح کردن حاضر باشد.

فقط قربانی کردن شتر، گاو، گوشفند و بز صحیح است و قربانی حیوانات دیگر درست نیست. برای شتر شرط است که پنج سال را تمام کرده باشد و داخل سال ششم شده باشد، برای گاو و بز شرط است که داخل سال سوم شده باشد و برای گوسفند شرط است که داخل سال دوم شده باشد. اگر گوسفند قبل از تمام شدن سال، دندان‌هایش افتاده باشد، کفایت می‌کند. جایز است که این حیوانات از جنس نر، ماده و خصی شده باشد.

شتر و گاو برای هفت نفر و گوسفند برای یگ نفر کفایت می‌کند. قربانی شتر از همه بهتر است، پس از آن گاه، سپس گوسفند و سپس بز. و هفت گوسفند بهتر از یک شتر است.

حیوانی که برای قربانی ذبح می‌شود، شرط است که از عیب‌های که در گوشت و چیزهای دیگری که خورده می‌شود، سالم باشد؛ بنابراین، حیوانات برای قربانی کفایت نمی‌کند.

- حیوانی که خیلی لاغر باشد.

- حیوان دیوانه‌ای که در چراگاه، می‌گردد ولی نمی‌چرد.

- حیوانی که قسمتی از گوشش بریده باشد.

- حیوانی که مادرزادی بدون گوش باشد.

- حیوانی که‌ می‌لنگد و لنگی آن آشکار باشد. اما اگر کمی بلنگد، اشکالی ندارد و برای قربانی کفایت می‌کند.

- حیوانی که کور است و کوری آن واضح باشد. اما اگر کوری آن واضح نباشد و فقط کمی کور باشد، اشکالی ندارد و برای قربانی کفایت می‌کند.

- حیوان مریضی که بیماری آن آشکار باشد.

- حیوانی که بیماری گری داشته باشد، اگرچه گری آن کم باشد.

- حیوانی که مادرزادی شاخ نداشته باشد یا شاخش شکسته شود به شرطی که هیچ عیب و نقصی را در گوشتش ایجاد نکند، اشکالی ندارد و برای قربانی کفایت می‌کند. همچنین شکافتن و پاره کردن و سوراخ کردن‌گوش حیوان، اشکالی ندارد به شرطی که چیزی ازگوش آن ساقط نشود.

وقت قربانی با بلند شدن آفتاب و پس از آن سپری شدن به اندازه دو رکعت نماز و دو خطبه فرامی‌دسد.

نیت برای قربانی در هنگام ذبح شرط است در صورتی‌که آن را قبلا تعیین نکرده باشد؛ پس اگر قبلا‌گفته باشد که این حیوان قربانی من است، نیازی به نیت در هنگام ذبح ندارد. اگر دیگری را برای ذبح وکیل کرده باشد، هنگام دادن آن حیوان به وکیل، باید نیت قربانی را بکند.

اگر کسی به جای خودش قربانی مستحبی را بکند، می‌تواند از گوشت آن بخورد و واجب است که قسمتی از آن را اگرچه کم هم باشد، به نیاز‌مندان صدقه بدهد. و بهتر است که تمام آن را به نیاز‌مندان صدقه بدهد جز لقمه‌ای از آنکه خود قربانی کننده به عنوان تبرک بخورد. و او می‌تواند قسمتی از گوشت آن را به مسلمانان بی‌نیاز هم بدهد.

اما اگر به جای کسی دیگر قربانی کرده باشد؛ مانند اینکه به جای شخص مرده‌ای قربانی کند، در این صورت جایز نیستکه خود قربانی کننده و مسلمانان بی‌نیاز از گوشت آن بخورند. همچنین در قربانی واجب، جایز نیست که خود قربانی کننده از گوشت آن بخورد.

در قربانی مستحبی اگر شخص ۱/۳ آن را بخورد و ۲/۳ دیگر را به نیاز‌مندان صدقه بدهد، جایز است.