علوم قرآن

فهرست کتاب

وحی

وحی

وحی در لغت عبارت از ارتباط بین دو کس به طور سریع و پنهان است، لذا گفتگوی در گوشی با زیر لبی و نقل مفهوم به کنایه و ایجاد ارتباط با طرف مقابل بوسیله‌ی اشاره را وحی گویند و در قرآن به معانی مختلفی مورد استفاده قرار گرفته است و در همه‌ی آنها مفهوم فوق، محسوس می‌باشد.

۱- الهام فطری و غریزی، چنان که خداوند فرماید:

﴿وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰٓ أُمِّ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَرۡضِعِيهِۖ[القصص: ۷].

«و به مادر موسى وحى کردیم که: «او را شیر ده».»

و فرماید:

﴿وَأَوۡحَىٰ رَبُّكَ إِلَى ٱلنَّحۡلِ أَنِ ٱتَّخِذِي مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا وَمِنَ ٱلشَّجَرِ وَمِمَّا يَعۡرِشُونَ٦٨[النحل: ۶۸].

«و پروردگار تو به زنبور عسل وحى [الهام غریزى‏] کرد که از پاره‏اى کوه‏ها و از برخى درختان و از آنچه داربست [و چفته‏سازى‏] مى‏کنند، خانه‏هایى براى خود درست کن.»‏

۲- اشاره، چنانکه در مورد زکریا÷موقعی که از محراب خارج شد و به قوم خود اشاره نموده آمده است:

﴿فَأَوۡحَىٰٓ إِلَيۡهِمۡ أَن سَبِّحُواْ بُكۡرَةٗ وَعَشِيّٗا١١[مريم: ۱۱].

«و ایشان را آگاه گردانید که روز و شب به نیایش بپردازید.»

به معنای: اشارالیهم.

۳- وسوسه‌ی شیطان، خداوند عزوجل فرماید:

﴿وَإِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ لَيُوحُونَ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِهِمۡ لِيُجَٰدِلُوكُمۡۖ[الأنعام: ۱۲۱].

«و در حقیقت، شیطانها به دوستان خود وسوسه مى‏کنند تا با شما ستیزه نمایند.»

۴- ارتباط خدا با فرشتگان، خدای عزوجل فرماید:

﴿إِذۡ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ أَنِّي مَعَكُمۡ[الأنفال: ۱۲].

«هنگامى که پروردگارت به فرشتگان وحى مى‏کرد که من با شما هستم‏.»

۵- ارتباط خدا با پیغمبران، چنانکه خدای عزوجل فرماید:

﴿۞إِنَّآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ كَمَآ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ نُوحٖ وَٱلنَّبِيِّ‍ۧنَ مِنۢ بَعۡدِهِۦۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَعِيسَىٰ وَأَيُّوبَ وَيُونُسَ وَهَٰرُونَ وَسُلَيۡمَٰنَۚ وَءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ زَبُورٗا١٦٣[النساء: ۱۶۳].

«ما هم چنان که به نوح و پیامبران بعد از او، وحى کردیم، به تو [نیز] وحى کردیم و به ابراهیم و اسماعیل و اسحاق و یعقوب و اسباط و عیسى و ایوب و یونس و هارون و سلیمان [نیز] وحى نمودیم، و به داوود زبور بخشیدیم.‏»

و مقصود از آن در عرف شرعی عبارت از ارتباط خدا با پیغمبران بواسطه با بدون واسطه است ـ و بعضی گفته‌اند: کلام خدا که بر یکی از پیغمبراننازل شود وحی نامیده می‌شود که این از باب تفسیر مصدر به اسم مفعول است.